afrangillonài , vrb: afringillonai Definitzione
fàere s’orrobba totu a tzirbisas de comente est posta male
Sinònimos e contràrios
acarrongiai,
acripudhire,
afrascillonai,
aggruncipire,
aggruncire,
ammaugionai,
apigiare,
arruntzai,
atavellai,
atripitzare,
infrongie,
frongire,
granculai
| ctr.
istirai,
pranciai
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
froisser,
chiffonner
Ingresu
to crumple
Ispagnolu
arrugar
Italianu
sgualcire
Tedescu
zerknittern.
afrascillonài , vrb: afriscillonai Definitzione
fàere totu a frascillonis, a tzirbisas de dónnia betu, nau de orrobba posta male, ammurigonada e fintzes de cosa chi est coment'e sicandhosi)
Sinònimos e contràrios
acarrongiai,
afrangillonai,
afrascionae,
aggruncipire,
aggruncire,
ammaugionai,
apigiare,
arruntzai,
atavellai,
atripodhare,
frongire,
iscrafangiai,
sirmigai
| ctr.
istirai,
prenciai
Frases
si afriscillonat s'arrobba sciacuada ◊ sa camisa est afriscillonada o prenciada a imbidoni?
2.
no bollu tenni sa menti afriscillonada de ideas noas e malas
3.
nci bolit pagu a s'afriscillonai cussu portafógliu prenu chi portas! (Lai)
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
froisser,
entasser
Ingresu
to wrinkle,
to bundle up
Ispagnolu
arrugar,
hacinar
Italianu
sgualcire,
affastellare
Tedescu
runzeln,
zerknittern,
bündeln.
aggranchizonàre , vrb Definitzione
fàere totu a tzirbisas s’orrobba, ponendhodha male
Sinònimos e contràrios
acarrongiai,
afrascillonai,
aggrunciare,
ammaugionai,
apigiare,
arruntzai,
atavellai,
frongire,
granculai,
iscrafangiai
| ctr.
istirai
2.
giuchiat su coro aggranchizonatu che melachitontza
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
froisser,
chiffonner
Ingresu
to wrinkle
Ispagnolu
arrugar
Italianu
sgualcire
Tedescu
zerknittern.
aggruncipíre , vrb Definitzione
fàere totu a piegas, a tzirbisas
Sinònimos e contràrios
acarrongiai,
afrangillonai,
aggruncire,
apigiare,
arruntzai,
frongire,
ingrincipire*,
iscrafangiai
| ctr.
istirai
Tradutziones
Frantzesu
froisser
Ingresu
to wrinckle (up),
to fold
Ispagnolu
arrugar
Italianu
piegazzare
Tedescu
zerknittern.
apigiàre , vrb: apijare,
apricare 1,
aprigare 1,
pigiare 1 Definitzione
fàere totu a pígias, a pinnigas, a tzirbisas
Sinònimos e contràrios
acarrongiai,
afrascillonai,
apistillonai,
arruntzai,
atavellai,
frongire,
granculai,
pinnicai,
prighizonare,
prinzigunire
| ctr.
ispixare,
istirai
Frases
sas bestes postas male si aprigant ◊ timet a si sere ca podet apricare su bestire
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
froisser,
chiffonner
Ingresu
to wrinckle (up),
to fold
Ispagnolu
fruncir,
arrugar
Italianu
aggrinzire,
piegazzare
Tedescu
runzeln,
zerknitten.
apirchizonàre , vrb: aprichitzonare,
aprighizonare,
prichizonare Definitzione
fàere a prighizones, a tzirbisas, nau de sa carre, de bestimentos, de su frutuàriu
Sinònimos e contràrios
acaramai
/
ammaugionai,
apigiare,
apistichizonare,
apistillonai,
frongire,
pansiri,
prighizonire,
prinzigunire
| ctr.
istirai,
pranciai
Frases
custas pumatas sunt aprighizonadas ca ant pérdidu abba ◊ sas erveches giuchent sas titas aprichitzonatas a ghisa de càrica
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
froisser,
chiffonner
Ingresu
to wrinckle (up)
Ispagnolu
fruncir,
arrugar
Italianu
aggrinzire,
sgualcire
Tedescu
runzeln,
zerknittern.
arruntzài , vrb: arrunzai,
runzai Definitzione
est su chi faet su fogu o su sole forte a sa pedhe e cosas deasi, chi dhas atzirbisonat, dhas faet totu a pinnigas; istare o pònnere coment'e allorigaos, acancarronaos (mescamente crocaos)
Sinònimos e contràrios
acarrongiai,
afrangillonai,
aggrunciare,
ammaugionai,
apigiare,
atavellai,
atripitzare,
cascai,
frongire,
granculai
| ctr.
istirai
Maneras de nàrrere
csn:
arruntzaisí (nadu de chie tenet fritu) = atuturàresi, istare atuturados; a. is codhus = incrubai de palas, leàrela cun passiéntzia candho una cosa andhat male, fàghere de codhos, comente faghet chie no ischit it'e rispòndhere; arrunzaisí a una parti = fràngheresi, pònneresi a un'ala
Frases
su tempus arrunzat totu is cosas ◊ si est arruntzau de sa bregúngia ◊ candu unu s'est istasiu dhi naraus chi est arruntzau ca portat sa pedhi frungia
2.
it'est chi t'est pigau, ita tenis chi ti biu totu allochiau?! - dh'iat nau arrunzendu
3.
arrunzadí a una parti: comenti ti permitis de fichiri turra in is chistionis nostras?!
