acabbúlli , vrb Sinonimi e contrari
ibbrodhiai,
spodhai
Traduzioni
Francese
débrouiller
Inglese
to disentangle
Spagnolo
desenmarañarse
Italiano
sbrogliarsi
Tedesco
sich herausziehen.
baghigliài , vrb rfl: baghillai Definizione
ammostare abbilidade, fàere is cosas impresse (ma si narat fintzes in su sensu de pèrdere tempus, istare faendho e chentza fàere, divertindho)
Sinonimi e contrari
manizare
Frasi
est trigadiu e tocat a si baghillai! ◊ mi podia baghillai cun tui, o conca mia, che pilloni mi paríasta de podi bolai! ◊ su prefetu si setzit in su postu de onori e si narat chi si siat baghillau diaderus ◊ agiudamí a mi ndi bogai sa camisa, ca no mi potzu baghillai cun s'artrosi chi tengu!
2.
a cust'ora cussa at fatu, bastit chi no si siat baghillada andendu e benendu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
se débrouiller
Inglese
to manage
Spagnolo
ingeniarse
Italiano
destreggiarsi
Tedesco
sich durchwinden.
ibbrodhiài , vrb rfl: isbrodhiai Definizione
fàere calecuna cosa chentza dificurtade, bínchere is dificurtades a sa lestra
Sinonimi e contrari
sbodhicai,
spodhai
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
se débrouiller
Inglese
to extricate oneself
Spagnolo
desenredar
Italiano
districarsi,
sbrogliarsi
Tedesco
sich entwirren,
sich herausziehen.
irbojàre , vrb: irvojare Definizione
pònnere bene o iscapiare cosa betada o intrada apare de malu betu, istrobicare; essire o bogare de pare, ispicigare, iscrobare, lassare; fintzes fàere in lestresa
Sinonimi e contrari
istrepojare,
istrobillai,
strogai
/
chirrare,
disgagiai,
ibbortare,
iscrobare,
lassai
| ctr.
imbogiare
Frasi
irbojare sos pilos, sas funes, sos presorzos ◊ candho sos fiados si ammisturant za bi ndhe cheret a los irbojare!…
2.
no los irbojes cussos zòvanos, ca si cherent bene! ◊ commo, za chi no càmbias tue a li lassare picare s'ammorau chi cheret, fiza tua secat sas funes e irbojat! ◊ commo est chin su maridu e no irbojat prus! ◊ su pitzinnu no s'irbojat mai dae su zaju, ca li at amore ◊ sas bichinas sunt issias a irbojare sos duos pitzocos ca si fint matzucandhe ◊ si est a irvojare, ajó ca contamus sa robba!
3.
lestru, irvoja e camina!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
débrouiller
Inglese
to extricate
Spagnolo
desenredar,
desembrollar
Italiano
districare
Tedesco
entwirren.
scabbúlli, scabbúlliri , vrb: iscabbúllere* Definizione
arrennèscere a ndhe pigare calecuna cosa de is manos de un'àteru a fortza o cun abbilesa, arrennèscere a otènnere, arrennèscere a si ndh'essire o a fàere a mancu de una chistione, de una dificurtade, de ccn., arrennèscere a ndhe bogare calecuna cosa, unu profetu / pps. scabbúlliu, scabburtu, scabbutu; s. ccn. cosa de una chistioni = bogar'e ragas, lòmpere a carchi resurtadu
Sinonimi e contrari
afranchire,
allibberai,
difèndhere,
disgagiai,
ifrancare,
illertire,
irfroculare,
iscrúfere,
schighitzí
/
ischire
Frasi
oi gei ndi scabbullis de làmbrigas! ◊ cun tres sogas dh'acapint e no ndi dhu scabbullat nisciunus! ◊ at comporau pitiolus po is angionedhas, cussas pagas scabutas de is farruncas de is margianis
2.
