cocorèdha , nf Definition genia de birilla chi faent is crecos (est una maladia po puntura de bobboi), nodu, tretu ingrussau de un'ossu, cosa tundha (fintzes cúcura de fusu, zoculana de is benugos); a logos, pedrighedha, giarra Synonyms e antonyms bachica, badharola, ballarodha, cucurudhú, dhàdhara, gàdhara, landhàriga, lureta, varvaríssia Etymon srd. Translations French galle du chêne English oak-gall Spanish cecidia, cacarro Italian galla della quèrcia German Galle.
còlloros , nm Definition su lícuidu chi si arregollet in sa buscichedha de su fele: si narat pl. puru (su c. e sos c.); fintzes gana lègia, ganas de caciare Synonyms e antonyms febi Scientific Terminology crn Translations French bile English bile Spanish bilis Italian bile German Galle.
fèbi , nm: fei, fele, feli Definition genia de busciuchedha chi portat su figau e arregollet una sustàntzia birde, de matessi númene, chi si faet in su figau e serbit in is istentinas a digirire su grassu: si leat coment'e assimbígiu po totu is sabores marigosos; in cobertantza, arrennegu, tzacu chi si provat po calecuna cosa, marigosa o belle e pagu praghillosa che a su fele etotu; capacidade de su cristianu de sentire dispraxere e arrennegu po calecuna cosa trota, chi andhat male Synonyms e antonyms afuta, arrennegu, bischiza, bústica, búzara, cardedha, crocone, ele, felone, gormone, grema, malusàmbene, stacu, studugu Idioms csn: fele giagadu = fele cazadu, malu a essire (fintzas zenia de maladia chi cazat su fele); tragare fele, carriai su feli = ingullire fele, pigàrendhe fele, leàresi arrennegu, cherpu; pònnere, dare, fàghere f. = fai cherpu; èssere cun su f. in pitu ’e dentes = male arrennegadu; rànchidu che f. = marigosu meda Sentences acontzendhe un'animale, candho s'irmatat, su fele est sa prima cosa de ndhe catzare e frundhire 2. de su fele de su sero làssandhe a su manzanu! ◊ su sennori, grogànciu de bisura, de su feli si fiat furriau birdi ◊ candu dhi est passau su feli si est crocau ◊ a la bídere goi frundhida, sa cosa, mi ndhe pigat unu fele!…◊ de su fei ti ndi cabat sa boada a us'e cani arrabiau! ◊ est totu in debbadas a ti leare fele! ◊ in certus momentus mi benit de sèi a mi ndi pigai fei! Surnames and Proverbs smb: Fei, Fele / prb: chie no at fele no at conca Scientific Terminology crn Etymon ltn. fel Translations French vésicule biliaire, fiel English gall (bladder) Spanish vesícula biliar, hiel Italian cistifèllea, fièle German Gallenblase, Galle.
gàdhara , nf: àdhara, gàdhera, gràdhara, gràdhera, gràdhula Definition genia de birilla chi faet su crecu (est una maladia po puntura de bobboi); ladamíngiu intostau atacau a su pilu de is animales; su frutu a pibionedhos chi faet su modhitzi / gàdhara de sóriche = ledaminedhu de sórighes Synonyms e antonyms bachica, badharola, cocoredha, cucurudhú, dhàdhara, varvaríssia / cadhajoni, ladhagione, làdhara / lentíschinu Sentences mi paret de l'èssere biendhe, su pitzinnu, currillandhe ifatu de sas gràdheras de chercu ◊ amus chircau sas gràdheras de Sant'Àgada pro fàchere sessare sas tempestas 2. fachiat su cabadhu isculivitàndhesi e currendhe chin sos sonazos a gràdhara ligaos a trucu Etymon ltn. gallula, *glallula Translations French galle, petite galle English gall, blister Spanish agalla Italian galla, gallòzzola German Galle.