albinàre , vrb Definitzione
fàere biancu cun late de crachina
Sinònimos e contràrios
illatare,
illatinare,
imbarchinai,
inalbinare,
incalchinare
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
blanchir,
enduire de plâtre
Ingresu
to whiten,
to plaster
Ispagnolu
enjalbegar
Italianu
imbiancare,
intonacare
Tedescu
tünchen,
verputzen.
arrabbussài , vrb: arrebbussai,
arrebbussare,
arrembussai,
arribbussare,
rambussai Definitzione
pònnere unu pígiu de impastu a is muros po dhos allisare, ammontare is fartas e giare prus fortilesa, prus che àteru s'úrtima manu, prus in fine
Sinònimos e contràrios
acarragiai,
cugutzare,
ammantai,
ammontare 1,
assacarrare,
cutzicare,
imbusciae
/
arraspagliai,
impalitai,
impilatzare,
incalchinare,
incroxai,
ingrostare,
intonicai,
irrustigare,
ischedrare
Frases
arrabbussau, su muru béciu torrat a nou ◊ femu arrebbussendi s'afaciara de sa domu ◊ sos muros los aiant arrebbussaos a ludru
Ètimu
ctl.
arrebossar
Tradutziones
Frantzesu
enduire de plâtre,
enduire de ciment,
crépir
Ingresu
to plaster
Ispagnolu
enlucir,
encalar
Italianu
intonacare
Tedescu
verputzen.
friài , vrb: friare,
fricare,
frigai,
frigare Definitzione
passare calecuna cosa tocandho in pitzu de un'àtera unu pagu a forte siat po pigare (limpiare, samunare), o pònnere, o fintzes po aconciare un’arremu; fàere freaduras, malandras, a su friga friga cun calecuna cosa; cullonare, pigare a ingannu / ger. friendi
Sinònimos e contràrios
afrigongiai,
carasiai,
cariare,
ifricatzare,
scrovinai,
sfrigongiai
/
lúngiri
/
acostanare,
agliagai,
frazare,
inghetare,
iscaldire,
ispitulare,
malandrare
Maneras de nàrrere
csn:
avb. friga friga = acurtzu meda, azummai tochendhe, tochendhe própiu; èssere friga friga = istare sempre tochendhe a un'àteru acurtziendhesili; andhare friga friga = a sachedhadura, coment'e frighendhe; zúghere a unu friga friga = tene tene, acurtzu meda curríndheli fatu pro lu tènnere; frigai s'arrobba = samunare; frigai bèni sa mardi a unu = dàreli unu dispiaghere mannu; frigare su late = acragare, pònnere su cragu a su late; frigare murta, lestincu = arregòllere murta, lestincu
Frases
s'isterzu cheret bene frigadu pro che li catzare sa cosa atacada ◊ seu andada a frúmini a frigai s'arrobba ◊ in sa pedhe malàida si at frigadu sa pumada ◊ de sa cuntentesa chi teniat fit sempre frighèndhesi sas manos ◊ s'arromana chi frigu parit unu ghetau… ◊ po sa cura de su léndhine si poniat mele in d-unu tzapulledhu e si frigàt fintzes a che dh'arrasigare
2.
custa cintura mi est friendi su tzugu
3.
non mi frigais prus: no aspetu a nisciunus! ◊ male, un'ómine abbistu che lodhe no fit tantu fàtzile a lu frigare!
Sambenados e Provèrbios
smb:
Frigau
/
prb:
cuadhu friau sa sedha timit
Ètimu
ltn.
fricare
Tradutziones
Frantzesu
frotter,
froisser,
enduire
Ingresu
to rub,
to spread
Ispagnolu
frotar,
untar,
engañar
Italianu
fregare,
sfregare,
strofinare,
stropicciare,
spalmare
Tedescu
reiben,
streichen.
intonicài , vrb: intunicai,
intunicare,
intunigare Definitzione
impalitare, betare e firmare bene s’impastu a unu muru po dhu finire e fàere lisu; passare o frigare sa tinta a is muros finios
Sinònimos e contràrios
albiare,
arrabbussai,
arraspagliai,
impalitai,
impilatzare,
incalchinare,
incroxai,
ingrostare,
innalvinare,
irrustigare,
ischedrare
/
illatare,
imbarchinai
2.
intunicandhe cochinas e salas chin tintas noas bellas chi parent telas bestis sas domos de pompas e galas e tue puru intunicau irghelas!
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
crépir,
enduire de plâtre,
enduire de ciment
Ingresu
to plaster
Ispagnolu
enlucir,
encalar
Italianu
intonacare
Tedescu
verputzen.
lúngi , vrb: lúngiri Definitzione
frigare mescamente ógiu o àteru a calecuna cosa in pitzu / pps. lúngiu, luntu; lungi s'arroda = fàere arregalos po ammodhiare a ccn.
Sinònimos e contràrios
friai,
ludai,
úngere
Frases
aporrimidha una fita de lardu ca mi dhu lúngiu asuba de su pani arridau! ◊ mi at lúngiu is ogus cun d-unu pagu de ludu, mi seu isciacuau e non seu prus itzurpu! ◊ Scuetu ispronat a Cuadhedhu, dhu fait sudai bèni e si lungit de sudori ◊ is sebadas si lungint cun su meli ◊ seu lungendu is botas po dhas alluxentai ◊ tui ses bella isceti a ti lungi is murrus e is ungas! (T.Putzu)
Tradutziones
Frantzesu
étendre,
étartiner,
enduire
Ingresu
to spread
Ispagnolu
untar
Italianu
spalmare
Tedescu
streichen,
schmieren.