ant bociu a babbu e fillu, ma sa giustítzia no nd'at scabbúlliu nudha ◊ no teniat unu sodhu po ndi scabbulli unu pràngiu ◊ sighiat a si ndi pesai prima de orbesci po ndi podi scabbulli una tassa de lati ◊ imparas assumancus un'arti, su tanti po ti ndi scabbulli un'arrogu de pani ◊ at gherrau po si scabbúlliri unu palmu de terra! ◊ no si scabuleis s'alimentu chi si spàciat, ma cussu chi durat po sa vida eterna (Ev)
Traduzioni
Francese
se débrouiller
Inglese
to free oneself,
to get off
Spagnolo
apañárselas
Italiano
liberarsi,
cavàrsela
Tedesco
sich befreien,
sich freimachen,
davonkommen.
spodhài , vrb: spodhiai,
spodhicai,
spudhiai Definizione
istesiare s'una de un'àtera duas cosas apicigadas apare; apèrrere calecuna cosa imbodhigada, un'imbodhigu; foedhandho de calecunu impreau in calecuna faina, fàere cun coidu, arrennèscere a batire a concruos
Sinonimi e contrari
ispitzigare,
istacare
/
ilboligare
/
acabbulli,
atoliare,
istrobillai
| ctr.
apodhai
Frasi
no arrennesciat a ndi spodhai sa castiada de pitzus de cudha fémina ◊ no ndi spodheis is billetus, po praxeri!
2.
is féminas in su mòri a màriga in conca parint unu frocu chi si spódhiat su mengianu ◊ spódhiat unu paperi e agò ndi pigat unu paperotedhu piticadhedhu ◊ coida dimónia, spódhia is cambas ca no ses totu a un'ossu!
3.
spódhia a fuedhai sentza de bregúngia! ◊ balla ca fillu miu dhu spódhiat s'italianu! ◊ at murrungiau cun su cumpàngiu ca cussu no ndi spodhat, de sa cosa ◊ dha tenit una cida, sa televisioni, po dh'arrangiai, ma no ndi spodhat! ◊ custu est su momentu de si spodhicai! ◊ issa si fut spudhiara po fai benni s'ambulantza a nci portai a mamma a su spirali
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
détacher,
débrouiller
Inglese
to unravel,
to take out
Spagnolo
despegar,
desenredar
Italiano
staccare,
sbrogliare
Tedesco
lösen.
sprobigài , vrb: isprobigai*,
sprobugai Definizione
arrennèscere a cumprèndhere, a bíere, a fàere calecuna cosa de dificurtosu; fàere impresse
Sinonimi e contrari
cumprèndhere,
sebeltare,
spirigai,
spodhai
/
acoidai,
ispontziai
Frasi
dhui est sa giustítzia, chi sprobigat totu ◊ dèu de italianu ndi spróbigu pagu ◊ citudidha, ca immoi seu isprichendidhu sa cosa po chi su pratori dha potzat sprobugai! ◊ cumbenit chi si sprobighit prima de iscurigai!
Traduzioni
Francese
se débrouiller
Inglese
to extricate
Spagnolo
desenredar
Italiano
sbrogliare
Tedesco
entwirren.
trampistàre , vrb Definizione
arrennèscere in calecuna cosa, mescamente a campare, a fortza de ispedientes, a sant'arràngia, coment'e pigandho a trampa; a logos, fintzes andhare coment'e orruendho / trampistare su tempus, sa vida, sa die, sa sorte
Sinonimi e contrari
trampigiare,
trampulinare,
tramputzare
/
trabbucai 1
Frasi
fintzas chi campo fato su chi poto, m'isto pasadu e fuo dogni cumbata tentendhe de trampistare a sa dereta (Z.Zazzu)◊ calchi malignu narat chi at furadu, chi at trampistadu ◊ trampistendhe in su pagu fis cuntentu e fatu a sa bonatza ◊ cussos trampistant negusciendhe runza
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
se débrouiller,
vivre d'expédients
Inglese
to get by
Spagnolo
apañárselas,
ir pasando
Italiano
barcamenarsi,
tirare a campare
Tedesco
sich durchschlagen.