ammadricàre , vrb: ammadrigare, matricare Definitzione pònnere sa madrighe, ammesturare su frammentu a sa farra po fàere su pane, su càgiu a su late po fàere su casu, po fàere su giodhu; isconciare, iscagiare coment'e frammentu (in s’abba); nau de su tempus, cambiare in bonu Sinònimos e contràrios immardicare / irfàghere Frases sas córbulas prenas de símula fint ammadricadas dae su sero ◊ su late no bi at ammadrigadu: fossis fit pagu su cragu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu mêler du levain, fermenter Ingresu to leaven, to ferment Ispagnolu leudar, fermentar Italianu lievitare, fermentare Tedescu aufgehen, gären.

impastulàre , vrb Definitzione impastare male, nau pruschetotu in su sensu de betare apare foedhandho, foedhare chentza precisione; rfl. imbrutare, cunfúndhere foedhandho Sinònimos e contràrios impapulare, impastufare, ingannai Frases est impastulendhe unu muntone de fàulas Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu mêler Ingresu to huddle Ispagnolu amontonar Italianu accozzare Tedescu zusammenwürfeln.

intraugliàre , vrb rfl Sinònimos e contràrios cotulare, infrichiri, infruncuai, intraudhare, intraudhulare Tradutziones Frantzesu se mêler Ingresu to meddle (in sthg) Ispagnolu inmiscuirse Italianu impicciarsi Tedescu sich einmischen.

meschiàre , vrb: ammeschiare, mesciare, mescrare, mesculare, mischiare, misciare, miscrare Definitzione betare totu a unu, pònnere totu impare cosas diferentes, murigare apare, fàere un'ammesturu / èssere a míscia apare = totu a méschiu, betados apare, meschiados de si agatare paris Sinònimos e contràrios ammasturai, imbescurai, imbesturai, melciare, minare 1, misicare | ctr. chirrare, distínghere, seberare Frases si bi mésciat àtera zente cun s'iscuja de los bídere dae afaca ◊ si vos miscrades chin cussas e issas chin vois andhat male! ◊ fiagos e fiaghedhos si mísciant apare e faghent unu fiagu nou 2. ti naro chi prima fimus totu a míscia apare zente e animales! Ètimu itl. mischiare Tradutziones Frantzesu mélanger, mêler Ingresu to mix Ispagnolu mezclar Italianu mescolare, miscelare Tedescu mischen.

pesài , vrb: pesare, pessare 1 Definitzione pònnere ritzu, prantau, istrantagiau, artzare in artu, a cara a in artu, o fintzes solu unu pagu de no arresurtare in terra; pigare e trantzire a una bandha, pònnere a una parte, chistire; nau de sa pasta e de su pane cun su frammentu, segare de su cumossu e giare sa forma a su pane, ufrare aghedandho (ufrandho si supesat), èssere a puntu giustu po dhu còere; nau de sa fera, fàere essire, giagarare a manera de dha pòdere bíere e cassare Sinònimos e contràrios arritzare, ficare, fichire, istantargiai / allogae, coltoire, frànghere, pigai 1, transiri 1 / atrafudhai / seguzare | ctr. crocai, imbasciai, incruai, sèdere Maneras de nàrrere csn: pesare unu muru, pesai una domu = fai unu muru, fraigare una domo; pesare una domo in muros = fai is murus de sa domu; pesàrendhe sos pes dae terra = isbodhiaisí, fai debressi; pesare dae maladia = sanai, cummentzai a si ndi pesai de su letu una borta passau su mali; pesàresi su bentu = cummentzai a fai bentu, andai bentu; pesai is ogus = artziare sa crista, sos ogros, arritzare sa conca pro abbaidare prus in artu; pesai su pani ciuetu = sestare, segare a cantos, onzi cantu unu pane (civraxu, cocòi, àteru); pesare abbolotu, burdellu = pònniri certu, fai certai, certai; pesare arta (una chistione) a unu = certaidhu po ccn. cosa, pigaidhu a tzérrius, nàrriri cosa; pesàresi a cantare, pesare una boghe, una batorina, un'otada = cummentzai o ponnirisí a cantai, cantai una batorina, una curba; pesàresi a boghes = ghetai tzérrius; pesàresi fogu = allúiri fogu, cumentzai a s'istèrriri fogu fuiu; pesare a bolare = bolai, andai a bólidu, fai bolai, isperditziai; pesare sa néula, su nie, su fritu = fai passai sa nébida, sa ní, su frius; pesare de renes = istrantaxai, pruscatotu assusai, andai mellus bèni, istai mellus; pesàrendhe sa domo = tènniri contu sa domu, fai su torracontu de sa famíglia; pesare su ballu = fai su ballu Frases no as s'ardire pro ti ne pessare dae su letu ◊ po pesai a susu tocat a fai un'iscala a gradinus de telutzas niedhas ◊ a s'albéschida pesat a s'altura su crapalzu (P.Lavra)◊ su pitzinnu est rutu: pesandhelu! ◊ su muru bene pesadu faghet bellesa e onore ◊ su bentu pesat su pruini a remolinadura ◊ ti apu donau dinai po ti ndi pesai sa domu ◊ pesa a ballare, Muschitedha mia! ◊ chi arruit gei si ndi torrat a pesai! ◊ iat bófidu a ndhe dhi torrare a pesare cussa crésia orruta torrada a unu mògoro de pedra 2. comente agabbas de manigare pèsache totu! ◊ da, pesadechela custa cosa, ca amus fatu! ◊ a sa pipia candu est matuchedha nde dhi pesant is orichinus de prata e dhi ponent is de oro ◊ pesadindhe de inoghe, istrizi ca istrobbas! 3. su pane in zerru istentat a pesare ◊ sas córbulas prenas de símula fint ammadricadas dae su sero prima e como fint pesadas ◊ sa pasta no at pesau bene 4. su cani at pesau unu lèpuri, una perdixi ◊ sos canes ant pesadu unu sirvone 5. si essit su sole che pesat sa néula ◊ si andhat bentighedhu tébiu che pesat su nie ◊ si aiat próidu che aiat pesadu custu frizidore ◊ in bidha si pesat unu grandu avolotu contras a Perdixedhu malas trassas ◊ candho pesaiat una boghe isse intumbiat in sas badhes de acurtzu ◊ su tilibirche comente caentaiat sole si pesaiat a bolare ◊ za coitamus a pesare a bolare cussos duos sodhos!…◊ cussu fogu fuidu si est pesadu comogomo ◊ no mi la peses tantu arta ca sinono mi che so andhendhe! ◊ babbu cun Luiginu nci funt torraus a pesai a medau ◊ s'iat pesau unu bentu chi che crocàt fintzes is ogiastos ◊ s'at pesadu nues mannas Sambenados e Provèrbios prb: chie pesat chito faghet zoronada ◊ s'abbisóngiu pesat su béciu a curri Tradutziones Frantzesu se lever, soulever, mêler du levain Ingresu to get up, to leaven, to raise Ispagnolu levantarse, alzar, fermentar Italianu alzarsi, sollevare, innalzare, lievitare Tedescu aufstehen, sich erheben, heben, aufheben, aufgehen.

«« Torra a chircare