carregàrre , avb Definition
atacau, própriu tocandhosi carre cun carre
Etymon
srd.
Translations
French
au contact du corps
English
on contact with the skin
Spanish
piel contra piel
Italian
a contatto con la pèlle
German
dicht an der Haut.
còdi , nf, nm: cuda,
cude,
cudu Definition
su pígiu de pitzu de sa carre, sa pedhe fine de sa carena; su lardu cun su corgiolu
Synonyms e antonyms
corgiolu,
cudis,
scuda
/
pedhe
2.
arribba sa piús cude manna de su lardu a maju longu!
Scientific Terminology
crn
Etymon
ltn.
cute(m)
Translations
French
peau,
derme
English
skin
Spanish
piel,
cutis
Italian
cute,
dèrma
German
Haut.
cúdis , nf: cutis Definition
su pígiu de pitzu de sa carre, fora, sa pedhe fine de sa carena
Synonyms e antonyms
codi
Scientific Terminology
crn
Etymon
spn.
cutis
Translations
French
peau
English
skin
Spanish
cutis
Italian
cute
German
Haut.
mantèca , nf: mantega,
monteca,
munteca Definition
su pígiu chi ponet a su late, prus che àteru sa parte prus grassa; a logos, genia de cosa bianca chi bogant is ogos malesanos
Synonyms e antonyms
botirru,
ozugasu,
teizone
/
tzidhica
Sentences
za fint cosa de bíere cussos durches chin sa pasta violada chin munteca!…◊ a sa zente débbile li dant sa munteca pro la sanare
Surnames and Proverbs
smb:
Mantecca, Mantega
Scientific Terminology
mng
Translations
French
crème
English
cream
Spanish
nata
Italian
panna
German
Haut,
Rahm.
pèdhe , nf: pedhi Definition
est su pígiu de fora de un'organísimu animale, fintzes de animales piticos e po cussu de pagu grussària (de animale mannu si narat córgiu, de su porcu corzolu, de su cristianu fintzes cude); totu s'abe de unu casidhu candho, bogau su mele, si che càmbiat a un'àteru casidhu; in cobertantza, morte de persona / pedhe crua = chi no est contzada; min. pedhitzola = pedhe contzada, minoredha
Synonyms e antonyms
corgiolu,
corju,
pidhoncu
Idioms
csn:
p. de s'ocru = prapedha, covacu de s'ogru; a pedhes mortas, a p. pérdida = cun totu s'ànima, chentza si risparmiare, chentza abbaidare su perígulu; èssere in pedh'e mama = ispollincu nudu, chentza bestimenta nudha, aici acomenti si nascit; curri su cuadhu a pedhi = a sa nuda; èssere o pònneresi a pedhe innanti = arriscare, pònneresi in perígulu, afrontare su perígulu chentza si risparmiare; leare sa pedhe a unu = bochire; pedhe morta = pedhevogu; pedhe crua = chentza contzada; zúchere sa pedhe imbolicada a s'ossu = romasu cadidu, èssiri marriu meda, sentza prupa nudha, isceti pedhi e ossus; pedhe pedhe, pedhi pedhi = própiu suta de sa pedhe, intr'e petza e croxu; tocai pedhi pedhi = tocare carre cun carre; aggarrare a ccn. pedhe pedhe = betàreli manos a subra; pònniri sa pedhi de unu a bendi = bogàreli fogu, nàrrere cosas chi no sunt, fàghere a birgonza a unu; iscroxai su priogu pro sa p. = èssere limidos a s'úrtimu etzessu, asuriosos a meda; èssere tirau che pedhe in brocu = èssiri tirau che cani, èssere chentza tempus nudha nudha pro s'itevàghere; èssere che pilu in pedhe, a pedhi = (nau de una mata o fintzas de àteru) chi portat frutu meda, chi est càrriga càrriga, a meda; lassa fàchere a Tziu Pedhe! = lassa fàghere a Zagu, lassai fai a mimi!; guai de sa pedhi tua! = arguai a tie!; èssiri mala pedhi = malu, dadu a su malu fàghere
Sentences
totu su corpus umanu est cobertu de sa pedhi e de su pilloncu ◊ sa brusiadura est crusiada e sa pedhe noba est torrandhe a issire ◊ sas pedhes de anzone, de berbeghe, de craba las collint a las contzare ◊ is prus mannos drommiant ammontaos cun pedhes de brebei ◊ a sa pedhi mia no dhi apodhat su soi
2.
at isapiau una dechina de mojos e at fatu deche pedhes ◊ at bocau sos mojos a montes ube su beranu est prus sucotianu e sas pedhes si campant totucantas
3.
fachiant bardanas e fortzis zuchiant peri carchi pedhe in sa cusséntzia ◊ paritzas pedhes teniat a pala e at fatu trint'annos de bandhidu
4.
ocannu sas olias ndhe sunt che pilu in pedhe, de cantu ant barriadu! ◊ me ingunis c'est su muschitu a pedhi, dhoi fut su priogu a pedhi ◊ in cussu logu dhoi fait su fenugu a pedhi ◊ in cussa domu funt totus a una pedhi, istérrius in su letu ◊ sos mannos nostros ant dadu mente e ànima a sa terra, si sunt cunsagrados a issa a pedhes mortas ◊ si lis presenteit unu becu mannu a ischélios e a isburridas chi ndhe pesaiant sa pedhe in palas ◊ mi ant aggarrau pedhe pedhe e a caserma!
Surnames and Proverbs
smb:
Pedde, Peddes, Peddi, Peddis
/
prb:
in pedhe anzena corrias largas! ◊ in donzi gianna at giaos, in donzi pedhe at fiancu
Scientific Terminology
crn
Etymon
ltn.
pelle(m)
Translations
French
peau,
épiderme
English
skin
Spanish
piel
Italian
pèlle,
epidèrmide
German
Haut,
Epidermis.
pidhóncu, pidhúncu , nm: pilloncu,
pilluncu Definition
su pigioledhu fine a parte de fora de calecuna cosa, fintzes de sa carre, de is arremos de aintru, de sa petza a músculu intreu / su pilloncu de s'ossu (= itl. perïòstio), de s'ou, de sa cibudha
Synonyms e antonyms
pedhe,
pigiolu,
pígiu,
pilirintzone
Sentences
portat unu bestiredhu fini fini parit fatu de pillonchedhu de ou ◊ sa borta de s'unda, a is úndixi de noti sa genti s'est fuia cun d-unu pillonchedhu de bistiri po si salvai
Surnames and Proverbs
smb:
Piddoncu
Scientific Terminology
crn
Etymon
srd.
Translations
French
pellicule,
épiderme,
épithélium
English
film,
skin,
epithelium
Spanish
película,
epidermis
Italian
pellìcola,
epidèrmide,
epitèlio
German
dünne Haut,
Epidermis,
Epithel.