friài , vrb: friare,
fricare,
frigai,
frigare Definizione
passare calecuna cosa tocandho in pitzu de un'àtera unu pagu a forte siat po pigare (limpiare, samunare), o pònnere, o fintzes po aconciare un’arremu; fàere freaduras, malandras, a su friga friga cun calecuna cosa; cullonare, pigare a ingannu / ger. friendi
Sinonimi e contrari
afrigongiai,
carasiai,
cariare,
ifricatzare,
scrovinai,
sfrigongiai
/
lúngiri
/
acostanare,
agliagai,
frazare,
inghetare,
iscaldire,
ispitulare,
malandrare
Modi di dire
csn:
avb. friga friga = acurtzu meda, azummai tochendhe, tochendhe própiu; èssere friga friga = istare sempre tochendhe a un'àteru acurtziendhesili; andhare friga friga = a sachedhadura, coment'e frighendhe; zúghere a unu friga friga = tene tene, acurtzu meda curríndheli fatu pro lu tènnere; frigai s'arrobba = samunare; frigai bèni sa mardi a unu = dàreli unu dispiaghere mannu; frigare su late = acragare, pònnere su cragu a su late; frigare murta, lestincu = arregòllere murta, lestincu
Frasi
s'isterzu cheret bene frigadu pro che li catzare sa cosa atacada ◊ seu andada a frúmini a frigai s'arrobba ◊ in sa pedhe malàida si at frigadu sa pumada ◊ de sa cuntentesa chi teniat fit sempre frighèndhesi sas manos ◊ s'arromana chi frigu parit unu ghetau… ◊ po sa cura de su léndhine si poniat mele in d-unu tzapulledhu e si frigàt fintzes a che dh'arrasigare
2.
custa cintura mi est friendi su tzugu
3.
non mi frigais prus: no aspetu a nisciunus! ◊ male, un'ómine abbistu che lodhe no fit tantu fàtzile a lu frigare!
Cognomi e Proverbi
smb:
Frigau
/
prb:
cuadhu friau sa sedha timit
Etimo
ltn.
fricare
Traduzioni
Francese
frotter,
froisser,
enduire
Inglese
to rub,
to spread
Spagnolo
frotar,
untar,
engañar
Italiano
fregare,
sfregare,
strofinare,
stropicciare,
spalmare
Tedesco
reiben,
streichen.
lúngi , vrb: lúngiri Definizione
frigare mescamente ógiu o àteru a calecuna cosa in pitzu / pps. lúngiu, luntu; lungi s'arroda = fàere arregalos po ammodhiare a ccn.
Sinonimi e contrari
friai,
ludai,
úngere
Frasi
aporrimidha una fita de lardu ca mi dhu lúngiu asuba de su pani arridau! ◊ mi at lúngiu is ogus cun d-unu pagu de ludu, mi seu isciacuau e non seu prus itzurpu! ◊ Scuetu ispronat a Cuadhedhu, dhu fait sudai bèni e si lungit de sudori ◊ is sebadas si lungint cun su meli ◊ seu lungendu is botas po dhas alluxentai ◊ tui ses bella isceti a ti lungi is murrus e is ungas! (T.Putzu)
Traduzioni
Francese
étendre,
étartiner,
enduire
Inglese
to spread
Spagnolo
untar
Italiano
spalmare
Tedesco
streichen,
schmieren.
úngere , vrb: únghere,
úngiri Definizione
frigare ógiu, ogiuseu, pumada o àteru deasi po fàere sa cosa prus lisa o po meighina; in cobertantza, giare arregalos po indrúchere a unu a fàere praxeres, acotzos / pps. untu
Sinonimi e contrari
aoxae,
linire,
untai,
untinare,
utzare
Frasi
fatesint únghere sa nave po èssere prus lestra ◊ is arrodas tzichírriant in is butus sentza de úngiri ◊ li unghiat in su dossu s'unghentu de sas brusiaduras ◊ si unghet sa sartània cun ozu e si ponet s'impastu ◊ sanànt medas malàidus ungendidhus cun s'ollu
2.
is impiegaus si non funt untus a prexeri intzoru no ti ndi faint de pràticas!
Etimo
ltn.
ungere
Traduzioni
Francese
graisser,
huiler
Inglese
to grease
Spagnolo
engrasar,
untar
Italiano
ùngere,
lubrificare
Tedesco
salben,
einfetten.
untài, untàre , vrb Definizione
frigare ógiu, lardu o àteru de grassu a calecuna cosa
Sinonimi e contrari
úngere,
untinare
Frasi
at untau su pane chin lardu ◊ s'ollu santu dh'untat s'Obispu in su fronti a is chi faint sa cunfirmatzioni
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
huiler,
graisser
Inglese
to oil
Spagnolo
untar
Italiano
ùngere
Tedesco
einfetten.