agiobadúra , nf: giobadura Definizione
su allobare, nau mescamente de is boes acapiaos a su giuale
Sinonimi e contrari
agiobu,
agiuamentu,
cropadura,
giungidura
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
mise sous le joug
Inglese
yoking
Spagnolo
el enyugar
Italiano
aggiogaménto
Tedesco
Einspannen ins Joch.
agiòne , nf: ajona,
ajone,
ajoni Definizione
genia de lóriga de corria o de pedhe crua chi si ponet a su giuale, in mesu in mesu, po dhue fàere intrare e arrèschere sa punta de sa timona de su carru o de s'arau / furriaisí a un'ajoni = fàgheresi a unu gantzu
Sinonimi e contrari
alasoni,
bagione 1,
cajone 1,
fatzolu 1,
giussòrgia,
sesúgia
Frasi
nosu festis is ajonis cun pedhi de marxani
2.
s'espi si fúrriat a un'ajoni candu cracat, ca pungit e mússiat
Traduzioni
Francese
anneau d'un joug
Inglese
strip of leather joining the top flail to the handle
Spagnolo
mediana,
barzón
Italiano
gombina
Tedesco
Lederriemen im Pflugbaum.
giuàbi , nm: ciuale,
giuale,
giuali,
giubale,
giuvale,
zuale Definizione
orrugu grussu de linna forte, unu pagu ladu, longu prus de metro, cun ischeaduras paríviles e simmétricas a manera de dhue pòdere giúnghere is boes (prus grussu e forte su de su carru, prus piticu e lébiu cussu po arare, candho no si ponet su matessi): in cobertantza, domíniu; sinnu de bestiàmene, nau fintzes truncu zuale, una genia de ischeadura a mesa luna chi si faet in s’origa, in mesania, a cara a denanti o a cara a daesegus, in d-una sola o in ambas, o fintzes un'ischeadura a denanti in d-un'origa e una a daesegus in s'àtera / in su giuale si distinghent: is cambedhas, su ponti (o punta de su giuabi), is gravillas, s'ajone (de pedhi crua) o frontabi; genia de giuale: g. falsu = a tres istampas pro intrare sa sesuja (o ajoni) a manera de pòdere ispostare sa tira prus a un'ala o prus a s'àtera
Sinonimi e contrari
iabi
Modi di dire
csn:
g. de mola = zenia de zuale chi si ponet a s'àinu pro zirare sa mola; g. de bíngia o de sermentu = órdine de bide
Frasi
a sa punta de su carru poniaus unu giuali fatu de ollastu ◊ no si depit acapiai a su giuali unu bòi giòvunu cun d-unu béciu!
2.
po fai su giuabi me is origas de is animalis, sinnendidhus, si ndi bogat una títua
3.
su piscigani portat sa buca cun tres giualis de dentis ◊ in atóngiu is giualis in bíngia parint cuncordaus a festa! ◊ curriant intr'e is giuales mutetos de amore…◊ apo postu unu giuale de muristellu (P.La Croce)◊ immoi in bíngia est tempus de dhi donai una passadedha de marroni in is giualis ◊ sa bíngia gopai dh'atendit, dha tenit pulida in pratza e giuabi
Terminologia scientifica
msg
Etimo
ltn.
iugale(m)
Traduzioni
Francese
joug
Inglese
yoke
Spagnolo
yugo
Italiano
giògo
Tedesco
Joch.
giúnghere , vrb: ciúnghere,
giungi,
giúngiri,
zúnghere Definizione
pònnere su giuale a is boes; andhare impare
Sinonimi e contrari
ingiualare
/
acucuai,
agiobare,
agiuai,
apagiare,
azuvalare,
ingainare
| ctr.
igiúgnere
Frasi
babbu m'iat fatu unu carrighedhu e po dhu tirare giunghia unu giuitedhu a giualedhu de canna ◊ a giúnghere su maschinganna, loros de figu e giuales de pramma! ◊ giuntu ant sos carrulantes ma no est die de trivàgliu, est su séichi de giannàgliu! (G.Farris)◊ meritas giuntu cun su própriu giuali!
2.
sos pisedhos, giunghèndhesi a manu apare, incomintzeint a si asciare in bolu (G.Murtas)
Etimo
ltn.
iungere
Traduzioni
Francese
atteler les bœufs au joug
Inglese
to yoke
Spagnolo
uncir
Italiano
aggiogare
Tedesco
einspannen.
giungidúra , nf: zunghidura Definizione
su giúnghere is boes
Sinonimi e contrari
agiobadura,
agiuamentu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
mise sous le joug
Inglese
yoking
Spagnolo
el uncir
Italiano
aggiogaménto
Tedesco
Einspannen ins Joch.
lóru , nm: lou,
lovru Definizione
corria longa de pedhe de bulu a una pígiu, lada unos duos o tres centímetros, po acapiare su giuale a is corros de is boes (si narat fintzes de una genia de fune ladita de pramma, téssia cun tres codriolas prus fines): lovru est a logos su chi aterue narant presorzu, lióngiu / min. loritu = corria de pedhe; tirare sos loros = pònnere in galera
Sinonimi e contrari
cinsòrgia,
cussorza 1
Frasi
milli isperas atzendhent in su coro a su massaju chi at prontu aradu, loru e redinaju e su giú e s'abba est isetendhe (F.Sechi)
2.
cussa est zente de malu loru, a boche àere postu a un'ala sentza ischire mancu proite!
3.
sa cresura de su tempus at brincau po istuturare lovros, po truncare su chircu de sa timória (G.Brocca)
Cognomi e Proverbi
smb:
Loru
Etimo
ltn.
lorum
Traduzioni
Francese
courroie de cuir pour fixer le joug aux cornes
Inglese
yoke strap
Spagnolo
rolla
Italiano
giuntóia
Tedesco
Zugstrang.
sesúgia, sesúja , nf, nm: sisuja,
sisuju,
susúgia,
susuja,
susuza Definizione
est una genia de lóriga de loru o pedhe crua chi si ponet a su giuale, in mesu in mesu, po dhue intrare sa punta de sa timona de su carru o sa canna de s'arau / pinnicare o fortzicare sa cosa, sa zente che susuja = fàere a unu gànciu, atrotigare, acancarronare
Sinonimi e contrari
agione,
alasoni,
bagione 1,
cajone 1,
fatzolu 1,
giussòrgia
Terminologia scientifica
msg
Etimo
ltn.
subjugia (lora)
Traduzioni
Francese
anneau d'un joug
Inglese
strip of leather joining the top flail to the handle
Spagnolo
barzón
Italiano
gombina
Tedesco
Lederriemen im Pflugbaum.