Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

abbigài, abbigàre , vrb Definitzione pònnere su laore o sa linna a biga, fàere sa biga, su linnàrgiu; pònnere a muntone, subràbari Sinònimos e contràrios arremiarzare, assedare / acasidhai, acastedhare, ammuntonae, apillai, apirare | ctr. ispartighinare, spainai Frases teniant su lori abbigau in magasinu 2. su carru fut prenu de piciochedhus, istrintus e abbigaus che sardinedhas in su staredhu ◊ ant abbigau is líbburus in su sostri ◊ su trigu bèni triulau si abbigada me in s'arxola ◊ is annus si ammuntonant e in mesu si abbigant is arregordus Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu entasser Ingresu to shock Ispagnolu apilar, amontonar Italianu abbicare Tedescu anhäufen.

acastedhàre , vrb Definitzione pònnere subràbari, a muntone, a castedhu Sinònimos e contràrios abbigai, acasidhai, ammuntonae, annuracare, apillai, apirare | ctr. spainai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu entasser Ingresu to pile (up) Ispagnolu amontonar Italianu ammucchiare Tedescu aufhäufen.

aciocài, aciocàre, aciocàri , vrb: agiocai Definitzione pigare a cropos, pigare a briga, a befa, giare una briga; arregòllere a unu logu, aciapare o agatare a unu faendho dannu o furandho, o fuindho; acudire, lòmpere, ammuntonare, chistire impare, pinnigare pigandho totu o cosa meda Sinònimos e contràrios abbanzare, atripai, isciúdere, magiare, surrai / certai / acafai, aciapai, aggafai, assacarrare, adobiai, cassai, collire, tènnere, tenturai Maneras de nàrrere csn: a. sa terra acanta a sa matixedha = collire o afranzare sa terra a su prantone; a. a fuiri, a cúrriri = illoràresi a fuire, a cúrrere Frases s'iscocu su ladroni tochendimí is crabitas nci dh'aciocu su cani! 2. candu ndi aciocàst unu muntoni de cosa, de cuss'ortu, ciai fusta cuntenta! ◊ soi aciocandu ladàmini ◊ aciocamindi cussu libbru! ◊ cuss'orruga aciocàt s'abba de totu sa bidha e si fut fata a unu frúmini ◊ sa genti aciocat prus a innòi chi no a crésia ◊ comente at apertu su portale, sa gente si est aciocada a pratza (I.Patta)◊ a s'umbra is pipius aciocànt e giogànt impare ◊ a bortas is féminas si aciocant a piscinai 3. iant inténdiu una fémina aciochendu su pobidhu po mòri de un'atra fémina ◊ dh'ant aciocau canis arrabiaus ◊ ant aciocau is ladronis furendi 4. ant aciocau a cúrriri Ètimu spn. achocar Tradutziones Frantzesu malmener, capturer, entasser Ingresu to beat up, to heap, to capture Ispagnolu pegar, capturar, detener Italianu malmenare, catturare Tedescu mißhandeln, gefangennehmen.

afrascillonài , vrb: afriscillonai Definitzione fàere totu a frascillonis, a tzirbisas de dónnia betu, nau de orrobba posta male, ammurigonada e fintzes de cosa chi est coment'e sicandhosi) Sinònimos e contràrios acarrongiai, afrangillonai, afrascionae, aggruncipire, aggruncire, ammaugionai, apigiare, arruntzai, atavellai, atripodhare, frongire, iscrafangiai, sirmigai | ctr. istirai, prenciai Frases si afriscillonat s'arrobba sciacuada ◊ sa camisa est afriscillonada o prenciada a imbidoni? 2. no bollu tenni sa menti afriscillonada de ideas noas e malas 3. nci bolit pagu a s'afriscillonai cussu portafógliu prenu chi portas! (Lai) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu froisser, entasser Ingresu to wrinkle, to bundle up Ispagnolu arrugar, hacinar Italianu sgualcire, affastellare Tedescu runzeln, zerknittern, bündeln.

aggodhetàre , vrb Definitzione arregòllere o fàere sa godheta: dhu’est s'idea de dha batire (sa cosa, sa gente)/ aggodhetare zente, bestiàmine = circai e portai genti po calincuna necessidadi apretosa, assodhiri su bestiàmini ispainau Sinònimos e contràrios aggodhetonare, ammuntonae, aunire | ctr. iscolletare 2. si sunt aggodhetaos Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu entasser Ingresu to heap Ispagnolu amontonar Italianu ammucchiare Tedescu haufen.

