agiobadúra , nf: giobadura Definitzione
su allobare, nau mescamente de is boes acapiaos a su giuale
Sinònimos e contràrios
agiobu,
agiuamentu,
cropadura,
giungidura
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
mise sous le joug
Ingresu
yoking
Ispagnolu
el enyugar
Italianu
aggiogaménto
Tedescu
Einspannen ins Joch.
agiòne , nf: ajona,
ajone,
ajoni Definitzione
genia de lóriga de corria o de pedhe crua chi si ponet a su giuale, in mesu in mesu, po dhue fàere intrare e arrèschere sa punta de sa timona de su carru o de s'arau / furriaisí a un'ajoni = fàgheresi a unu gantzu
Sinònimos e contràrios
alasoni,
bagione 1,
cajone 1,
fatzolu 1,
giussòrgia,
sesúgia
Frases
nosu festis is ajonis cun pedhi de marxani
2.
s'espi si fúrriat a un'ajoni candu cracat, ca pungit e mússiat
Tradutziones
Frantzesu
anneau d'un joug
Ingresu
strip of leather joining the top flail to the handle
Ispagnolu
mediana,
barzón
Italianu
gombina
Tedescu
Lederriemen im Pflugbaum.
giuàbi , nm: ciuale,
giuale,
giuali,
giubale,
giuvale,
zuale Definitzione
orrugu grussu de linna forte, unu pagu ladu, longu prus de metro, cun ischeaduras paríviles e simmétricas a manera de dhue pòdere giúnghere is boes (prus grussu e forte su de su carru, prus piticu e lébiu cussu po arare, candho no si ponet su matessi): in cobertantza, domíniu; sinnu de bestiàmene, nau fintzes truncu zuale, una genia de ischeadura a mesa luna chi si faet in s’origa, in mesania, a cara a denanti o a cara a daesegus, in d-una sola o in ambas, o fintzes un'ischeadura a denanti in d-un'origa e una a daesegus in s'àtera / in su giuale si distinghent: is cambedhas, su ponti (o punta de su giuabi), is gravillas, s'ajone (de pedhi crua) o frontabi; genia de giuale: g. falsu = a tres istampas pro intrare sa sesuja (o ajoni) a manera de pòdere ispostare sa tira prus a un'ala o prus a s'àtera
Sinònimos e contràrios
iabi
Maneras de nàrrere
csn:
g. de mola = zenia de zuale chi si ponet a s'àinu pro zirare sa mola; g. de bíngia o de sermentu = órdine de bide
Frases
a sa punta de su carru poniaus unu giuali fatu de ollastu ◊ no si depit acapiai a su giuali unu bòi giòvunu cun d-unu béciu!
2.
po fai su giuabi me is origas de is animalis, sinnendidhus, si ndi bogat una títua
3.
su piscigani portat sa buca cun tres giualis de dentis ◊ in atóngiu is giualis in bíngia parint cuncordaus a festa! ◊ curriant intr'e is giuales mutetos de amore…◊ apo postu unu giuale de muristellu (P.La Croce)◊ immoi in bíngia est tempus de dhi donai una passadedha de marroni in is giualis ◊ sa bíngia gopai dh'atendit, dha tenit pulida in pratza e giuabi
Terminologia iscientìfica
msg
Ètimu
ltn.
iugale(m)
Tradutziones
Frantzesu
joug
Ingresu
yoke
Ispagnolu
yugo
Italianu
giògo
Tedescu
Joch.
giúnghere , vrb: ciúnghere,
giungi,
giúngiri,
zúnghere Definitzione
pònnere su giuale a is boes; andhare impare
Sinònimos e contràrios
ingiualare
/
acucuai,
agiobare,
agiuai,
apagiare,
azuvalare,
ingainare
| ctr.
igiúgnere
Frases
babbu m'iat fatu unu carrighedhu e po dhu tirare giunghia unu giuitedhu a giualedhu de canna ◊ a giúnghere su maschinganna, loros de figu e giuales de pramma! ◊ giuntu ant sos carrulantes ma no est die de trivàgliu, est su séichi de giannàgliu! (G.Farris)◊ meritas giuntu cun su própriu giuali!
2.
sos pisedhos, giunghèndhesi a manu apare, incomintzeint a si asciare in bolu (G.Murtas)
Ètimu
ltn.
iungere
Tradutziones
Frantzesu
atteler les bœufs au joug
Ingresu
to yoke
Ispagnolu
uncir
Italianu
aggiogare
Tedescu
einspannen.
giungidúra , nf: zunghidura Definitzione
su giúnghere is boes
Sinònimos e contràrios
agiobadura,
agiuamentu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
mise sous le joug
Ingresu
yoking
Ispagnolu
el uncir
Italianu
aggiogaménto
Tedescu
Einspannen ins Joch.
lóru , nm: lou,
lovru Definitzione
corria longa de pedhe de bulu a una pígiu, lada unos duos o tres centímetros, po acapiare su giuale a is corros de is boes (si narat fintzes de una genia de fune ladita de pramma, téssia cun tres codriolas prus fines): lovru est a logos su chi aterue narant presorzu, lióngiu / min. loritu = corria de pedhe; tirare sos loros = pònnere in galera
Sinònimos e contràrios
cinsòrgia,
cussorza 1
Frases
milli isperas atzendhent in su coro a su massaju chi at prontu aradu, loru e redinaju e su giú e s'abba est isetendhe (F.Sechi)
2.
cussa est zente de malu loru, a boche àere postu a un'ala sentza ischire mancu proite!
3.
sa cresura de su tempus at brincau po istuturare lovros, po truncare su chircu de sa timória (G.Brocca)
Sambenados e Provèrbios
smb:
Loru
Ètimu
ltn.
lorum
Tradutziones
Frantzesu
courroie de cuir pour fixer le joug aux cornes
Ingresu
yoke strap
Ispagnolu
rolla
Italianu
giuntóia
Tedescu
Zugstrang.
sesúgia, sesúja , nf, nm: sisuja,
sisuju,
susúgia,
susuja,
susuza Definitzione
est una genia de lóriga de loru o pedhe crua chi si ponet a su giuale, in mesu in mesu, po dhue intrare sa punta de sa timona de su carru o sa canna de s'arau / pinnicare o fortzicare sa cosa, sa zente che susuja = fàere a unu gànciu, atrotigare, acancarronare
Sinònimos e contràrios
agione,
alasoni,
bagione 1,
cajone 1,
fatzolu 1,
giussòrgia
Terminologia iscientìfica
msg
Ètimu
ltn.
subjugia (lora)
Tradutziones
Frantzesu
anneau d'un joug
Ingresu
strip of leather joining the top flail to the handle
Ispagnolu
barzón
Italianu
gombina
Tedescu
Lederriemen im Pflugbaum.