fògia , nf: fòglia, foxa, folla, foza Definitzione una de is partes de is erbas o de is matas (upm), de tanti formas ma prus che àteru lada e longa, ue si faet sa clorofilla: si narat fintzes de is partes de is frores (es. arrosa centuvollas), itl. pètalo, chi no funt àteru si no fògias mudadas de colore e de forma; pígiu fine de calecuna cosa / min. fozichedha, follita, follixedha / genias de fògia: lada, longa, a agu, a coro, a punta (a lantzita); folla picada, bichillitada, assarretada = cun is oros a dentighedhas, a puntighedhas; partes de una fògia: sa crosta (sa parte prus grussa, chi cumènciat de ue atacat a su fundu o a su cambu – su cambixedhu –, passat in mesu de sa fògia e s’ispartzit in filacitus o venas chi acabbant in is oros e formant su carasu o nerviadura), s'oru (a bortas picau totu a puntighedhas, a bortas a línia dereta, a bortas undhulau), pàgina (parte de fundhu, parte de pitzu)/ dhue at fitónimos meda chi leant su númene folla: f. de àcua (Potamogeton natans), de axedu (ciduledha, coraxedu 1), de funtanedhas (folladedha), de limoni (menteabe, Melissa officinalis), de nérbius (Sagittaria sagittifolia), de prata (Lunaria annua), de santu Giorgi o de ferru (acantu 2), de santu Nicolau (feurratzu), de santa Maria (Chrysanthemum balsamita), folla ’era (edra); erba de chimbe fozas = cincuvollas (Potentilla reptans, P. sterilis) Sinònimos e contràrios fogiuliu, fròngia Maneras de nàrrere csn: trèmere che foza = trèmere meda de s'assuconu, de sa timoria; lépiu che foza = lebiedhedhu; folla de origa = itl. padiglióne Frases tiu Antine aiat postu is istecas de unu paracu betzu acuadas in mesu de sa fògia ◊ candu is nais de sa figu si faint modhis cumentzant a essiri is primus follas ◊ bi at àrbures chi in atunzu iscútinant sa foza ◊ sa crésia est prena de gente ibertandho a ndhe ingòllere una fògia de pramma beneita ◊ in s'ortu bi est s'intempériu: est dendhe borta fintzas sa foza ◊ su sèmene tudhidu at bogadu sas primas duas fozas ◊ si fiat apatau in d-una mata sentza de folla ◊ custu piastu si faiat ponendho a budhire in d-una pingiadedha pódhine, o sèmene de linu o fògia de nabrighedha ◊ bai fintzas chi as a contai folla a cantu fúrriat bentu! 2. fiat manna sa gana de fastigiai cun is piciocus in divisa e càncua arrosa no iat trigau a pèrdiri sa folla… 3. si tremiat che sa folla, mischina! ◊ ajaja fit minuja e lépia che foza Terminologia iscientìfica rbr. Ètimu ltn. folia Tradutziones Frantzesu feuille, feuillage Ingresu leaf, leafage Ispagnolu hoja, follaje, pétalo Italianu fòglia, fogliame, pètalo Tedescu Blatt, Laub.

fógiu , nm: fógliu, follu, foxu, fozu Definitzione orrugu de paperi fine, pruschetotu po iscríere o cun cosa iscrita o fintzes pígiu fine de ccn. àtera cosa; documentu, paperi; sa parte lada cun s'atza de is lepedhas / min. fozolu Sinònimos e contràrios dochimentu / frama 1 Maneras de nàrrere csn: fàghere sos fozos = fai is paperis, sos dochimentos; cambiai fógliu = fàghere àteru, cambiare pàzine Frases badiandho su bestiàmini seo ligendho dónnia fógiu chi mi capitat ◊ custe abberit bete libbru e colat su pódhiche a torchietes in paritzos fozolos ◊ cudhu sennore che at ghetau sos fozos a intro de sa bússia e si ch’est andhau 2. apu biu ca no mi torràt a contu e dh'apu cambiau fógliu! 3. portat sa lepa abburinada in su follu Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu feuille Ingresu sheet Ispagnolu hoja Italianu fòglio Tedescu Blatt, Bogen.

plàca , nf: praca Definitzione pedra lada, ma prus che àteru pígiu o tira de materiale chi, fatu abbrigare in su fogu in mesu de duos pígios de ferru, serbit po dhos sardare; pígiu de cosa fine chi si ponet apitzu de àteru materiale po essire prus bellu o prus forte Sambenados e Provèrbios smb: Pracca Ètimu spn. placa Tradutziones Frantzesu plaque, lame Ingresu thin plate Ispagnolu lámina, hoja Italianu làmina, placca Tedescu Blatt, Folie, Lamelle, Platte.

«« Torra a chircare