acamingiài , vrb Definizione
bogai camíngiu, bogare ragas, arrennèscere a fàere una cosa
Sinonimi e contrari
intzodhai,
spodhai
Frasi
a ti nai ca nou, no ndi acamíngiu nudha ◊ candu at biu ca a sou no ndi acamíngiat nudha currit a circai agiudu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
comprendre
Inglese
to gather
Spagnolo
comprender,
salir
Italiano
raccapezzare
Tedesco
sich zurechtfinden.
assaborí , vrb: assaborire Definizione
cumprèndhere una cosa chi no si est inténdhia bene, chi si est inténdhia a arrogus e a mússius, leare cabu, leare oru de calecuna cosa chi no s’ischit
Sinonimi e contrari
assabèschere,
assebeltare,
bodhiri,
indennentai,
scasumai,
scolliri
Frasi
da'ite l'as assaboridu chi est gai su chi est nendhe sa zente? ◊ lassamí ponni prus acanta, ca no intendu e no ndi assaboru nudha! ◊ zughiant unu chistionu ma no ndhe lis apo assaboridu nudha ◊ no ndi apu pótziu assaborí nudha de su chi depint fai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
percevoir,
réussir à comprendre
Inglese
to perceive,
to realize
Spagnolo
percibir,
lograr entender o saber algo
Italiano
percepire,
riuscire a capire o a sapére
Tedesco
verstehen,
erfahren.
atibbíre, atibbíri , vrb Definizione
aferrare in su sensu de cumprèndhere su chi si narat o s’intendhet o liget
Sinonimi e contrari
atinai,
cumprèndhere
Frasi
no atibbit nudha, cussu ◊ candho fist minore no atibbias (G.Ruju)◊ sas féminas si fint atristadas, fortzis ca aiant atibbidu s'irballu ◊ no si cumprendhiat, no beniat bene a atibbire cantu nos inghiriaiat ◊ s’argumentu de su líbberu non fit tantu bonu a atibbire ◊ sa tradutzioni mi est serbia po atibbí asua de is diferéntzias de is duas línguas
Traduzioni
Francese
comprendre
Inglese
to perceive
Spagnolo
percibir,
entender
Italiano
percepire,
comprèndere
Tedesco
wahrnehmen.
atinài , vrb: atinare,
atinari Definizione
èssere in tinu, portare tinu, atuare, àere presente sa cosa in sa mente, pentzare, cunsiderare is cosas
Sinonimi e contrari
atibbire,
atoare,
penciai,
supentire
| ctr.
irbariare
Frasi
cun cussos issudhos in conca sa mama no est atinandhe mancu a fàchere un'acasazu a sos pitzinnos ◊ peus pro chie no atinat! ◊ atina a camminari! ◊ s'ómine si no est in tinu no atinat a nudha e a bortas fachet machíghines (M.Canu)
Etimo
spn.
atinar
Traduzioni
Francese
comprendre
Inglese
to include
Spagnolo
reflexionar
Italiano
comprèndere,
riflèttere
Tedesco
verstehen,
überlegen.
atoàre , vrb: atuai 1,
atuare Definizione
fàere atentzione e fàere capia de una cosa, pentzare o fintzes fàere pentzare a una cosa o chistione; cunsiderare, carculare, fàere contu de is cosas e chistiones
Sinonimi e contrari
afetuare,
assagumare,
atinai,
atuire,
cunsentire,
penciai,
supentire
/
ammentare
| ctr.
irbariare
Modi di dire
csn:
atuare a una cosa = pentzai a una cosa; atuare una cosa a unu = arregordai o nàrriri una cosa a unu a manera de si ndi acatai; atua! = dona atentzioni!, dae tentu!
Frasi
una cosa ebbia fit atoandhe bene como: issa cheriat leada in bonas pro l'azuare ◊ si no bi atoas tue chi ses una fémina, a cosas goi, deo prus pagu puru! (M.Danese)◊ bidet sas cosas, ma no bi atuat: in cussu est pessendhe!…◊ sos pisedhos sunt pessendhe a zogare, si no bi lis atuant sos mannos su dovere ◊ atuendhe fis a su chi at nadu su notaju? ◊ ohi, mancu atuendhe bi fia: setzide a bos combidare! ◊ atuabbilu, cussu cumandhu, a babbu tou, no si ndhe irméntighet! ◊ si unu lezet chentza bi atuare no cumprendhet nudha
2.
bastat de pensare a sa mannària de custos terrinos e si podet atuare cantu podent rèndhere
Etimo
itl.
attuare
Traduzioni
Francese
comprendre par intuition,
réfléchir
Inglese
to sense,
to be conscious,
to reflect
Spagnolo
intuir,
ser consciente,
reflexionar
Italiano
intuire,
èssere cosciènte,
riflèttere
Tedesco
intuitiv erkennen,
bewußt sein,
überlegen.
cumprèndhede, cumprèndhere , vrb: cumprendi,
cumprèndiri,
cumprènnede,
cumprènnere Definizione
coment'e aferrare bene una cosa o una chistione cun sa mente, coment'e intrare aintru e ischire giustu ite o comente est / pps. cumpresu, cumpréndiu
Sinonimi e contrari
assaborire,
òrrere
Frasi
za mi l'as ispiegada, sa cosa, ma no l'apo cumpresa ◊ dae pisedhu a pisedha no si ndhe cumprendhet nudha, oe! ◊ gei mi seu cumpréndiu dèu, mancai ti fatzast a tontu! ◊ tui no cumprendis sa beridadi ca pagu ti interessat ◊ zughet una essidura, ma mancu su dutore bi l'at cumpresa
2.
in chistiones gai deo no bi cumprendho nudha ◊ ómines de s'isciéntzia chi sunt mastros cumprendhent in sas undhas e in sos astros (Màsala)
Etimo
ltn.
cumprehendere
Traduzioni
Francese
comprendre
Inglese
to understand
Spagnolo
entender,
comprender
Italiano
capire,
comprèndere,
intèndere
Tedesco
verstehen,
begreifen.