Ètimu
ctl.
arronsar
Tradutziones
Frantzesu
froisser,
se flétrir,
se rider
Ingresu
to wrinkle up
Ispagnolu
arrugar
Italianu
contrarre,
raggrinzire,
corrugare
Tedescu
zusammenziehen,
runzeln,
falten.
atuturighedhàre , vrb Definitzione
fàere a unu tuturedhu istrintu istrintu, cracu (nau de orrobba o àteru deasi)
Sinònimos e contràrios
atuturae
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
froisser,
chiffonner
Ingresu
to crumple up
Ispagnolu
abarquillarse,
enroscarse
Italianu
accartocciare,
contrarre
Tedescu
zusammenrollen,
zusammenziehen.
friài , vrb: friare,
fricare,
frigai,
frigare Definitzione
passare calecuna cosa tocandho in pitzu de un'àtera unu pagu a forte siat po pigare (limpiare, samunare), o pònnere, o fintzes po aconciare un’arremu; fàere freaduras, malandras, a su friga friga cun calecuna cosa; cullonare, pigare a ingannu / ger. friendi
Sinònimos e contràrios
afrigongiai,
carasiai,
cariare,
ifricatzare,
scrovinai,
sfrigongiai
/
lúngiri
/
acostanare,
agliagai,
frazare,
inghetare,
iscaldire,
ispitulare,
malandrare
Maneras de nàrrere
csn:
avb. friga friga = acurtzu meda, azummai tochendhe, tochendhe própiu; èssere friga friga = istare sempre tochendhe a un'àteru acurtziendhesili; andhare friga friga = a sachedhadura, coment'e frighendhe; zúghere a unu friga friga = tene tene, acurtzu meda curríndheli fatu pro lu tènnere; frigai s'arrobba = samunare; frigai bèni sa mardi a unu = dàreli unu dispiaghere mannu; frigare su late = acragare, pònnere su cragu a su late; frigare murta, lestincu = arregòllere murta, lestincu
Frases
s'isterzu cheret bene frigadu pro che li catzare sa cosa atacada ◊ seu andada a frúmini a frigai s'arrobba ◊ in sa pedhe malàida si at frigadu sa pumada ◊ de sa cuntentesa chi teniat fit sempre frighèndhesi sas manos ◊ s'arromana chi frigu parit unu ghetau… ◊ po sa cura de su léndhine si poniat mele in d-unu tzapulledhu e si frigàt fintzes a che dh'arrasigare
2.
custa cintura mi est friendi su tzugu
3.
non mi frigais prus: no aspetu a nisciunus! ◊ male, un'ómine abbistu che lodhe no fit tantu fàtzile a lu frigare!
Sambenados e Provèrbios
smb:
Frigau
/
prb:
cuadhu friau sa sedha timit
Ètimu
ltn.
fricare
Tradutziones
Frantzesu
frotter,
froisser,
enduire
Ingresu
to rub,
to spread
Ispagnolu
frotar,
untar,
engañar
Italianu
fregare,
sfregare,
strofinare,
stropicciare,
spalmare
Tedescu
reiben,
streichen.
frongíre , vrb: fronzire,
frunciri,
frungiri,
frunzire,
frunziri Definitzione
aprighizonare, atzirbisonare sa pedhe, unu bestimentu, unu frutu; fàere a pinnighedhas unu bestimentu po bellesa
Sinònimos e contràrios
acarrongiai,
afrangillonai,
aggruncire,
aggrunciulire,
ammaugionai,
apigiare,
apistizonare,
arritzonire,
arruntzai,
atavellai,
granculai,
iscrafangiai
| ctr.
istirai
Maneras de nàrrere
csn:
frungiri is murrus = fàghere sinnale chi carchi cosa no piaghet; frunziri su fronti = inchizàresi
Frases
frunzit su bruncu che lepirisposu ◊ at frungiu is murrus ◊ fiat una fémina bècia, cun sa faci frunzia ◊ seu che sa figu carigada: si sicat su tanaxi e totu si frunzit ◊ s'àcua in ora meda frunzit sa pedhi de is manus ◊ est tropu sa nuxi chi portat custa mata e ndi biu frungendisí
Ètimu
ctl.
frunzir
Tradutziones
Frantzesu
froisser,
rider
Ingresu
to wrinckle (up)
Ispagnolu
arrugar
Italianu
raggrinzire,
sgualcire
Tedescu
zerknittern.