càu 1 , nm: (nr. su cau = sugàu)
Definizione
su meudhu o coro de una mata, mescamente de su samucu; ossu de moriscu, su chi abbarrat candho ch'est istacau su granu; su chi abbarrat de una mela o de una pira papada a orrunchinadura, a móssigos totu a inghíriu de fiancu, su nasedhu, sa parte de mesu ue si agatat sa bussa de su sèmene; fintzes sa parte de mesu de unu tzuellu o fruschedha, sa mamaja; a logos, sa figu crua mancu ufrandho / c. de orixa = cacatza, genia de ispurgu de colore grogo chi faent is gràndhulas grassas in su cundhutu de is origas; c. de sa dente = buidu in dente guasta
Sinonimi e contrari
maodhu,
papi
/
fadina
/
crabione
Frasi
teniat duos boes de cau cun sos corros de ferru ◊ a giogu, sos pitzinnos faghiant a boes sos caos de trigumoriscu ◊ fit un'úlumu rutu cun su truncu iscorzadu fatu a cau
2.
boe meu, l'isco chi mannu e russu l'as su cau su pagu tempus chi ses a reposu
3.
sa mandronia de sos timerosos, chena impignu e ne fide, est una mela cun su cau mortu! (G.Fiori)◊ in su carrucedhu poniaus unu caixedhu peparti e faiaus su giú
Cognomi e Proverbi
smb:
Cau
Terminologia scientifica
rbr
Etimo
ltn.
cavum
Traduzioni
Francese
trognon,
rafle
Inglese
core
Spagnolo
duramen,
zuro,
corazón
Italiano
tórsolo,
tùtolo
Tedesco
Stamm,
Kerngehäuse.
nasédhu 1 , nm Definizione
parte de su granu ue custu est atacau a sa tega, aintru (nau prus che àteru de sa fae): si narat fintzes de unos cantu frutos (es. castàngia) sèmpere po su tretu ue funt atacaos aintru; parte de unos cantu frutuàrios (es. pira, mela), sa de mesu cun su sèmene, foras sa prupa, totu impare cun su culatzu (ue si est sicau su frore, a parte de fundhu) e su bicu o tenaghe chi atacat a su cambu de sa mata
Sinonimi e contrari
apiconi,
orrúncinu,
pitu 2,
tanache,
tanàsiche
Frasi
su papu de sa fà portat su nasedhu, sa scròcia e, in mesu, duas perras
Cognomi e Proverbi
smb:
Naseddu
Terminologia scientifica
rbr
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pétiole,
trognon
Inglese
stalk,
core
Spagnolo
pedúnculo,
corazón
Italiano
picciòlo,
tórsolo
Tedesco
Stengel,
Stiel,
Kern,
Kerngehäuse.
tanàche , nm, nf: tanaghe,
tanàgiu,
tanaxi,
tànixi,
tannaxu,
tàxini,
tenache,
tenaghe,
tenagi,
tenàgiu,
tenaju,
tenaxi,
tenaxu,
tonàgia,
tonàgiu,
tonaxi Definizione
s'apicone o bicu chi portant unos cantu frutos (es. mela, pira, figu), s'iscovile de sa cheréssia, e pruschetotu de s'àghina (ma fintzes de àteru, es. su tanaxi de sa buciuca, de su coru): est sa parte chi poderat su frutu atacau a su cambu (e segundhu su frutu portat su sèmene in su tretu de mesu), si fúliat e po cussu, in cobertantza, bolet nàrrere arrefudu puru; sa parte intéssia a codriola de is iscovas de pramma ue s’intrat su fuste
Sinonimi e contrari
cacaone 1,
fadina,
nasedhu 1,
orrúncinu,
picantzolu,
pitu 2,
tanàsiche,
tenàgliulu,
tenéntiche
/
apiconi
Modi di dire
csn:
ficu furriada in tanache = cota meda azummai carigada; poltare su tzugu che tenaghe de pira = fini e longu
Frasi
ti fiorit sa rosa e che bandhela la pesas in altu cun su tenaghe ispinosu ◊ a s'arriscioni dh'eus donau unu tànixi de mela ◊ sa rosa est ancora serrada in su tenaju ◊ deo inoghe so mirendhe a tie, rosa ispamparriada in su tenaju! ◊ eus agatau corrorinu bellu a tanaxi sanu
2.
su mundhanu faghevaghe de su frutu dat solu su tenaghe
Terminologia scientifica
rbr
Etimo
ltn.
tenace(m)
Traduzioni
Francese
pétiole,
trognon
Inglese
core
Spagnolo
pedúnculo,
corazón
Italiano
picciòlo,
tórsolo
Tedesco
Kerngehäuse.