carregàrre , avb Definizione
atacau, própriu tocandhosi carre cun carre
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
au contact du corps
Inglese
on contact with the skin
Spagnolo
piel contra piel
Italiano
a contatto con la pèlle
Tedesco
dicht an der Haut.
còdi , nf, nm: cuda,
cude,
cudu Definizione
su pígiu de pitzu de sa carre, sa pedhe fine de sa carena; su lardu cun su corgiolu
Sinonimi e contrari
corgiolu,
cudis,
scuda
/
pedhe
2.
arribba sa piús cude manna de su lardu a maju longu!
Terminologia scientifica
crn
Etimo
ltn.
cute(m)
Traduzioni
Francese
peau,
derme
Inglese
skin
Spagnolo
piel,
cutis
Italiano
cute,
dèrma
Tedesco
Haut.
cúdis , nf: cutis Definizione
su pígiu de pitzu de sa carre, fora, sa pedhe fine de sa carena
Sinonimi e contrari
codi
Terminologia scientifica
crn
Etimo
spn.
cutis
Traduzioni
Francese
peau
Inglese
skin
Spagnolo
cutis
Italiano
cute
Tedesco
Haut.
mantèca , nf: mantega,
monteca,
munteca Definizione
su pígiu chi ponet a su late, prus che àteru sa parte prus grassa; a logos, genia de cosa bianca chi bogant is ogos malesanos
Sinonimi e contrari
botirru,
ozugasu,
teizone
/
tzidhica
Frasi
za fint cosa de bíere cussos durches chin sa pasta violada chin munteca!…◊ a sa zente débbile li dant sa munteca pro la sanare
Cognomi e Proverbi
smb:
Mantecca, Mantega
Terminologia scientifica
mng
Traduzioni
Francese
crème
Inglese
cream
Spagnolo
nata
Italiano
panna
Tedesco
Haut,
Rahm.
pèdhe , nf: pedhi Definizione
est su pígiu de fora de un'organísimu animale, fintzes de animales piticos e po cussu de pagu grussària (de animale mannu si narat córgiu, de su porcu corzolu, de su cristianu fintzes cude); totu s'abe de unu casidhu candho, bogau su mele, si che càmbiat a un'àteru casidhu; in cobertantza, morte de persona / pedhe crua = chi no est contzada; min. pedhitzola = pedhe contzada, minoredha
Sinonimi e contrari
corgiolu,
corju,
pidhoncu
Modi di dire
csn:
p. de s'ocru = prapedha, covacu de s'ogru; a pedhes mortas, a p. pérdida = cun totu s'ànima, chentza si risparmiare, chentza abbaidare su perígulu; èssere in pedh'e mama = ispollincu nudu, chentza bestimenta nudha, aici acomenti si nascit; curri su cuadhu a pedhi = a sa nuda; èssere o pònneresi a pedhe innanti = arriscare, pònneresi in perígulu, afrontare su perígulu chentza si risparmiare; leare sa pedhe a unu = bochire; pedhe morta = pedhevogu; pedhe crua = chentza contzada; zúchere sa pedhe imbolicada a s'ossu = romasu cadidu, èssiri marriu meda, sentza prupa nudha, isceti pedhi e ossus; pedhe pedhe, pedhi pedhi = própiu suta de sa pedhe, intr'e petza e croxu; tocai pedhi pedhi = tocare carre cun carre; aggarrare a ccn. pedhe pedhe = betàreli manos a subra; pònniri sa pedhi de unu a bendi = bogàreli fogu, nàrrere cosas chi no sunt, fàghere a birgonza a unu; iscroxai su priogu pro sa p. = èssere limidos a s'úrtimu etzessu, asuriosos a meda; èssere tirau che pedhe in brocu = èssiri tirau che cani, èssere chentza tempus nudha nudha pro s'itevàghere; èssere che pilu in pedhe, a pedhi = (nau de una mata o fintzas de àteru) chi portat frutu meda, chi est càrriga càrriga, a meda; lassa fàchere a Tziu Pedhe! = lassa fàghere a Zagu, lassai fai a mimi!; guai de sa pedhi tua! = arguai a tie!; èssiri mala pedhi = malu, dadu a su malu fàghere
Frasi
totu su corpus umanu est cobertu de sa pedhi e de su pilloncu ◊ sa brusiadura est crusiada e sa pedhe noba est torrandhe a issire ◊ sas pedhes de anzone, de berbeghe, de craba las collint a las contzare ◊ is prus mannos drommiant ammontaos cun pedhes de brebei ◊ a sa pedhi mia no dhi apodhat su soi
2.
at isapiau una dechina de mojos e at fatu deche pedhes ◊ at bocau sos mojos a montes ube su beranu est prus sucotianu e sas pedhes si campant totucantas
3.
fachiant bardanas e fortzis zuchiant peri carchi pedhe in sa cusséntzia ◊ paritzas pedhes teniat a pala e at fatu trint'annos de bandhidu
4.
ocannu sas olias ndhe sunt che pilu in pedhe, de cantu ant barriadu! ◊ me ingunis c'est su muschitu a pedhi, dhoi fut su priogu a pedhi ◊ in cussu logu dhoi fait su fenugu a pedhi ◊ in cussa domu funt totus a una pedhi, istérrius in su letu ◊ sos mannos nostros ant dadu mente e ànima a sa terra, si sunt cunsagrados a issa a pedhes mortas ◊ si lis presenteit unu becu mannu a ischélios e a isburridas chi ndhe pesaiant sa pedhe in palas ◊ mi ant aggarrau pedhe pedhe e a caserma!
Cognomi e Proverbi
smb:
Pedde, Peddes, Peddi, Peddis
/
prb:
in pedhe anzena corrias largas! ◊ in donzi gianna at giaos, in donzi pedhe at fiancu
Terminologia scientifica
crn
Etimo
ltn.
pelle(m)
Traduzioni
Francese
peau,
épiderme
Inglese
skin
Spagnolo
piel
Italiano
pèlle,
epidèrmide
Tedesco
Haut,
Epidermis.
pidhóncu, pidhúncu , nm: pilloncu,
pilluncu Definizione
su pigioledhu fine a parte de fora de calecuna cosa, fintzes de sa carre, de is arremos de aintru, de sa petza a músculu intreu / su pilloncu de s'ossu (= itl. perïòstio), de s'ou, de sa cibudha
Sinonimi e contrari
pedhe,
pigiolu,
pígiu,
pilirintzone
Frasi
portat unu bestiredhu fini fini parit fatu de pillonchedhu de ou ◊ sa borta de s'unda, a is úndixi de noti sa genti s'est fuia cun d-unu pillonchedhu de bistiri po si salvai
Cognomi e Proverbi
smb:
Piddoncu
Terminologia scientifica
crn
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pellicule,
épiderme,
épithélium
Inglese
film,
skin,
epithelium
Spagnolo
película,
epidermis
Italiano
pellìcola,
epidèrmide,
epitèlio
Tedesco
dünne Haut,
Epidermis,
Epithel.