batènte, batènti , nm Definition
pei deretu de una porta, ue acostit e si firmat sa genna candho serrat
Translations
French
battant
English
leaf
Spanish
batiente
Italian
battènte
German
Türflügel.
fògia , nf: fòglia,
foxa,
folla,
foza Definition
una de is partes de is erbas o de is matas (upm), de tanti formas ma prus che àteru lada e longa, ue si faet sa clorofilla: si narat fintzes de is partes de is frores (es. arrosa centuvollas), itl. pètalo, chi no funt àteru si no fògias mudadas de colore e de forma; pígiu fine de calecuna cosa / min. fozichedha, follita, follixedha / genias de fògia: lada, longa, a agu, a coro, a punta (a lantzita); folla picada, bichillitada, assarretada = cun is oros a dentighedhas, a puntighedhas; partes de una fògia: sa crosta (sa parte prus grussa, chi cumènciat de ue atacat a su fundu o a su cambu – su cambixedhu –, passat in mesu de sa fògia e s’ispartzit in filacitus o venas chi acabbant in is oros e formant su carasu o nerviadura), s'oru (a bortas picau totu a puntighedhas, a bortas a línia dereta, a bortas undhulau), pàgina (parte de fundhu, parte de pitzu)/ dhue at fitónimos meda chi leant su númene folla: f. de àcua (Potamogeton natans), de axedu (ciduledha, coraxedu 1), de funtanedhas (folladedha), de limoni (menteabe, Melissa officinalis), de nérbius (Sagittaria sagittifolia), de prata (Lunaria annua), de santu Giorgi o de ferru (acantu 2), de santu Nicolau (feurratzu), de santa Maria (Chrysanthemum balsamita), folla ’era (edra); erba de chimbe fozas = cincuvollas (Potentilla reptans, P. sterilis)
Synonyms e antonyms
fogiuliu,
fròngia
Idioms
csn:
trèmere che foza = trèmere meda de s'assuconu, de sa timoria; lépiu che foza = lebiedhedhu; folla de origa = itl. padiglióne
Sentences
tiu Antine aiat postu is istecas de unu paracu betzu acuadas in mesu de sa fògia ◊ candu is nais de sa figu si faint modhis cumentzant a essiri is primus follas ◊ bi at àrbures chi in atunzu iscútinant sa foza ◊ sa crésia est prena de gente ibertandho a ndhe ingòllere una fògia de pramma beneita ◊ in s'ortu bi est s'intempériu: est dendhe borta fintzas sa foza ◊ su sèmene tudhidu at bogadu sas primas duas fozas ◊ si fiat apatau in d-una mata sentza de folla ◊ custu piastu si faiat ponendho a budhire in d-una pingiadedha pódhine, o sèmene de linu o fògia de nabrighedha ◊ bai fintzas chi as a contai folla a cantu fúrriat bentu!
2.
fiat manna sa gana de fastigiai cun is piciocus in divisa e càncua arrosa no iat trigau a pèrdiri sa folla…
3.
si tremiat che sa folla, mischina! ◊ ajaja fit minuja e lépia che foza
Scientific Terminology
rbr.
Etymon
ltn.
folia
Translations
French
feuille,
feuillage
English
leaf,
leafage
Spanish
hoja,
follaje,
pétalo
Italian
fòglia,
fogliame,
pètalo
German
Blatt,
Laub.
infollitài , vrb Definition
bogare fògia, isparare, nau de is matas
Synonyms e antonyms
follitai,
fozire,
ifogire,
infollai
| ctr.
irfozire
Sentences
sa matixedha chi apu prantau est infollitendi: isperaus chi apat pigau bèni!
Etymon
srd.
Translations
French
se garnir de feuilles
English
to leaf
Spanish
hojecer
Italian
méttere fòglie,
fogliare
German
sich belauben.
irfotzolàre , vrb: irfozolare Definition
girare is fòglios o pàginas de unu libbru, de unu giornale
Sentences
si poniat sos otzales, si nche mintiat su pódhiche a buca pro l'imbusinare, chin su giornale vene ispartu, e comintzaiat a lèghere e a l'irfotzolare
Etymon
srd.
Translations
French
feuilleter
English
to leaf through
Spanish
hojear
Italian
sfogliare
German
durchblättern.
iscaltulàre , vrb: iscartulare Definition
fresare su pane, segare e istacare is duos pígios de su pane de fresa; passare s'ispola in s'iscàltula
Synonyms e antonyms
fresai
Sentences
si su pane no est bene pesadu no iscàltulat bene
Etymon
srd.
Translations
French
effeuiller
English
to leaf through
Spanish
separar las dos hojas del pan
Italian
sfogliare,
staccare le sfòglie
German
entblättern.