càu 1 , nm: (nr. su cau = sugàu)
Definitzione
su meudhu o coro de una mata, mescamente de su samucu; ossu de moriscu, su chi abbarrat candho ch'est istacau su granu; su chi abbarrat de una mela o de una pira papada a orrunchinadura, a móssigos totu a inghíriu de fiancu, su nasedhu, sa parte de mesu ue si agatat sa bussa de su sèmene; fintzes sa parte de mesu de unu tzuellu o fruschedha, sa mamaja; a logos, sa figu crua mancu ufrandho / c. de orixa = cacatza, genia de ispurgu de colore grogo chi faent is gràndhulas grassas in su cundhutu de is origas; c. de sa dente = buidu in dente guasta
Sinònimos e contràrios
maodhu,
papi
/
fadina
/
crabione
Frases
teniat duos boes de cau cun sos corros de ferru ◊ a giogu, sos pitzinnos faghiant a boes sos caos de trigumoriscu ◊ fit un'úlumu rutu cun su truncu iscorzadu fatu a cau
2.
boe meu, l'isco chi mannu e russu l'as su cau su pagu tempus chi ses a reposu
3.
sa mandronia de sos timerosos, chena impignu e ne fide, est una mela cun su cau mortu! (G.Fiori)◊ in su carrucedhu poniaus unu caixedhu peparti e faiaus su giú
Sambenados e Provèrbios
smb:
Cau
Terminologia iscientìfica
rbr
Ètimu
ltn.
cavum
Tradutziones
Frantzesu
trognon,
rafle
Ingresu
core
Ispagnolu
duramen,
zuro,
corazón
Italianu
tórsolo,
tùtolo
Tedescu
Stamm,
Kerngehäuse.
nasédhu 1 , nm Definitzione
parte de su granu ue custu est atacau a sa tega, aintru (nau prus che àteru de sa fae): si narat fintzes de unos cantu frutos (es. castàngia) sèmpere po su tretu ue funt atacaos aintru; parte de unos cantu frutuàrios (es. pira, mela), sa de mesu cun su sèmene, foras sa prupa, totu impare cun su culatzu (ue si est sicau su frore, a parte de fundhu) e su bicu o tenaghe chi atacat a su cambu de sa mata
Sinònimos e contràrios
apiconi,
orrúncinu,
pitu 2,
tanache,
tanàsiche
Frases
su papu de sa fà portat su nasedhu, sa scròcia e, in mesu, duas perras
Sambenados e Provèrbios
smb:
Naseddu
Terminologia iscientìfica
rbr
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
pétiole,
trognon
Ingresu
stalk,
core
Ispagnolu
pedúnculo,
corazón
Italianu
picciòlo,
tórsolo
Tedescu
Stengel,
Stiel,
Kern,
Kerngehäuse.
tanàche , nm, nf: tanaghe,
tanàgiu,
tanaxi,
tànixi,
tannaxu,
tàxini,
tenache,
tenaghe,
tenagi,
tenàgiu,
tenaju,
tenaxi,
tenaxu,
tonàgia,
tonàgiu,
tonaxi Definitzione
s'apicone o bicu chi portant unos cantu frutos (es. mela, pira, figu), s'iscovile de sa cheréssia, e pruschetotu de s'àghina (ma fintzes de àteru, es. su tanaxi de sa buciuca, de su coru): est sa parte chi poderat su frutu atacau a su cambu (e segundhu su frutu portat su sèmene in su tretu de mesu), si fúliat e po cussu, in cobertantza, bolet nàrrere arrefudu puru; sa parte intéssia a codriola de is iscovas de pramma ue s’intrat su fuste
Sinònimos e contràrios
cacaone 1,
fadina,
nasedhu 1,
orrúncinu,
picantzolu,
pitu 2,
tanàsiche,
tenàgliulu,
tenéntiche
/
apiconi
Maneras de nàrrere
csn:
ficu furriada in tanache = cota meda azummai carigada; poltare su tzugu che tenaghe de pira = fini e longu
Frases
ti fiorit sa rosa e che bandhela la pesas in altu cun su tenaghe ispinosu ◊ a s'arriscioni dh'eus donau unu tànixi de mela ◊ sa rosa est ancora serrada in su tenaju ◊ deo inoghe so mirendhe a tie, rosa ispamparriada in su tenaju! ◊ eus agatau corrorinu bellu a tanaxi sanu
2.
su mundhanu faghevaghe de su frutu dat solu su tenaghe
Terminologia iscientìfica
rbr
Ètimu
ltn.
tenace(m)
Tradutziones
Frantzesu
pétiole,
trognon
Ingresu
core
Ispagnolu
pedúnculo,
corazón
Italianu
picciòlo,
tórsolo
Tedescu
Kerngehäuse.