afrangillonài , vrb: afringillonai Definizione
fàere s’orrobba totu a tzirbisas de comente est posta male
Sinonimi e contrari
acarrongiai,
acripudhire,
afrascillonai,
aggruncipire,
aggruncire,
ammaugionai,
apigiare,
arruntzai,
atavellai,
atripitzare,
infrongie,
frongire,
granculai
| ctr.
istirai,
pranciai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
froisser,
chiffonner
Inglese
to crumple
Spagnolo
arrugar
Italiano
sgualcire
Tedesco
zerknittern.
afrascillonài , vrb: afriscillonai Definizione
fàere totu a frascillonis, a tzirbisas de dónnia betu, nau de orrobba posta male, ammurigonada e fintzes de cosa chi est coment'e sicandhosi)
Sinonimi e contrari
acarrongiai,
afrangillonai,
afrascionae,
aggruncipire,
aggruncire,
ammaugionai,
apigiare,
arruntzai,
atavellai,
atripodhare,
frongire,
iscrafangiai,
sirmigai
| ctr.
istirai,
prenciai
Frasi
si afriscillonat s'arrobba sciacuada ◊ sa camisa est afriscillonada o prenciada a imbidoni?
2.
no bollu tenni sa menti afriscillonada de ideas noas e malas
3.
nci bolit pagu a s'afriscillonai cussu portafógliu prenu chi portas! (Lai)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
froisser,
entasser
Inglese
to wrinkle,
to bundle up
Spagnolo
arrugar,
hacinar
Italiano
sgualcire,
affastellare
Tedesco
runzeln,
zerknittern,
bündeln.
aggranchizonàre , vrb Definizione
fàere totu a tzirbisas s’orrobba, ponendhodha male
Sinonimi e contrari
acarrongiai,
afrascillonai,
aggrunciare,
ammaugionai,
apigiare,
arruntzai,
atavellai,
frongire,
granculai,
iscrafangiai
| ctr.
istirai
2.
giuchiat su coro aggranchizonatu che melachitontza
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
froisser,
chiffonner
Inglese
to wrinkle
Spagnolo
arrugar
Italiano
sgualcire
Tedesco
zerknittern.
aggruncipíre , vrb Definizione
fàere totu a piegas, a tzirbisas
Sinonimi e contrari
acarrongiai,
afrangillonai,
aggruncire,
apigiare,
arruntzai,
frongire,
ingrincipire*,
iscrafangiai
| ctr.
istirai
Traduzioni
Francese
froisser
Inglese
to wrinckle (up),
to fold
Spagnolo
arrugar
Italiano
piegazzare
Tedesco
zerknittern.
apigiàre , vrb: apijare,
apricare 1,
aprigare 1,
pigiare 1 Definizione
fàere totu a pígias, a pinnigas, a tzirbisas
Sinonimi e contrari
acarrongiai,
afrascillonai,
apistillonai,
arruntzai,
atavellai,
frongire,
granculai,
pinnicai,
prighizonare,
prinzigunire
| ctr.
ispixare,
istirai
Frasi
sas bestes postas male si aprigant ◊ timet a si sere ca podet apricare su bestire
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
froisser,
chiffonner
Inglese
to wrinckle (up),
to fold
Spagnolo
fruncir,
arrugar
Italiano
aggrinzire,
piegazzare
Tedesco
runzeln,
zerknitten.
apirchizonàre , vrb: aprichitzonare,
aprighizonare,
prichizonare Definizione
fàere a prighizones, a tzirbisas, nau de sa carre, de bestimentos, de su frutuàriu
Sinonimi e contrari
acaramai
/
ammaugionai,
apigiare,
apistichizonare,
apistillonai,
frongire,
pansiri,
prighizonire,
prinzigunire
| ctr.
istirai,
pranciai
Frasi
custas pumatas sunt aprighizonadas ca ant pérdidu abba ◊ sas erveches giuchent sas titas aprichitzonatas a ghisa de càrica
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
froisser,
chiffonner
Inglese
to wrinckle (up)
Spagnolo
fruncir,
arrugar
Italiano
aggrinzire,
sgualcire
Tedesco
runzeln,
zerknittern.
arruntzài , vrb: arrunzai,
runzai Definizione
est su chi faet su fogu o su sole forte a sa pedhe e cosas deasi, chi dhas atzirbisonat, dhas faet totu a pinnigas; istare o pònnere coment'e allorigaos, acancarronaos (mescamente crocaos)
Sinonimi e contrari
acarrongiai,
afrangillonai,
aggrunciare,
ammaugionai,
apigiare,
atavellai,
atripitzare,
cascai,
frongire,
granculai
| ctr.
istirai
Modi di dire
csn:
arruntzaisí (nadu de chie tenet fritu) = atuturàresi, istare atuturados; a. is codhus = incrubai de palas, leàrela cun passiéntzia candho una cosa andhat male, fàghere de codhos, comente faghet chie no ischit it'e rispòndhere; arrunzaisí a una parti = fràngheresi, pònneresi a un'ala
Frasi
su tempus arrunzat totu is cosas ◊ si est arruntzau de sa bregúngia ◊ candu unu s'est istasiu dhi naraus chi est arruntzau ca portat sa pedhi frungia
2.
it'est chi t'est pigau, ita tenis chi ti biu totu allochiau?! - dh'iat nau arrunzendu
3.
arrunzadí a una parti: comenti ti permitis de fichiri turra in is chistionis nostras?!
