càu 1 , nm: (nr. su cau = sugàu)
Definition
su meudhu o coro de una mata, mescamente de su samucu; ossu de moriscu, su chi abbarrat candho ch'est istacau su granu; su chi abbarrat de una mela o de una pira papada a orrunchinadura, a móssigos totu a inghíriu de fiancu, su nasedhu, sa parte de mesu ue si agatat sa bussa de su sèmene; fintzes sa parte de mesu de unu tzuellu o fruschedha, sa mamaja; a logos, sa figu crua mancu ufrandho / c. de orixa = cacatza, genia de ispurgu de colore grogo chi faent is gràndhulas grassas in su cundhutu de is origas; c. de sa dente = buidu in dente guasta
Synonyms e antonyms
maodhu,
papi
/
fadina
/
crabione
Sentences
teniat duos boes de cau cun sos corros de ferru ◊ a giogu, sos pitzinnos faghiant a boes sos caos de trigumoriscu ◊ fit un'úlumu rutu cun su truncu iscorzadu fatu a cau
2.
boe meu, l'isco chi mannu e russu l'as su cau su pagu tempus chi ses a reposu
3.
sa mandronia de sos timerosos, chena impignu e ne fide, est una mela cun su cau mortu! (G.Fiori)◊ in su carrucedhu poniaus unu caixedhu peparti e faiaus su giú
Surnames and Proverbs
smb:
Cau
Scientific Terminology
rbr
Etymon
ltn.
cavum
Translations
French
trognon,
rafle
English
core
Spanish
duramen,
zuro,
corazón
Italian
tórsolo,
tùtolo
German
Stamm,
Kerngehäuse.
nasédhu 1 , nm Definition
parte de su granu ue custu est atacau a sa tega, aintru (nau prus che àteru de sa fae): si narat fintzes de unos cantu frutos (es. castàngia) sèmpere po su tretu ue funt atacaos aintru; parte de unos cantu frutuàrios (es. pira, mela), sa de mesu cun su sèmene, foras sa prupa, totu impare cun su culatzu (ue si est sicau su frore, a parte de fundhu) e su bicu o tenaghe chi atacat a su cambu de sa mata
Synonyms e antonyms
apiconi,
orrúncinu,
pitu 2,
tanache,
tanàsiche
Sentences
su papu de sa fà portat su nasedhu, sa scròcia e, in mesu, duas perras
Surnames and Proverbs
smb:
Naseddu
Scientific Terminology
rbr
Etymon
srd.
Translations
French
pétiole,
trognon
English
stalk,
core
Spanish
pedúnculo,
corazón
Italian
picciòlo,
tórsolo
German
Stengel,
Stiel,
Kern,
Kerngehäuse.
tanàche , nm, nf: tanaghe,
tanàgiu,
tanaxi,
tànixi,
tannaxu,
tàxini,
tenache,
tenaghe,
tenagi,
tenàgiu,
tenaju,
tenaxi,
tenaxu,
tonàgia,
tonàgiu,
tonaxi Definition
s'apicone o bicu chi portant unos cantu frutos (es. mela, pira, figu), s'iscovile de sa cheréssia, e pruschetotu de s'àghina (ma fintzes de àteru, es. su tanaxi de sa buciuca, de su coru): est sa parte chi poderat su frutu atacau a su cambu (e segundhu su frutu portat su sèmene in su tretu de mesu), si fúliat e po cussu, in cobertantza, bolet nàrrere arrefudu puru; sa parte intéssia a codriola de is iscovas de pramma ue s’intrat su fuste
Synonyms e antonyms
cacaone 1,
fadina,
nasedhu 1,
orrúncinu,
picantzolu,
pitu 2,
tanàsiche,
tenàgliulu,
tenéntiche
/
apiconi
Idioms
csn:
ficu furriada in tanache = cota meda azummai carigada; poltare su tzugu che tenaghe de pira = fini e longu
Sentences
ti fiorit sa rosa e che bandhela la pesas in altu cun su tenaghe ispinosu ◊ a s'arriscioni dh'eus donau unu tànixi de mela ◊ sa rosa est ancora serrada in su tenaju ◊ deo inoghe so mirendhe a tie, rosa ispamparriada in su tenaju! ◊ eus agatau corrorinu bellu a tanaxi sanu
2.
su mundhanu faghevaghe de su frutu dat solu su tenaghe
Scientific Terminology
rbr
Etymon
ltn.
tenace(m)
Translations
French
pétiole,
trognon
English
core
Spanish
pedúnculo,
corazón
Italian
picciòlo,
tórsolo
German
Kerngehäuse.