Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

acamingiài , vrb Definitzione bogai camíngiu, bogare ragas, arrennèscere a fàere una cosa Sinònimos e contràrios intzodhai, spodhai Frases a ti nai ca nou, no ndi acamíngiu nudha ◊ candu at biu ca a sou no ndi acamíngiat nudha currit a circai agiudu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu comprendre Ingresu to gather Ispagnolu comprender, salir Italianu raccapezzare Tedescu sich zurechtfinden.

assaborí , vrb: assaborire Definitzione cumprèndhere una cosa chi no si est inténdhia bene, chi si est inténdhia a arrogus e a mússius, leare cabu, leare oru de calecuna cosa chi no s’ischit Sinònimos e contràrios assabèschere, assebeltare, bodhiri, indennentai, scasumai, scolliri Frases da'ite l'as assaboridu chi est gai su chi est nendhe sa zente? ◊ lassamí ponni prus acanta, ca no intendu e no ndi assaboru nudha! ◊ zughiant unu chistionu ma no ndhe lis apo assaboridu nudha ◊ no ndi apu pótziu assaborí nudha de su chi depint fai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu percevoir, réussir à comprendre Ingresu to perceive, to realize Ispagnolu percibir, lograr entender o saber algo Italianu percepire, riuscire a capire o a sapére Tedescu verstehen, erfahren.

atibbíre, atibbíri , vrb Definitzione aferrare in su sensu de cumprèndhere su chi si narat o s’intendhet o liget Sinònimos e contràrios atinai, cumprèndhere Frases no atibbit nudha, cussu ◊ candho fist minore no atibbias (G.Ruju)◊ sas féminas si fint atristadas, fortzis ca aiant atibbidu s'irballu ◊ no si cumprendhiat, no beniat bene a atibbire cantu nos inghiriaiat ◊ s’argumentu de su líbberu non fit tantu bonu a atibbire ◊ sa tradutzioni mi est serbia po atibbí asua de is diferéntzias de is duas línguas Tradutziones Frantzesu comprendre Ingresu to perceive Ispagnolu percibir, entender Italianu percepire, comprèndere Tedescu wahrnehmen.

atinài , vrb: atinare, atinari Definitzione èssere in tinu, portare tinu, atuare, àere presente sa cosa in sa mente, pentzare, cunsiderare is cosas Sinònimos e contràrios atibbire, atoare, penciai, supentire | ctr. irbariare Frases cun cussos issudhos in conca sa mama no est atinandhe mancu a fàchere un'acasazu a sos pitzinnos ◊ peus pro chie no atinat! ◊ atina a camminari! ◊ s'ómine si no est in tinu no atinat a nudha e a bortas fachet machíghines (M.Canu) Ètimu spn. atinar Tradutziones Frantzesu comprendre Ingresu to include Ispagnolu reflexionar Italianu comprèndere, riflèttere Tedescu verstehen, überlegen.

atoàre , vrb: atuai 1, atuare Definitzione fàere atentzione e fàere capia de una cosa, pentzare o fintzes fàere pentzare a una cosa o chistione; cunsiderare, carculare, fàere contu de is cosas e chistiones Sinònimos e contràrios afetuare, assagumare, atinai, atuire, cunsentire, penciai, supentire / ammentare | ctr. irbariare Maneras de nàrrere csn: atuare a una cosa = pentzai a una cosa; atuare una cosa a unu = arregordai o nàrriri una cosa a unu a manera de si ndi acatai; atua! = dona atentzioni!, dae tentu! Frases una cosa ebbia fit atoandhe bene como: issa cheriat leada in bonas pro l'azuare ◊ si no bi atoas tue chi ses una fémina, a cosas goi, deo prus pagu puru! (M.Danese)◊ bidet sas cosas, ma no bi atuat: in cussu est pessendhe!…◊ sos pisedhos sunt pessendhe a zogare, si no bi lis atuant sos mannos su dovere ◊ atuendhe fis a su chi at nadu su notaju? ◊ ohi, mancu atuendhe bi fia: setzide a bos combidare! ◊ atuabbilu, cussu cumandhu, a babbu tou, no si ndhe irméntighet! ◊ si unu lezet chentza bi atuare no cumprendhet nudha 2. bastat de pensare a sa mannària de custos terrinos e si podet atuare cantu podent rèndhere Ètimu itl. attuare Tradutziones Frantzesu comprendre par intuition, réfléchir Ingresu to sense, to be conscious, to reflect Ispagnolu intuir, ser consciente, reflexionar Italianu intuire, èssere cosciènte, riflèttere Tedescu intuitiv erkennen, bewußt sein, überlegen.

cumprèndhede, cumprèndhere , vrb: cumprendi, cumprèndiri, cumprènnede, cumprènnere Definitzione coment'e aferrare bene una cosa o una chistione cun sa mente, coment'e intrare aintru e ischire giustu ite o comente est / pps. cumpresu, cumpréndiu Sinònimos e contràrios assaborire, òrrere Frases za mi l'as ispiegada, sa cosa, ma no l'apo cumpresa ◊ dae pisedhu a pisedha no si ndhe cumprendhet nudha, oe! ◊ gei mi seu cumpréndiu dèu, mancai ti fatzast a tontu! ◊ tui no cumprendis sa beridadi ca pagu ti interessat ◊ zughet una essidura, ma mancu su dutore bi l'at cumpresa 2. in chistiones gai deo no bi cumprendho nudha ◊ ómines de s'isciéntzia chi sunt mastros cumprendhent in sas undhas e in sos astros (Màsala) Ètimu ltn. cumprehendere Tradutziones Frantzesu comprendre Ingresu to understand Ispagnolu entender, comprender Italianu capire, comprèndere, intèndere Tedescu verstehen, begreifen.