Etimo
ctl.
arronsar
Traduzioni
Francese
froisser,
se flétrir,
se rider
Inglese
to wrinkle up
Spagnolo
arrugar
Italiano
contrarre,
raggrinzire,
corrugare
Tedesco
zusammenziehen,
runzeln,
falten.
atuturighedhàre , vrb Definizione
fàere a unu tuturedhu istrintu istrintu, cracu (nau de orrobba o àteru deasi)
Sinonimi e contrari
atuturae
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
froisser,
chiffonner
Inglese
to crumple up
Spagnolo
abarquillarse,
enroscarse
Italiano
accartocciare,
contrarre
Tedesco
zusammenrollen,
zusammenziehen.
friài , vrb: friare,
fricare,
frigai,
frigare Definizione
passare calecuna cosa tocandho in pitzu de un'àtera unu pagu a forte siat po pigare (limpiare, samunare), o pònnere, o fintzes po aconciare un’arremu; fàere freaduras, malandras, a su friga friga cun calecuna cosa; cullonare, pigare a ingannu / ger. friendi
Sinonimi e contrari
afrigongiai,
carasiai,
cariare,
ifricatzare,
scrovinai,
sfrigongiai
/
lúngiri
/
acostanare,
agliagai,
frazare,
inghetare,
iscaldire,
ispitulare,
malandrare
Modi di dire
csn:
avb. friga friga = acurtzu meda, azummai tochendhe, tochendhe própiu; èssere friga friga = istare sempre tochendhe a un'àteru acurtziendhesili; andhare friga friga = a sachedhadura, coment'e frighendhe; zúghere a unu friga friga = tene tene, acurtzu meda curríndheli fatu pro lu tènnere; frigai s'arrobba = samunare; frigai bèni sa mardi a unu = dàreli unu dispiaghere mannu; frigare su late = acragare, pònnere su cragu a su late; frigare murta, lestincu = arregòllere murta, lestincu
Frasi
s'isterzu cheret bene frigadu pro che li catzare sa cosa atacada ◊ seu andada a frúmini a frigai s'arrobba ◊ in sa pedhe malàida si at frigadu sa pumada ◊ de sa cuntentesa chi teniat fit sempre frighèndhesi sas manos ◊ s'arromana chi frigu parit unu ghetau… ◊ po sa cura de su léndhine si poniat mele in d-unu tzapulledhu e si frigàt fintzes a che dh'arrasigare
2.
custa cintura mi est friendi su tzugu
3.
non mi frigais prus: no aspetu a nisciunus! ◊ male, un'ómine abbistu che lodhe no fit tantu fàtzile a lu frigare!
Cognomi e Proverbi
smb:
Frigau
/
prb:
cuadhu friau sa sedha timit
Etimo
ltn.
fricare
Traduzioni
Francese
frotter,
froisser,
enduire
Inglese
to rub,
to spread
Spagnolo
frotar,
untar,
engañar
Italiano
fregare,
sfregare,
strofinare,
stropicciare,
spalmare
Tedesco
reiben,
streichen.
frongíre , vrb: fronzire,
frunciri,
frungiri,
frunzire,
frunziri Definizione
aprighizonare, atzirbisonare sa pedhe, unu bestimentu, unu frutu; fàere a pinnighedhas unu bestimentu po bellesa
Sinonimi e contrari
acarrongiai,
afrangillonai,
aggruncire,
aggrunciulire,
ammaugionai,
apigiare,
apistizonare,
arritzonire,
arruntzai,
atavellai,
granculai,
iscrafangiai
| ctr.
istirai
Modi di dire
csn:
frungiri is murrus = fàghere sinnale chi carchi cosa no piaghet; frunziri su fronti = inchizàresi
Frasi
frunzit su bruncu che lepirisposu ◊ at frungiu is murrus ◊ fiat una fémina bècia, cun sa faci frunzia ◊ seu che sa figu carigada: si sicat su tanaxi e totu si frunzit ◊ s'àcua in ora meda frunzit sa pedhi de is manus ◊ est tropu sa nuxi chi portat custa mata e ndi biu frungendisí
Etimo
ctl.
frunzir
Traduzioni
Francese
froisser,
rider
Inglese
to wrinckle (up)
Spagnolo
arrugar
Italiano
raggrinzire,
sgualcire
Tedesco
zerknittern.