abballonàre , vrb Definizione
fàghere a ballones (nadu fintzas de sa pasta cariada faghindhe a panes pro tèndhere: sestare su pane)
Sinonimi e contrari
abballai,
allorumare,
arrombulonai,
arruedhulare,
atuturae,
imbodhiai
| ctr.
ilboligare,
isòlbere
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
envelopper,
rouler,
enrouler
Inglese
to roll
Spagnolo
envolver,
arrollar
Italiano
invòlgere,
arrotolare
Tedesco
einpacken,
zusammenrollen.
acragallài , vrb: acrogallae,
acrogogliai,
acrogolliare Definizione
fàere a cragallu, a bisura de cragallu, acancarronau; betare apare animales, fàere a chedha
Sinonimi e contrari
acrocoedhare,
atuturae,
igragalare
/
assortí
Modi di dire
csn:
folla acragallada = atuturada de maladia, cun is orus acostaus a sa cora mesana; unga acragallada = inconchedhada in sa punta, russa e tosta, de abbatigare sa conca de su pódhighe; manu acragallada = retesa, serrada, cun sos pódhighes chi no bi istirant
2.
seu abarrau tropu tempus crocau in ciú letu: che folla arruta seu acragallau (S.Diana)◊ ma càstia ita cosa: cussu cerpiu comenti passat asuta de su pilloncu acragallat sa folla de s'aràngiu!
3.
is picinnedhos si funt acrogolliaos a su ciu ci est bennenno sa figamorisca
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
rouler en cornet
Inglese
to crumple up
Spagnolo
estrujar
Italiano
accartocciare
Tedesco
zusammenrollen.
arruedhulàre , vrb Definizione
fàere a ruédhula
Sinonimi e contrari
abballonare,
allomborae,
arrombulonai,
atuturae,
imboligare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
rouler,
enrouler
Inglese
to roll
Spagnolo
enrollar
Italiano
arrotolare
Tedesco
zusammenrollen.
atuturàe , vrb: atuturare,
atuturrare Definizione
fàere a unu túturu (o a unu tuturru) e, po cussu etotu, atzirbisonare
Sinonimi e contrari
abballonare,
acrocoedhare,
allomborae,
ammurigonai,
arrombulonai,
arruedhulare,
imboligare
/
ammuntonae
/
acragallai
/
aturedhare 1
| ctr.
ispàlghere
Frasi
sas berbeghes si sunt atuturadas comente ant intesu cussa traghidada ◊ pèsache custa camisa prantzada, sinono si atúturat torra! ◊ sos cartzones sunt totu atuturados ◊ si atuturrat preguntèndhesi a chie isse aiat dadu impitzu ◊ no atútures su pabilu ca mi serbit a iscríere!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
rouler en cornet
Inglese
to crumple up
Spagnolo
abarquillarse,
enroscarse
Italiano
accartocciare
Tedesco
zusammenrollen.
atuturighedhàre , vrb Definizione
fàere a unu tuturedhu istrintu istrintu, cracu (nau de orrobba o àteru deasi)
Sinonimi e contrari
atuturae
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
froisser,
chiffonner
Inglese
to crumple up
Spagnolo
abarquillarse,
enroscarse
Italiano
accartocciare,
contrarre
Tedesco
zusammenrollen,
zusammenziehen.
imbrortzinàre, imbroscinàre , vrb: imbrossinare,
imbrossinzare,
imbrossulare,
imbruscinai,
imbrutzinare,
imbusciai 1 (im-bu-sci-a-i)
imbussinare,
immussinare Definizione
pònnere e orrumbulare in terra a longu a longu, trisinare in terra o, segundhu ite, in istrégiu cun calecuna cosa (es. farra) totu furriandho a dónnia bandha po fàere apicigare sa farra o àteru; fintzes su si fichire in calecuna chistione; nau a briga a fémina, crocare cun ómine / imbusciai su pipiu = pònnere sa criadura subra de s’artare de sa capella ue est coladu su Corpus de Cristos
Sinonimi e contrari
imbrotulare,
isterrigare
/
imbusciae
Frasi
su cumassu modhiatu pro no si apitzigare s'imbrórtzinat in sa farina ◊ s'àinu s'imbússinat in terra ◊ dèu arruiu imbrusciendi is peis in su pruini ◊ su cuadhu iscapu s'imbrúscinat in s'anea ◊ s'imbolat in s'istoja e s'imbrossinzat ◊ fint imbroscinados in su ludrau ◊ apo passadu sa die imbrutzinadu in terra ◊ s'est imbussinau in mesu de su nie
2.
totu custu cambiamentu, a parri miu tui ti ses imbruscinau in calincuna porcheria (Lai)
3.
prinza ses? cherzo ischire cun chie ti ses imbussinada!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
rouler
Inglese
to roll (over and over)
Spagnolo
revolcarse
Italiano
avvoltolare,
voltolare
Tedesco
zusammenrollen,
wälzen.