carregàrre , avb Definitzione
atacau, própriu tocandhosi carre cun carre
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
au contact du corps
Ingresu
on contact with the skin
Ispagnolu
piel contra piel
Italianu
a contatto con la pèlle
Tedescu
dicht an der Haut.
còdi , nf, nm: cuda,
cude,
cudu Definitzione
su pígiu de pitzu de sa carre, sa pedhe fine de sa carena; su lardu cun su corgiolu
Sinònimos e contràrios
corgiolu,
cudis,
scuda
/
pedhe
2.
arribba sa piús cude manna de su lardu a maju longu!
Terminologia iscientìfica
crn
Ètimu
ltn.
cute(m)
Tradutziones
Frantzesu
peau,
derme
Ingresu
skin
Ispagnolu
piel,
cutis
Italianu
cute,
dèrma
Tedescu
Haut.
cúdis , nf: cutis Definitzione
su pígiu de pitzu de sa carre, fora, sa pedhe fine de sa carena
Sinònimos e contràrios
codi
Terminologia iscientìfica
crn
Ètimu
spn.
cutis
Tradutziones
Frantzesu
peau
Ingresu
skin
Ispagnolu
cutis
Italianu
cute
Tedescu
Haut.
mantèca , nf: mantega,
monteca,
munteca Definitzione
su pígiu chi ponet a su late, prus che àteru sa parte prus grassa; a logos, genia de cosa bianca chi bogant is ogos malesanos
Sinònimos e contràrios
botirru,
ozugasu,
teizone
/
tzidhica
Frases
za fint cosa de bíere cussos durches chin sa pasta violada chin munteca!…◊ a sa zente débbile li dant sa munteca pro la sanare
Sambenados e Provèrbios
smb:
Mantecca, Mantega
Terminologia iscientìfica
mng
Tradutziones
Frantzesu
crème
Ingresu
cream
Ispagnolu
nata
Italianu
panna
Tedescu
Haut,
Rahm.
pèdhe , nf: pedhi Definitzione
est su pígiu de fora de un'organísimu animale, fintzes de animales piticos e po cussu de pagu grussària (de animale mannu si narat córgiu, de su porcu corzolu, de su cristianu fintzes cude); totu s'abe de unu casidhu candho, bogau su mele, si che càmbiat a un'àteru casidhu; in cobertantza, morte de persona / pedhe crua = chi no est contzada; min. pedhitzola = pedhe contzada, minoredha
Sinònimos e contràrios
corgiolu,
corju,
pidhoncu
Maneras de nàrrere
csn:
p. de s'ocru = prapedha, covacu de s'ogru; a pedhes mortas, a p. pérdida = cun totu s'ànima, chentza si risparmiare, chentza abbaidare su perígulu; èssere in pedh'e mama = ispollincu nudu, chentza bestimenta nudha, aici acomenti si nascit; curri su cuadhu a pedhi = a sa nuda; èssere o pònneresi a pedhe innanti = arriscare, pònneresi in perígulu, afrontare su perígulu chentza si risparmiare; leare sa pedhe a unu = bochire; pedhe morta = pedhevogu; pedhe crua = chentza contzada; zúchere sa pedhe imbolicada a s'ossu = romasu cadidu, èssiri marriu meda, sentza prupa nudha, isceti pedhi e ossus; pedhe pedhe, pedhi pedhi = própiu suta de sa pedhe, intr'e petza e croxu; tocai pedhi pedhi = tocare carre cun carre; aggarrare a ccn. pedhe pedhe = betàreli manos a subra; pònniri sa pedhi de unu a bendi = bogàreli fogu, nàrrere cosas chi no sunt, fàghere a birgonza a unu; iscroxai su priogu pro sa p. = èssere limidos a s'úrtimu etzessu, asuriosos a meda; èssere tirau che pedhe in brocu = èssiri tirau che cani, èssere chentza tempus nudha nudha pro s'itevàghere; èssere che pilu in pedhe, a pedhi = (nau de una mata o fintzas de àteru) chi portat frutu meda, chi est càrriga càrriga, a meda; lassa fàchere a Tziu Pedhe! = lassa fàghere a Zagu, lassai fai a mimi!; guai de sa pedhi tua! = arguai a tie!; èssiri mala pedhi = malu, dadu a su malu fàghere
Frases
totu su corpus umanu est cobertu de sa pedhi e de su pilloncu ◊ sa brusiadura est crusiada e sa pedhe noba est torrandhe a issire ◊ sas pedhes de anzone, de berbeghe, de craba las collint a las contzare ◊ is prus mannos drommiant ammontaos cun pedhes de brebei ◊ a sa pedhi mia no dhi apodhat su soi
2.
at isapiau una dechina de mojos e at fatu deche pedhes ◊ at bocau sos mojos a montes ube su beranu est prus sucotianu e sas pedhes si campant totucantas
3.
fachiant bardanas e fortzis zuchiant peri carchi pedhe in sa cusséntzia ◊ paritzas pedhes teniat a pala e at fatu trint'annos de bandhidu
4.
ocannu sas olias ndhe sunt che pilu in pedhe, de cantu ant barriadu! ◊ me ingunis c'est su muschitu a pedhi, dhoi fut su priogu a pedhi ◊ in cussu logu dhoi fait su fenugu a pedhi ◊ in cussa domu funt totus a una pedhi, istérrius in su letu ◊ sos mannos nostros ant dadu mente e ànima a sa terra, si sunt cunsagrados a issa a pedhes mortas ◊ si lis presenteit unu becu mannu a ischélios e a isburridas chi ndhe pesaiant sa pedhe in palas ◊ mi ant aggarrau pedhe pedhe e a caserma!
Sambenados e Provèrbios
smb:
Pedde, Peddes, Peddi, Peddis
/
prb:
in pedhe anzena corrias largas! ◊ in donzi gianna at giaos, in donzi pedhe at fiancu
Terminologia iscientìfica
crn
Ètimu
ltn.
pelle(m)
Tradutziones
Frantzesu
peau,
épiderme
Ingresu
skin
Ispagnolu
piel
Italianu
pèlle,
epidèrmide
Tedescu
Haut,
Epidermis.
pidhóncu, pidhúncu , nm: pilloncu,
pilluncu Definitzione
su pigioledhu fine a parte de fora de calecuna cosa, fintzes de sa carre, de is arremos de aintru, de sa petza a músculu intreu / su pilloncu de s'ossu (= itl. perïòstio), de s'ou, de sa cibudha
Sinònimos e contràrios
pedhe,
pigiolu,
pígiu,
pilirintzone
Frases
portat unu bestiredhu fini fini parit fatu de pillonchedhu de ou ◊ sa borta de s'unda, a is úndixi de noti sa genti s'est fuia cun d-unu pillonchedhu de bistiri po si salvai
Sambenados e Provèrbios
smb:
Piddoncu
Terminologia iscientìfica
crn
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
pellicule,
épiderme,
épithélium
Ingresu
film,
skin,
epithelium
Ispagnolu
película,
epidermis
Italianu
pellìcola,
epidèrmide,
epitèlio
Tedescu
dünne Haut,
Epidermis,
Epithel.