atendiài , vrb Definizione
pònnere o fàere a manera chi una cosa abbarret istirada, cun is càbudos o is oros tiraos
Sinonimi e contrari
istèndhere,
istenniare,
istèrrere,
istirare,
stendiai,
tèndhere
Frasi
sa funi aténdiat fintzas chi si segat ◊ si aténdiat sa pasta cun su túturu
Cognomi e Proverbi
prb:
atendiai su pei in cunforma a su lentzoru
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
étendre
Inglese
to stretch
Spagnolo
distender
Italiano
distèndere,
stirare
Tedesco
strecken.
illorigàre , vrb Definizione
istèrrere, ispràghere o istirare cosa pinnigada; rfl. si narat fintzes in su sensu de fàere impresse
Sinonimi e contrari
ilboligare,
istirare
| ctr.
alloricare
Frasi
como faghimus una bella caminada ca nos illorigamus sas ancas
2.
pesa, illorigadindhe, ca est tardu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
étendre
Inglese
to stretch
Spagnolo
desentorpecer
Italiano
sgranchire
Tedesco
recken.
ispaghinàre , vrb: ispagnai,
ispainai,
ispainare,
ispaniai,
ispaniare,
isprainare,
spagnai Definizione
pigare e betare o pònnere ispratu a ispergiadura, ispainau peri su logu; isterrigorzare, pònnere crocau totu istérriu
Sinonimi e contrari
illaizare,
isciudrare,
ispàlghere,
isparcinare,
isparminare,
isprabinare
/
isterrighinare,
isterrinai
| ctr.
ammuntonae,
collire
Frasi
a su fenúciu a pizu si ghetat unu pacu de sufrissu vene ispaghinau e un’ispiugherada de casu ◊ Bidhanoavorru est diventada famosa po sa cultura chi arrennescit a ispaniai ◊ s'ispagnat su concimi ◊ ossus ispainaus a ingíriu de su foghidoni ◊ isciú sa pudha, chi m'ispànias sa palla!◊ est ispaghinendhe sa chisina
2.
sa gatu est ispaghinàndhesi in terra
3.
sas crapas sont ispainatas in sas ripas de su monte
Etimo
ltn.
*expaginare
Traduzioni
Francese
étendre,
répandre
Inglese
to spread
Spagnolo
esparcir,
derramar
Italiano
spàndere,
spàrgere,
diffóndere
Tedesco
ausstreuen,
verbreiten.
istèndhere , vrb: istèndiri,
stendi Definizione
ispràghere is trastos isciustos po asciutare in su sole (o àteru), pònnere sa cosa a manera chi arresurtet o abbarret isprata in largària, o fintzes istirada in longària
Sinonimi e contrari
atendiai,
istenniare,
istèrrere,
istirare,
stendiai,
tèndhere
| ctr.
atuturae
Etimo
ltn.
extendere
Traduzioni
Francese
étendre,
étaler
Inglese
to hang out (lay),
to stretch
Spagnolo
tender,
extender
Italiano
stèndere,
sciorinare
Tedesco
aufhängen.
istendiài , vrb: istenniare,
stendiai Definizione
pònnere istérriu, istirau, bene apertu
Sinonimi e contrari
atendiai,
ispàlghere,
istèrrere,
istirai,
tèndhere
| ctr.
atuturae
Frasi
si dhi fut firmau ananti e poi dh'iat istendiau sa manu nendidhi calincuna cosa ◊ is mortus abarrant istendiaus ◊ portat sa faci istendiada
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
étendre
Inglese
to extend
Spagnolo
distender,
extender
Italiano
stèndere,
distèndere
Tedesco
ausstrecken.
istèrrere , vrb: istèrriri,
sterri Definizione
pònnere sa cosa a manera de pigare logu meda, atesu de pare, in paris (fintzes in su sensu de carragiare cun cosa istérria, de pònnere cosa modhe isprata po pònnere àteru in pitzu), fintzes pònnere crocau; cumenciare unu chistionu, presentare un'argumentu; nàrrere a bàntidu cosa meda prus de su chi est; allonghiare una chistionada, un'allega, a manera de nàrrere cosa meda, fintzes creschendho sa cosa / pps. istérridu, istretu
Sinonimi e contrari
atendiai,
ilboligare,
ispabarare,
ispàlghere,
isparcinare,
istèndhere,
istenniare,
istirare,
stendiai,
tèndhere
| ctr.
ammuntonae,
atuturae
Frasi
s'isterrent sos trastes ifustos in su sole ◊ isterro su pamentu a pabilos pro no imbrutare illatendhe ◊ suta de sas olias como isterrent telos pro coitare collindhe ◊ tocat a istèrrere zara in s'istrada ◊ sas tzitades si sunt isterrindhe, ma medas bidhas si che sunt derruindhe ◊ sa canna prantada s'isterret, si leat su logu ◊ su fogu fuidu s'est istérridu meda ◊ istèrredi cue e drómmidi ◊ no t'isterras tropu!
2.
sunt a bínchida isterrendhe versos ◊ como cussu isterret carchi àtera fàula! ◊ toca, isterri sa chistioni, ca intendeus!
3.
e za no isterret, mih, candho chistionat de su fizu: paret menzus de Deus!
4.
s'ora ch'est tarda e no mi apo a istèrrere meda cun sa chistionada mia ◊ si li naro carchi fàula no l'abbàido mancu in oxos, ca sinono si mi leget in cara deretu chi so isterrendhe
Etimo
ltn.
sternere
Traduzioni
Francese
étendre,
répandre
Inglese
to spread out
Spagnolo
extender
Italiano
spàrgere,
stèndere,
estèndere
Tedesco
verstreuen,
ausstrecken,
erweitern.
lúngi , vrb: lúngiri Definizione
frigare mescamente ógiu o àteru a calecuna cosa in pitzu / pps. lúngiu, luntu; lungi s'arroda = fàere arregalos po ammodhiare a ccn.
Sinonimi e contrari
friai,
ludai,
úngere
Frasi
aporrimidha una fita de lardu ca mi dhu lúngiu asuba de su pani arridau! ◊ mi at lúngiu is ogus cun d-unu pagu de ludu, mi seu isciacuau e non seu prus itzurpu! ◊ Scuetu ispronat a Cuadhedhu, dhu fait sudai bèni e si lungit de sudori ◊ is sebadas si lungint cun su meli ◊ seu lungendu is botas po dhas alluxentai ◊ tui ses bella isceti a ti lungi is murrus e is ungas! (T.Putzu)
Traduzioni
Francese
étendre,
étartiner,
enduire
Inglese
to spread
Spagnolo
untar
Italiano
spalmare
Tedesco
streichen,
schmieren.
stendiài , vrb: istendiai* Definizione
pònnere istérriu, istirau, bene apertu
Sinonimi e contrari
atendiai,
illorigare,
ispàlghere,
istenniare,
istèrrere,
istirai,
tèndhere
| ctr.
ammuntonae,
atuturae
Frasi
m'increscit a stendiai custu bratzu, de candu mi ant operau ◊ sa pulenta in sa mesa sténdiat mellus si no est tropu tostada
2.
is acàpius fiant stendiaus, su motori de sa màchina, po s'isfortzu, si fiat imballau
Traduzioni
Francese
étendre
Inglese
to stretch
Spagnolo
tender,
estirar
Italiano
stèndere,
sgranchire
Tedesco
ausstrecken.