Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

acarrongiài , vrb: acorrongiai, carrongiai Definitzione candho erbas e matas funt melòngias, cumenciandho a sicare, fàere a tzirbisas, a cannedhu, coment’e serrandhosi Sinònimos e contràrios acrissare, afrangillonai, aggrunciare, aggruncire, apigiare, arruntzai, atavellai, atribuntzire, frongire, granculai, iscrafangiai Frases is frunimentus de pedhi acorrongiaus funt tostaus e si tzacant: po cussu tocat a dhis passai s'ollu de seu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu rider Ingresu to wrinkle (up) Ispagnolu arrugar Italianu raggrinzare Tedescu verschrumpeln, runzeln.

afrangillonài , vrb: afringillonai Definitzione fàere s’orrobba totu a tzirbisas de comente est posta male Sinònimos e contràrios acarrongiai, acripudhire, afrascillonai, aggruncipire, aggruncire, ammaugionai, apigiare, arruntzai, atavellai, atripitzare, infrongie, frongire, granculai | ctr. istirai, pranciai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu froisser, chiffonner Ingresu to crumple Ispagnolu arrugar Italianu sgualcire Tedescu zerknittern.

afrascillonài , vrb: afriscillonai Definitzione fàere totu a frascillonis, a tzirbisas de dónnia betu, nau de orrobba posta male, ammurigonada e fintzes de cosa chi est coment'e sicandhosi) Sinònimos e contràrios acarrongiai, afrangillonai, afrascionae, aggruncipire, aggruncire, ammaugionai, apigiare, arruntzai, atavellai, atripodhare, frongire, iscrafangiai, sirmigai | ctr. istirai, prenciai Frases si afriscillonat s'arrobba sciacuada ◊ sa camisa est afriscillonada o prenciada a imbidoni? 2. no bollu tenni sa menti afriscillonada de ideas noas e malas 3. nci bolit pagu a s'afriscillonai cussu portafógliu prenu chi portas! (Lai) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu froisser, entasser Ingresu to wrinkle, to bundle up Ispagnolu arrugar, hacinar Italianu sgualcire, affastellare Tedescu runzeln, zerknittern, bündeln.

aggranchizonàre , vrb Definitzione fàere totu a tzirbisas s’orrobba, ponendhodha male Sinònimos e contràrios acarrongiai, afrascillonai, aggrunciare, ammaugionai, apigiare, arruntzai, atavellai, frongire, granculai, iscrafangiai | ctr. istirai 2. giuchiat su coro aggranchizonatu che melachitontza Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu froisser, chiffonner Ingresu to wrinkle Ispagnolu arrugar Italianu sgualcire Tedescu zerknittern.

aggrunciàre , vrb Definitzione fàere a unu túturu, a unu lómboru Sinònimos e contràrios acarrongiai, afrascillonai, aggraminzonare, ammaugionai, arruntzai, atripitzare, frongire, granculai, iscrafangiai, pizigonare | ctr. istirai Frases est una búglia o est beru custu meu malu abbizu? Si mi aggrúnciat limba e chizu candho ndh'intendho su seru! (I.Virdis) Tradutziones Frantzesu se contracter Ingresu to get wrinkled, to shrink Ispagnolu contraerse, encogerse, arrugar Italianu contrarsi, spiegazzare Tedescu zusammenschrumpfen, schlecht zusammenfalten.

aggruncipíre , vrb Definitzione fàere totu a piegas, a tzirbisas Sinònimos e contràrios acarrongiai, afrangillonai, aggruncire, apigiare, arruntzai, frongire, ingrincipire*, iscrafangiai | ctr. istirai Tradutziones Frantzesu froisser Ingresu to wrinckle (up), to fold Ispagnolu arrugar Italianu piegazzare Tedescu zerknittern.

alloricàre , vrb: allorigae, allorigai, allorigare, loricare Definitzione fàere o essire a una lóriga, a lórigas, a tzirbisas / allorigare su porcu = pònnere sa lóriga in su murru, afiliverrare Sinònimos e contràrios acocolitai, ammurutulare, aprigare, fortzicare | ctr. illorigare, istirare Frases cuss'animale allórigat sa coa ◊ cussa camisa si no la remonis bene si allórigat e cheret prantzada ◊ cudhos imbriagos pigant sa pitzinnedha e li allórigant sas palas cun sos bratzos ◊ no dha pighis aici, sa funi, ca si allórigat totu! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu harponner, entortiller Ingresu to retwist, to curl Ispagnolu ensortijar, arrugar Italianu arroncigliolare Tedescu hakenförmig krümmen, sich krümmen.

apigiàre , vrb: apijare, apricare 1, aprigare 1, pigiare 1 Definitzione fàere totu a pígias, a pinnigas, a tzirbisas Sinònimos e contràrios acarrongiai, afrascillonai, apistillonai, arruntzai, atavellai, frongire, granculai, pinnicai, prighizonare, prinzigunire | ctr. ispixare, istirai Frases sas bestes postas male si aprigant ◊ timet a si sere ca podet apricare su bestire Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu froisser, chiffonner Ingresu to wrinckle (up), to fold Ispagnolu fruncir, arrugar Italianu aggrinzire, piegazzare Tedescu runzeln, zerknitten.

apirchizonàre , vrb: aprichitzonare, aprighizonare, prichizonare Definitzione fàere a prighizones, a tzirbisas, nau de sa carre, de bestimentos, de su frutuàriu Sinònimos e contràrios acaramai / ammaugionai, apigiare, apistichizonare, apistillonai, frongire, pansiri, prighizonire, prinzigunire | ctr. istirai, pranciai Frases custas pumatas sunt aprighizonadas ca ant pérdidu abba ◊ sas erveches giuchent sas titas aprichitzonatas a ghisa de càrica Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu froisser, chiffonner Ingresu to wrinckle (up) Ispagnolu fruncir, arrugar Italianu aggrinzire, sgualcire Tedescu runzeln, zerknittern.

