abballonàre , vrb Definitzione fàghere a ballones (nadu fintzas de sa pasta cariada faghindhe a panes pro tèndhere: sestare su pane) Sinònimos e contràrios abballai, allorumare, arrombulonai, arruedhulare, atuturae, imbodhiai | ctr. ilboligare, isòlbere Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu envelopper, rouler, enrouler Ingresu to roll Ispagnolu envolver, arrollar Italianu invòlgere, arrotolare Tedescu einpacken, zusammenrollen.
acragallài , vrb: acrogallae, acrogogliai, acrogolliare Definitzione fàere a cragallu, a bisura de cragallu, acancarronau; betare apare animales, fàere a chedha Sinònimos e contràrios acrocoedhare, atuturae, igragalare / assortí Maneras de nàrrere csn: folla acragallada = atuturada de maladia, cun is orus acostaus a sa cora mesana; unga acragallada = inconchedhada in sa punta, russa e tosta, de abbatigare sa conca de su pódhighe; manu acragallada = retesa, serrada, cun sos pódhighes chi no bi istirant 2. seu abarrau tropu tempus crocau in ciú letu: che folla arruta seu acragallau (S.Diana)◊ ma càstia ita cosa: cussu cerpiu comenti passat asuta de su pilloncu acragallat sa folla de s'aràngiu! 3. is picinnedhos si funt acrogolliaos a su ciu ci est bennenno sa figamorisca Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu rouler en cornet Ingresu to crumple up Ispagnolu estrujar Italianu accartocciare Tedescu zusammenrollen.
arruedhulàre , vrb Definitzione fàere a ruédhula Sinònimos e contràrios abballonare, allomborae, arrombulonai, atuturae, imboligare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu rouler, enrouler Ingresu to roll Ispagnolu enrollar Italianu arrotolare Tedescu zusammenrollen.
atuturàe , vrb: atuturare, atuturrare Definitzione fàere a unu túturu (o a unu tuturru) e, po cussu etotu, atzirbisonare Sinònimos e contràrios abballonare, acrocoedhare, allomborae, ammurigonai, arrombulonai, arruedhulare, imboligare / ammuntonae / acragallai / aturedhare 1 | ctr. ispàlghere Frases sas berbeghes si sunt atuturadas comente ant intesu cussa traghidada ◊ pèsache custa camisa prantzada, sinono si atúturat torra! ◊ sos cartzones sunt totu atuturados ◊ si atuturrat preguntèndhesi a chie isse aiat dadu impitzu ◊ no atútures su pabilu ca mi serbit a iscríere! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu rouler en cornet Ingresu to crumple up Ispagnolu abarquillarse, enroscarse Italianu accartocciare Tedescu zusammenrollen.
atuturighedhàre , vrb Definitzione fàere a unu tuturedhu istrintu istrintu, cracu (nau de orrobba o àteru deasi) Sinònimos e contràrios atuturae Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu froisser, chiffonner Ingresu to crumple up Ispagnolu abarquillarse, enroscarse Italianu accartocciare, contrarre Tedescu zusammenrollen, zusammenziehen.
imbrortzinàre, imbroscinàre , vrb: imbrossinare, imbrossinzare, imbrossulare, imbruscinai, imbrutzinare, imbusciai 1 (im-bu-sci-a-i) imbussinare, immussinare Definitzione pònnere e orrumbulare in terra a longu a longu, trisinare in terra o, segundhu ite, in istrégiu cun calecuna cosa (es. farra) totu furriandho a dónnia bandha po fàere apicigare sa farra o àteru; fintzes su si fichire in calecuna chistione; nau a briga a fémina, crocare cun ómine / imbusciai su pipiu = pònnere sa criadura subra de s’artare de sa capella ue est coladu su Corpus de Cristos Sinònimos e contràrios imbrotulare, isterrigare / imbusciae Frases su cumassu modhiatu pro no si apitzigare s'imbrórtzinat in sa farina ◊ s'àinu s'imbússinat in terra ◊ dèu arruiu imbrusciendi is peis in su pruini ◊ su cuadhu iscapu s'imbrúscinat in s'anea ◊ s'imbolat in s'istoja e s'imbrossinzat ◊ fint imbroscinados in su ludrau ◊ apo passadu sa die imbrutzinadu in terra ◊ s'est imbussinau in mesu de su nie 2. totu custu cambiamentu, a parri miu tui ti ses imbruscinau in calincuna porcheria (Lai) 3. prinza ses? cherzo ischire cun chie ti ses imbussinada! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu rouler Ingresu to roll (over and over) Ispagnolu revolcarse Italianu avvoltolare, voltolare Tedescu zusammenrollen, wälzen.