aggodhetonàre , vrb Definitzione fàere su godhetone, s’eremàgiu o muntone de su laore messau prontu po treulare Sinònimos e contràrios afrascalzare, aggodhetare, aggremagliare, apostorzare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu entasser Ingresu to shock Ispagnolu hacer las gavillas Italianu abbicare Tedescu aufschichten.

ammuntonàe, ammuntonài , vrb: ammuntonare Definitzione fàere a muntone, pònnere sa cosa a muntone (a betadura o fintzes bene, assentada ma totu impare); nau de gente, de animales, bobbois, acostire in medas totus impare in pagu tretu / ammuntonare preta a pane = fuedhai a brétiu, ghetai apari Sinònimos e contràrios abbigai, acastedhare, acoglire, acucurai, acunconae, aggodhetare, annurrare, apillai, apirare, arremiarzare | ctr. ispàlghere, isparcinare Frases su bentu ammuntonat s'arga in sos cuzones ◊ at a ammuntonai su trigu in su magasinu ◊ ant ammuntonau su séidu in s'argiola ◊ is annus si ammuntonant apari 2. geo puru los apo intesos, a irvàrios, ammuntonanne preta a pane (G.Albergoni) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu entasser, accumuler (fig.) Ingresu to heap Ispagnolu amontonar Italianu ammucchiare, accumulare, accalcarsi Tedescu anhäufen, sich zusammendrängen.

apillài , vrb: apillare, apixari, apizare Definitzione pònnere sa cosa a pígios, a pígiu pígiu, unu in pitzu de s'àteru a muntone, pònnere su pígiu; artzare a pígiu de pitzu; a logos, fintzes isserrare de su corpus Sinònimos e contràrios abbigai, acasidhai, acastedhare, ammuntonae, apirare Maneras de nàrrere csn: apillaisí a istrintu = istare o pònneresi in afissu; apillai sardina = pònnere sardina a pizos Frases su pane de fresa apustis assadu si apizat ◊ sa ní est calandu a tzàpulis abbellu abbellu apixandu… (L.Pirarba) 2. nci afungat in s'àcua e ndi torrat a apillai 3. a papai figamoru meda apillat, ma fintzas su casu fait apillai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu stratifier, entasser Ingresu to stratify, to stow Ispagnolu poner en capas, estibar Italianu méttere a strati, stratificare, stivare Tedescu aufschichten, zusammendrängen.

arremialzàre, arremiarzàre , vrb: remiarzare Definitzione fàere unu remiarzu, unu muntone, assentare su trigu in s'argiola, sa linna in su linnàrgiu; pònnere o lassare cosa ammuntonada, ma nau fintzes de gente Sinònimos e contràrios abbigai, aggremagliare, apostorzare, assedare / ammuntonae Frases si arremiarzat su trigu in s'arzola pro lu triulare ◊ arremiarza sa linna! ◊ arremiarzo s'arga in d-unu cuzone, pro como 2. nois àteros nos arremialzemus in su montiju aisetendhe Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu emmeuler, entasser Ingresu to shock Ispagnolu amontonar Italianu abbicare, ammassare Tedescu aufhäufen.

intzibbàre , vrb Definitzione prènnere a intibbu; tzatzare a meda Sinònimos e contràrios istibbire, stibbai / satzai Ètimu ctl., itl. estibar + inzeppare Tradutziones Frantzesu remplir jusqu'au bord, entasser Ingresu to fill up, to cram Ispagnolu colmar, llenar Italianu colmare, stipare Tedescu auffüllen.

istibbíre , vrb: stibbiri Definitzione istichire, pònnere cosa o gente a meda, a cracu, aintru de logu faendhondhe càbere cantu prus Sinònimos e contràrios indibbiri, stibbai* 2. su mundhu est istibbiu de traitoris de dogna arratza e manera (A.Cannas) Tradutziones Frantzesu entasser Ingresu to cram, to press Ispagnolu abarrotar Italianu pigiare, stipare Tedescu pressen.

«« Torra a chircare