Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

abbigài, abbigàre , vrb Definitzione pònnere su laore o sa linna a biga, fàere sa biga, su linnàrgiu; pònnere a muntone, subràbari Sinònimos e contràrios arremiarzare, assedare / acasidhai, acastedhare, ammuntonae, apillai, apirare | ctr. ispartighinare, spainai Frases teniant su lori abbigau in magasinu 2. su carru fut prenu de piciochedhus, istrintus e abbigaus che sardinedhas in su staredhu ◊ ant abbigau is líbburus in su sostri ◊ su trigu bèni triulau si abbigada me in s'arxola ◊ is annus si ammuntonant e in mesu si abbigant is arregordus Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu entasser Ingresu to shock Ispagnolu apilar, amontonar Italianu abbicare Tedescu anhäufen.

acastedhàre , vrb Definitzione pònnere subràbari, a muntone, a castedhu Sinònimos e contràrios abbigai, acasidhai, ammuntonae, annuracare, apillai, apirare | ctr. spainai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu entasser Ingresu to pile (up) Ispagnolu amontonar Italianu ammucchiare Tedescu aufhäufen.

acolumàre , vrb: acumbulare, columare Definitzione fàere a cólumu, prènnere un'istrégiu fintzes a oros, pònnere a muntone Sinònimos e contràrios acucuai, acucurrumedhare, ammuntonae, pienare, plèniri | ctr. bocare, iscolomare, leai Frases nues chi si acólumant in istiu batint tempestas chin abba a cadinos ◊ annos de fadigas acólumant sos órrios de sos matimannos ◊ iseto aculumendhe penas e sonnos de fantasias ◊ acolumedas forte una siendha de terra, fraigados, prata e oro! (G.Tidore) Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu accumuler Ingresu to amass, to fill up Ispagnolu colmar, amontonar Italianu accumulare, colmare Tedescu anhäufen, füllen.

aggodhetàre , vrb Definitzione arregòllere o fàere sa godheta: dhu’est s'idea de dha batire (sa cosa, sa gente)/ aggodhetare zente, bestiàmine = circai e portai genti po calincuna necessidadi apretosa, assodhiri su bestiàmini ispainau Sinònimos e contràrios aggodhetonare, ammuntonae, aunire | ctr. iscolletare 2. si sunt aggodhetaos Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu entasser Ingresu to heap Ispagnolu amontonar Italianu ammucchiare Tedescu haufen.

ammassài , vrb: ammassare Definitzione arregòllere o fàere a muntone Sinònimos e contràrios ammuntonae, arremiarzare 2. su trigu est ammassau prontu po nci dhu ghetai a is sacus Tradutziones Frantzesu amasser, accumuler Ingresu to amass Ispagnolu amontonar Italianu ammassare Tedescu anhäufen.

ammuntonàe, ammuntonài , vrb: ammuntonare Definitzione fàere a muntone, pònnere sa cosa a muntone (a betadura o fintzes bene, assentada ma totu impare); nau de gente, de animales, bobbois, acostire in medas totus impare in pagu tretu / ammuntonare preta a pane = fuedhai a brétiu, ghetai apari Sinònimos e contràrios abbigai, acastedhare, acoglire, acucurai, acunconae, aggodhetare, annurrare, apillai, apirare, arremiarzare | ctr. ispàlghere, isparcinare Frases su bentu ammuntonat s'arga in sos cuzones ◊ at a ammuntonai su trigu in su magasinu ◊ ant ammuntonau su séidu in s'argiola ◊ is annus si ammuntonant apari 2. geo puru los apo intesos, a irvàrios, ammuntonanne preta a pane (G.Albergoni) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu entasser, accumuler (fig.) Ingresu to heap Ispagnolu amontonar Italianu ammucchiare, accumulare, accalcarsi Tedescu anhäufen, sich zusammendrängen.

arremialzàre, arremiarzàre , vrb: remiarzare Definitzione fàere unu remiarzu, unu muntone, assentare su trigu in s'argiola, sa linna in su linnàrgiu; pònnere o lassare cosa ammuntonada, ma nau fintzes de gente Sinònimos e contràrios abbigai, aggremagliare, apostorzare, assedare / ammuntonae Frases si arremiarzat su trigu in s'arzola pro lu triulare ◊ arremiarza sa linna! ◊ arremiarzo s'arga in d-unu cuzone, pro como 2. nois àteros nos arremialzemus in su montiju aisetendhe Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu emmeuler, entasser Ingresu to shock Ispagnolu amontonar Italianu abbicare, ammassare Tedescu aufhäufen.

impastulàre , vrb Definitzione impastare male, nau pruschetotu in su sensu de betare apare foedhandho, foedhare chentza precisione; rfl. imbrutare, cunfúndhere foedhandho Sinònimos e contràrios impapulare, impastufare, ingannai Frases est impastulendhe unu muntone de fàulas Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu mêler Ingresu to huddle Ispagnolu amontonar Italianu accozzare Tedescu zusammenwürfeln.