fògia , nf: fòglia,
foxa,
folla,
foza Definition
una de is partes de is erbas o de is matas (upm), de tanti formas ma prus che àteru lada e longa, ue si faet sa clorofilla: si narat fintzes de is partes de is frores (es. arrosa centuvollas), itl. pètalo, chi no funt àteru si no fògias mudadas de colore e de forma; pígiu fine de calecuna cosa / min. fozichedha, follita, follixedha / genias de fògia: lada, longa, a agu, a coro, a punta (a lantzita); folla picada, bichillitada, assarretada = cun is oros a dentighedhas, a puntighedhas; partes de una fògia: sa crosta (sa parte prus grussa, chi cumènciat de ue atacat a su fundu o a su cambu – su cambixedhu –, passat in mesu de sa fògia e s’ispartzit in filacitus o venas chi acabbant in is oros e formant su carasu o nerviadura), s'oru (a bortas picau totu a puntighedhas, a bortas a línia dereta, a bortas undhulau), pàgina (parte de fundhu, parte de pitzu)/ dhue at fitónimos meda chi leant su númene folla: f. de àcua (Potamogeton natans), de axedu (ciduledha, coraxedu 1), de funtanedhas (folladedha), de limoni (menteabe, Melissa officinalis), de nérbius (Sagittaria sagittifolia), de prata (Lunaria annua), de santu Giorgi o de ferru (acantu 2), de santu Nicolau (feurratzu), de santa Maria (Chrysanthemum balsamita), folla ’era (edra); erba de chimbe fozas = cincuvollas (Potentilla reptans, P. sterilis)
Synonyms e antonyms
fogiuliu,
fròngia
Idioms
csn:
trèmere che foza = trèmere meda de s'assuconu, de sa timoria; lépiu che foza = lebiedhedhu; folla de origa = itl. padiglióne
Sentences
tiu Antine aiat postu is istecas de unu paracu betzu acuadas in mesu de sa fògia ◊ candu is nais de sa figu si faint modhis cumentzant a essiri is primus follas ◊ bi at àrbures chi in atunzu iscútinant sa foza ◊ sa crésia est prena de gente ibertandho a ndhe ingòllere una fògia de pramma beneita ◊ in s'ortu bi est s'intempériu: est dendhe borta fintzas sa foza ◊ su sèmene tudhidu at bogadu sas primas duas fozas ◊ si fiat apatau in d-una mata sentza de folla ◊ custu piastu si faiat ponendho a budhire in d-una pingiadedha pódhine, o sèmene de linu o fògia de nabrighedha ◊ bai fintzas chi as a contai folla a cantu fúrriat bentu!
2.
fiat manna sa gana de fastigiai cun is piciocus in divisa e càncua arrosa no iat trigau a pèrdiri sa folla…
3.
si tremiat che sa folla, mischina! ◊ ajaja fit minuja e lépia che foza
Scientific Terminology
rbr.
Etymon
ltn.
folia
Translations
French
feuille,
feuillage
English
leaf,
leafage
Spanish
hoja,
follaje,
pétalo
Italian
fòglia,
fogliame,
pètalo
German
Blatt,
Laub.
fógiu , nm: fógliu,
follu,
foxu,
fozu Definition
orrugu de paperi fine, pruschetotu po iscríere o cun cosa iscrita o fintzes pígiu fine de ccn. àtera cosa; documentu, paperi; sa parte lada cun s'atza de is lepedhas / min. fozolu
Synonyms e antonyms
dochimentu
/
frama 1
Idioms
csn:
fàghere sos fozos = fai is paperis, sos dochimentos; cambiai fógliu = fàghere àteru, cambiare pàzine
Sentences
badiandho su bestiàmini seo ligendho dónnia fógiu chi mi capitat ◊ custe abberit bete libbru e colat su pódhiche a torchietes in paritzos fozolos ◊ cudhu sennore che at ghetau sos fozos a intro de sa bússia e si ch’est andhau
2.
apu biu ca no mi torràt a contu e dh'apu cambiau fógliu!
3.
portat sa lepa abburinada in su follu
Etymon
itl.
Translations
French
feuille
English
sheet
Spanish
hoja
Italian
fòglio
German
Blatt,
Bogen.
plàca , nf: praca Definition
pedra lada, ma prus che àteru pígiu o tira de materiale chi, fatu abbrigare in su fogu in mesu de duos pígios de ferru, serbit po dhos sardare; pígiu de cosa fine chi si ponet apitzu de àteru materiale po essire prus bellu o prus forte
Surnames and Proverbs
smb:
Pracca
Etymon
spn.
placa
Translations
French
plaque,
lame
English
thin plate
Spanish
lámina,
hoja
Italian
làmina,
placca
German
Blatt,
Folie,
Lamelle,
Platte.