acabuciàre , vrb: acabutzare,
acaputzare Definizione
pònnere impare, betare totu a unu duas cosas, duos tàgios; fintzes aciúnghere apare is càbudos de duas cosas
Sinonimi e contrari
acaputzire,
ammasturai,
apasai
/
acabizonare
| ctr.
iscabutzare
Modi di dire
csn:
acabutzare robba = arregolli pegus po fai unu tallu; a. s'incunza = collire, ghirare s'incunza
Frasi
acabutzare duos masones
Etimo
itl.
accapezzare
Traduzioni
Francese
mettre en commun
Inglese
to join
Spagnolo
aunar,
unir
Italiano
accomunare
Tedesco
vereinigen.
alàse , nm: alasi,
alàsia,
alàsiu,
olasi Definizione
aràngiu burdu o aresti, genia de linna dereta (ma atrotigada) chi faet a mata fintzes manna, corgiolu birde, fògia ispinosa in is oros (in is cambos prus bàscios o candho est a prantone piticu) e frutighedhu (sa calidade fémina) a pibionedhu tundhu, orrúbiu, a gurdonedhu: faet in montes unu pagu artos / orruos de alasi = sas naes prus bassas de cust'àrbure segadas a ischimadura dae su truncu, manizadas pro fàghere frama meda
Sinonimi e contrari
arangiubburdu,
banatuli,
colóstiu,
elatori,
golosti,
lauspinosu
Terminologia scientifica
mtr, Ilex aquifolium
Etimo
srdn.
Traduzioni
Francese
houx commun,
laurier piquant
Inglese
holly
Spagnolo
acebo
Italiano
agrifòglio
Tedesco
Stechpalme.
allerína , avb Definizione
de acórdiu, a cuncordu debarapare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
d'un commun accord
Inglese
concordantly
Spagnolo
concordemente
Italiano
concordeménte
Tedesco
einstimmig.
assunsèna , nf: assussena,
sussena Definizione
erba, genia de frore o lillu de Sant'Antoni, lígiu de Santa Eleni; cosa de abberu bella, nau cun istima mescamente de gente
Sinonimi e contrari
lígiu,
lolloibbiancu
Frasi
in s'ispiàgia bi at assussenas biancas fioridas ◊ Maria est una càndhida assussena
Terminologia scientifica
frs, Lilium candidum
Etimo
spn.
azucena
Traduzioni
Francese
lis ou lys commun
Inglese
white-lily
Spagnolo
azucena
Italiano
gìglio bianco
Tedesco
weiße Lilie.
caixèdha 1 , nf Definizione
genia de cau marinu; marragau de mare o caita / c. niedhutza = chlidonias nigra (itl. mignattino); caixedha peis arrúbius = chlidonias leucoptera (itl. mignattino alibianche)
Sinonimi e contrari
caita
Terminologia scientifica
pzn, larus minutus, sterna hirundo
Traduzioni
Francese
sterne commun
Inglese
little gull
Spagnolo
golondrina de mar
Italiano
gabbianèllo,
stèrna comune
Tedesco
Zwergmöwe.
commúnu , agt: cumunu Definizione
chi est de medas, de totus, chi pertocat a totugantos, chi no tenet nudha de ispeciale
Modi di dire
csn:
loris communus = sos laores chi si faghent a tiradura (fae, basoludundhu); genti comuna = chi no tenet incàrrigos, chi no manizat podere; àere in comunu = a cumone, totus paris
Frasi
s’onorèvole at fatu carriera subra de sas palas de su bisonzu de sa zente comune ◊ ses de cussos batiados in cuile po no ti nàrrere béstia comune, de cussos chi no andhant mancu a fune! ◊ funt cosas mannas acontéssias a genti comuna
2.
in comunu teniant terra e frutu, bestiàmine e cantu si est connotu
Etimo
ltn.
communis
Traduzioni
Francese
commun
Inglese
common
Spagnolo
común
Italiano
comune
Tedesco
allgemein.
erbaleporína 1 , nf Definizione
genias diferentes de erba dhas narant cun custu númene
Terminologia scientifica
rba, Neoschischkinia pourrettii, Aira elengantissima, Aira caryophyllea, Poa trivialis, Parvotrisetum myrianthum
Traduzioni
Francese
pâturin commun
Inglese
bluegrass
Spagnolo
heno común
Italiano
fienaròla,
trisèto
Tedesco
gemeines Rispengras (Poa trivialis).
ogiàstru, ogiàstu , nm: allastu,
ogliastu,
ollastru,
ollastu,
otzastru,
oxastru,
ozastru,
ozastu Definizione
genia de tupa e mata connota meda in Sardigna ca creschet a sola fintzes in logu malu de orroca, faet unu frutighedhu longhitu e pitichedhedhu, cun s'ossu, niedhu candho est cotu, erricu de ógiu: est sa linna chi s'innestat a olia / ollastu o ollastedhu de arriu = una creze de sàlighe
Sinonimi e contrari
oliedhu
/
cdh. udhastru,
ttrs. agliastru
Frasi
su piciochedhu at pigau una bella iscutulada de pértia de ollastu ◊ chi bandat a fai gherra ndi torrat chena conca coment'e un'oxastru innestau! ◊ inoghe petzi si che bidiat nodos e puntas de ozastru, totu prenu de rú ◊ s'ollastu est corriatzu
Terminologia scientifica
mtm, Olea europaea var. sylvestris
Etimo
ltn.
oleastru(m)
Traduzioni
Francese
olivier commun
Inglese
oleaster
Spagnolo
acebuche,
oleastro
Italiano
olivastro
Tedesco
Oleaster.