friài , vrb: friare,
fricare,
frigai,
frigare Definition
passare calecuna cosa tocandho in pitzu de un'àtera unu pagu a forte siat po pigare (limpiare, samunare), o pònnere, o fintzes po aconciare un’arremu; fàere freaduras, malandras, a su friga friga cun calecuna cosa; cullonare, pigare a ingannu / ger. friendi
Synonyms e antonyms
afrigongiai,
carasiai,
cariare,
ifricatzare,
scrovinai,
sfrigongiai
/
lúngiri
/
acostanare,
agliagai,
frazare,
inghetare,
iscaldire,
ispitulare,
malandrare
Idioms
csn:
avb. friga friga = acurtzu meda, azummai tochendhe, tochendhe própiu; èssere friga friga = istare sempre tochendhe a un'àteru acurtziendhesili; andhare friga friga = a sachedhadura, coment'e frighendhe; zúghere a unu friga friga = tene tene, acurtzu meda curríndheli fatu pro lu tènnere; frigai s'arrobba = samunare; frigai bèni sa mardi a unu = dàreli unu dispiaghere mannu; frigare su late = acragare, pònnere su cragu a su late; frigare murta, lestincu = arregòllere murta, lestincu
Sentences
s'isterzu cheret bene frigadu pro che li catzare sa cosa atacada ◊ seu andada a frúmini a frigai s'arrobba ◊ in sa pedhe malàida si at frigadu sa pumada ◊ de sa cuntentesa chi teniat fit sempre frighèndhesi sas manos ◊ s'arromana chi frigu parit unu ghetau… ◊ po sa cura de su léndhine si poniat mele in d-unu tzapulledhu e si frigàt fintzes a che dh'arrasigare
2.
custa cintura mi est friendi su tzugu
3.
non mi frigais prus: no aspetu a nisciunus! ◊ male, un'ómine abbistu che lodhe no fit tantu fàtzile a lu frigare!
Surnames and Proverbs
smb:
Frigau
/
prb:
cuadhu friau sa sedha timit
Etymon
ltn.
fricare
Translations
French
frotter,
froisser,
enduire
English
to rub,
to spread
Spanish
frotar,
untar,
engañar
Italian
fregare,
sfregare,
strofinare,
stropicciare,
spalmare
German
reiben,
streichen.
lúngi , vrb: lúngiri Definition
frigare mescamente ógiu o àteru a calecuna cosa in pitzu / pps. lúngiu, luntu; lungi s'arroda = fàere arregalos po ammodhiare a ccn.
Synonyms e antonyms
friai,
ludai,
úngere
Sentences
aporrimidha una fita de lardu ca mi dhu lúngiu asuba de su pani arridau! ◊ mi at lúngiu is ogus cun d-unu pagu de ludu, mi seu isciacuau e non seu prus itzurpu! ◊ Scuetu ispronat a Cuadhedhu, dhu fait sudai bèni e si lungit de sudori ◊ is sebadas si lungint cun su meli ◊ seu lungendu is botas po dhas alluxentai ◊ tui ses bella isceti a ti lungi is murrus e is ungas! (T.Putzu)
Translations
French
étendre,
étartiner,
enduire
English
to spread
Spanish
untar
Italian
spalmare
German
streichen,
schmieren.
úngere , vrb: únghere,
úngiri Definition
frigare ógiu, ogiuseu, pumada o àteru deasi po fàere sa cosa prus lisa o po meighina; in cobertantza, giare arregalos po indrúchere a unu a fàere praxeres, acotzos / pps. untu
Synonyms e antonyms
aoxae,
linire,
untai,
untinare,
utzare
Sentences
fatesint únghere sa nave po èssere prus lestra ◊ is arrodas tzichírriant in is butus sentza de úngiri ◊ li unghiat in su dossu s'unghentu de sas brusiaduras ◊ si unghet sa sartània cun ozu e si ponet s'impastu ◊ sanànt medas malàidus ungendidhus cun s'ollu
2.
is impiegaus si non funt untus a prexeri intzoru no ti ndi faint de pràticas!
Etymon
ltn.
ungere
Translations
French
graisser,
huiler
English
to grease
Spanish
engrasar,
untar
Italian
ùngere,
lubrificare
German
salben,
einfetten.
untài, untàre , vrb Definition
frigare ógiu, lardu o àteru de grassu a calecuna cosa
Synonyms e antonyms
úngere,
untinare
Sentences
at untau su pane chin lardu ◊ s'ollu santu dh'untat s'Obispu in su fronti a is chi faint sa cunfirmatzioni
Etymon
srd.
Translations
French
huiler,
graisser
English
to oil
Spanish
untar
Italian
ùngere
German
einfetten.