bertéru , agt: verteri Definition
chi est própiu deasi, de abberu, chi est veru
Synonyms e antonyms
berdaderu,
beridadosu,
sentzigliu,
síncaru,
verale
| ctr.
falsu
Sentences
cussu est unu frade berteru! ◊ cherimus sòrbere cussos códules de malíssia chin sa luche bertera de s'intelletu (F.Satta)◊ sos Sardos pichent solu su caminu berteru de s'onestade!
Etymon
itl.
veritiero
Translations
French
vrai
English
truthful,
true
Spanish
veraz,
sincero
Italian
verace,
autèntico,
sincèro
German
wahrhaftig aufrichtig.
fràncu , agt Definition
nau de su nàrrere o fàere chentza cuare sa cosa, chi est ladinu, craru; fintzes chi no at tentu dannu, efetu malu o àteru deasi
Synonyms e antonyms
afranchidu,
iscabbúlliu,
ladinu,
líbberu,
sàligu,
sentzillu
| ctr.
falsu,
fingidu
Idioms
csn:
pàschere o èssere a pàsculu f. = in pàsculu tentu in donu, chi no si depit pagai, sentza pagai nudha; mesa franca = mànigu, pastu in donu; fàghere a manu franca = cun totu sa libbertade; zona franca = logu inue no si pagat dàtzios, impostas; essire f. = essírendhe chentza dannu de una dificurtade; balla franca = no isparada apostadamente pro chie li ferit o est in perígulu de li fèrrere
Sentences
sas giòvanas passizendhe mustrant francu su sinu ◊ faedhas cun su risu de sas laras o cun s'ojada franca ◊ mezus faedha francu e naramilu dae prima ◊ prus francu ti dhu nau un'àtera dí a chini ses ◊ canno mi apo intesu sa balla franca fruschinànnemi a costatzu mi ne so totu brutatu
2.
mancu nois semus francos de mennegas e tzerras (P.Palimodde)
3.
in sas zonas francas no si pagant tzertas tassas
Translations
French
franc,
sincère
English
frank
Spanish
franco
Italian
franco,
immune,
indènne
German
offen,
aufrichtig.
létzitu , agt, avb: lícitu,
lítzidu,
líntzitu,
lítzitu Definition
chi no est furau, chi est fatu o badangiau in manera onesta; nau de ccn., chi est síncheru, bonu, límpiu de cusciéntzia, de cumportamentu
Synonyms e antonyms
legítimu
/
sentzígliu
| ctr.
illítzitu,
mostrengu
Sentences
lea, za est peta lítzida, custa, chi deo a ndhe furare no bi andho! ◊ no est lítzitu chi tue ti tenzas sa muzere de frade tou!
2.
comente as campadu, líntzitu e netu, andhadu ti che ses ◊ amighéntzias lítzitas e veras ◊ ite bellu chi fit cudhu risu chi essiat lítzitu dae su coro! ◊ cussa est zente acasazajola e lítzita ◊ non contaiat fàulas, fit tropu lítzita pro las contare
3.
gioga lítzitu, forasgai!
Etymon
ltn.e
licitus
Translations
French
légitime,
sincère,
honnête
English
licit,
honest
Spanish
legítimo,
sincero,
honesto
Italian
lécito,
legìttimo,
sincèro,
onèsto
German
legitim,
aufrichtig,
ehrlich.
onéltu , agt, nm: onestu Definition
chi o chie faet su giustu, no ofendhet, no portat ingannia, no furat, faet su bene
Synonyms e antonyms
bonu,
létzitu
| ctr.
disonestu,
malafatore,
malu
Sentences
s'ómini onestu, sentza de malítzia, assimbillat a su giustu fendi a ogu puru! (Urru)◊ abbarrent artos sos òcios límpios e si peset arta sa voche onesta! ◊ làssala a mama sentza fentomada ca fit onesta, sàbia e grasciosa! (Gv.Piredda)◊ cussu est ómine zustu, de richesa rara de valores onestos
2.
fàchelos allegare in sardu, vonos e malos, chin neche e chentza neche, sos onestos e sos disonestos!
Translations
French
honnête
English
honest
Spanish
honesto
Italian
onèsto
German
ehrlich,
aufrichtig,
anständig.
sentzígliu, sentzíllu , agt: signillu,
singillu,
sintzillu,
sinzillu Definition
nau de ccn., chi est comenti mi bis m'iscrís, chi giaet a bíere giustu su chi sentit, chi no cuat a s'àteru su chi dhi sentit e dhue at de si fidare; nau de cosa, chi est bona, chentza pecu, sana / signillu che pesa = chi si paret bene chi est s.
Synonyms e antonyms
francu,
ispontziau,
santzeru,
singillosu
| ctr.
alevosu,
falsu,
fraíciu,
ifidau,
traitore
Sentences
in su bene fitianu ses onestu e signillu ◊ fillu miu, no síasta batraxeri ma sintzillu cun sa terra chi ti poderat (S.Medved)◊ is maneras mias sunt sintzillas o de apariéntzia? (G.Solinas)◊ ita ndi naras, Coitedhu at a abarrai sintzillu cun nosu? ◊ unu coro frassu no cuncordat cun unu sintzillu!
2.
si sunt muntesos semper cun usos e costúmenes singillos
Surnames and Proverbs
prb:
a linna sinzilla no dh'intrat bremi
Scientific Terminology
ntl
Etymon
spn.
sencillo
Translations
French
loyal,
intègre
English
sincere,
integral
Spanish
sincero,
leal,
íntegro
Italian
sincèro,
leale,
ìntegro
German
ehrlich,
aufrichtig,
unversehrt.