arruntzài , vrb: arrunzai, runzai Definitzione est su chi faet su fogu o su sole forte a sa pedhe e cosas deasi, chi dhas atzirbisonat, dhas faet totu a pinnigas; istare o pònnere coment'e allorigaos, acancarronaos (mescamente crocaos) Sinònimos e contràrios acarrongiai, afrangillonai, aggrunciare, ammaugionai, apigiare, atavellai, atripitzare, cascai, frongire, granculai | ctr. istirai Maneras de nàrrere csn: arruntzaisí (nadu de chie tenet fritu) = atuturàresi, istare atuturados; a. is codhus = incrubai de palas, leàrela cun passiéntzia candho una cosa andhat male, fàghere de codhos, comente faghet chie no ischit it'e rispòndhere; arrunzaisí a una parti = fràngheresi, pònneresi a un'ala Frases su tempus arrunzat totu is cosas ◊ si est arruntzau de sa bregúngia ◊ candu unu s'est istasiu dhi naraus chi est arruntzau ca portat sa pedhi frungia 2. it'est chi t'est pigau, ita tenis chi ti biu totu allochiau?! - dh'iat nau arrunzendu 3. arrunzadí a una parti: comenti ti permitis de fichiri turra in is chistionis nostras?! Ètimu ctl. arronsar Tradutziones Frantzesu froisser, se flétrir, se rider Ingresu to wrinkle up Ispagnolu arrugar Italianu contrarre, raggrinzire, corrugare Tedescu zusammenziehen, runzeln, falten.

atribuntzíre , vrb Definitzione fàere totu a tzirbisas Sinònimos e contràrios acarrongiai, afrascillonai, aggrunciare, apigiare, arruntzai, atavellai, frongire, granculai, ingrincipire | ctr. istirai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu plier, chiffonner Ingresu to crumple Ispagnolu arrugar, chafar Italianu piegare, gualcire Tedescu falten, zerknittern.

atrichinzonàre , vrb Sinònimos e contràrios acarrongiai, afrangillonai, aggrunciare, apigiare, arruntzai, atavellai, atribuntzire, frongire, granculai, iscrafangiai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu flétrir, rider, chiffonner, plisser Ingresu to shrivel Ispagnolu arrugar, chafar Italianu raggrinzare Tedescu zerknittern.

atripitzàre , vrb Definitzione fàere a tzirbisas, a pinnigas Sinònimos e contràrios afrangillonai, afrascillonai, aggraminzonare, aggruncire, apigiare, arruntzai, atavellai, atribuntzire, frongire, granculai | ctr. istirai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu plier, chiffonner Ingresu to fold (up), to wrinkle Ispagnolu arrugar, chafar Italianu piegare, gualcire Tedescu falten, zerknittern.

atripodhàre , vrb Definitzione fàere a tzirbisas, a pinnigas Sinònimos e contràrios acarrongiai, afrangillonai, aggruncire, apigiare, arruntzai, artzipodhare, atavellai, atripitzare, frongire, granculai, iscrafangiai | ctr. istirai 2. fit unu betzighedhu totu pedhe e ossos, totu atripodhadu ◊ sa mama zughet sas manos atripodhadas dae s'abba manizada a totora Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu plier, chiffonner Ingresu to bend, to crease Ispagnolu arrugar, chafar Italianu piegare, gualcire Tedescu falten, zerknittern.

cascài , vrb: cascare Definitzione fàere a piegas, a pinnigas, unu trastu a fortza de dhu aprapudhare; cannire, segare unu pagu Sinònimos e contràrios acarrongiai, afrascillonai, aggruncire, apigiare, arruntzai, atavellai, frongire, granculai, iscrafangiai / afilare 1, spistuai Frases su bistiri si cascat sentza de dh'incingiai 2. at cascau un'ossu Ètimu spn. cascar Tradutziones Frantzesu chiffonner Ingresu to wrinkle Ispagnolu arrugar, ajar Italianu gualcire, raggrinzare Tedescu zerknittern.

crispàre , vrb Definitzione fàere (prus che àteru s'orrobba) a pinnigas, a tavellas, a gajas Sinònimos e contràrios incrispire Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu froncer Ingresu to wrinkle Ispagnolu arrugar Italianu increspare Tedescu kräuseln.

frongíre , vrb: fronzire, frunciri, frungiri, frunzire, frunziri Definitzione aprighizonare, atzirbisonare sa pedhe, unu bestimentu, unu frutu; fàere a pinnighedhas unu bestimentu po bellesa Sinònimos e contràrios acarrongiai, afrangillonai, aggruncire, aggrunciulire, ammaugionai, apigiare, apistizonare, arritzonire, arruntzai, atavellai, granculai, iscrafangiai | ctr. istirai Maneras de nàrrere csn: frungiri is murrus = fàghere sinnale chi carchi cosa no piaghet; frunziri su fronti = inchizàresi Frases frunzit su bruncu che lepirisposu ◊ at frungiu is murrus ◊ fiat una fémina bècia, cun sa faci frunzia ◊ seu che sa figu carigada: si sicat su tanaxi e totu si frunzit ◊ s'àcua in ora meda frunzit sa pedhi de is manus ◊ est tropu sa nuxi chi portat custa mata e ndi biu frungendisí Ètimu ctl. frunzir Tradutziones Frantzesu froisser, rider Ingresu to wrinckle (up) Ispagnolu arrugar Italianu raggrinzire, sgualcire Tedescu zerknittern.

«« Torra a chircare