bíde , nf: bidi,
vide Definition
genia de linna chi faet a cannàile longu e fine si no est pudada, est de tantas calidades, faet fògia manna a bicos, bogat su frutu (àghina, ua) a gurdone
Synonyms e antonyms
aidi,
salmentu
Idioms
csn:
b. americana = zenia de bide areste, bide chi si prantat a fàghere a barbatella pro l'innestare a b. sarda (sa chi batit frutu bonu); canna de b. = pértia, itl. tràlcio (a bortas est totu su fundhu puru, candho sa b. est fata a bérgula); filu de bide = órdine, giuali
Sentences
sa bide si podet pesare a fundhos minores o a bérgula ◊ sa bide si pudat tra frearzu e martu ◊ sa bide sarda agguantat de prus s'assutore
Scientific Terminology
frt, Vitis vinifera ssp. vinifera
Etymon
ltn.
vite(m)
Translations
French
vigne,
cépage
English
vine
Spanish
vid
Italian
vite,
vitigno
German
Weinrebe,
Weinstock.
brandalliéri , nm Definition
bide, pértiga, sarmentu americanu
Translations
French
vigne americaine
English
American vine
Spanish
vid americana,
labrusco
Italian
vite americana
German
Art Weinstock.
cabidiàna , nf: cabudiana,
capidiana,
caburiana Definition
de duas pudas de sa bide, sa prus in artu, sa primu pértiga de su sermentu, sa chi portat s'ogu de frutu e chi si lassat prus longa (e fintzes sa pértiga noa chi faet)
Synonyms e antonyms
barriadorza,
carriadòrgia
| ctr.
codiana
Sentences
su bentu mi ndi at isciusciau totu sa caburiana, in bíngia
Scientific Terminology
bng
Translations
French
sarment fructifère
English
vine-shoot
Spanish
sarmiento fructífero
Italian
tràlcio di vite fruttìfero
German
Rebling.
màdria 1 , nf: matria Definition
vite, orrugu de cosa tundhu e longu (prus che àteru metallu), sèmpere prus finóngiu de sa conca a sa punta e cun d-unu surcu chi girat a caragolu a manera chi sa crista, comente si faet girare a fortza, s'incàsciat in mesu de sa linna e dha poderat firma / partes de una m.: iscógliu o conca, ferme a caragolu, passu, punta
Synonyms e antonyms
via 2
Sentences
sa motocicreta l'apo revistada in donzi màdria, ma no bi cheret partire gai etotu
Etymon
itl.
madre
Translations
French
vis
English
screw
Spanish
tornillo,
rosca
Italian
vite
German
Schraube.
rabatzòne, rabatzòni , nm Definition
fundhu de bide (mescamente andhau male, sicau)
Synonyms e antonyms
cocina,
truigu
Sentences
pro su fogu batiat chimuza e calchi rabatzone
Etymon
ctl.
rabassó
Translations
French
cep de vigne
English
vine stump
Spanish
cepa de vid
Italian
céppo di vite
German
Rebenstamm.
salméntu , nm, nf: sammentu,
sarmenta,
sarmentu,
sermenta,
sermentu,
silmentu,
sirmentu Definition
sa bide chi bogat s’àghina de papare e po binu, nau siat de su fundhu e siat de is cambos o pértigas chi bogat dónni’annu in is pudones (saetàmine, cannas o pértigas): si narat fintzes de terrenu prantau a bíngia; sonajolu o pitariolu fatu cun d-unu orrugu de canna de bide sicada isperrau de longu: is duas perras si acàpiant a cada parte ponendhodhoe in mesu una tirighedha de corgiola de bide etotu / in su sarmentu si distinghet: sa cotzina, su truncu, sa pértia, su pudoni o puda o cabudiana e in custa is ogos; sa pértiga bogat sa fògia, su gurdone, is sintzillus o filongiana
Synonyms e antonyms
bide,
gialmentu,
isammentu,
rubbanu
Idioms
csn:
sa sula de sa sarmenta = canna de bide, pértia o camba de sarmentu; giuali de s. = órdine; su sermentu iscapat = isparat, bogat sa bide noa
Sentences
in bíngia tenit mila fundus de sarmentu ◊ su sirmentu si allumat luego ◊ is perdixis benint a si apatai asuta de is fundus de sermentu ◊ s'abba de su silmentu l'assaboro prima a píndulas e pustis che… Noè (A.Dettori)◊ in maju su sammentu nou cheret ipuzonadu ◊ prima chi su sermentu iscapit bollu arai sa bíngia ◊ dona cura a meigai sa bíngia ca peronòspera e pesta niedha funt atracandu sa sarmenta!
2.
ajaja tenit un'arroghedhu de sarmentu e po sa binnenna boit a dh'agiurai
Surnames and Proverbs
prb:
àcua e bentu, annada de sarmentu
Scientific Terminology
frt, Vitis vinifera ssp. vinifera
Etymon
ltn.
sarmentum
Translations
French
vigne,
sarment
English
vine-shoot
Spanish
vid,
sarmiento
Italian
vite,
sarménto
German
Weinrebe,
Rebschößling.
truígu , nm Definition
fundhu de bide, pitzu
Synonyms e antonyms
rabatzone
Sentences
est torradu cun sa béltula prena de truigos
Translations
French
cep de vigne
English
vine stock
Spanish
cepa
Italian
céppo di vite
German
Stock.