afèrrere , vrb Definizione
assuprire, lòmpere a unu logu unu pagu a intzertu, mescamente atesu o chi no si connoschet e passandho in logu chi no si connoschet / afèrrere a s'origra una cosa = nàrriri o fai a isciri una cosa, o fintzas intèndiri calincuna cosa po cumbinatzioni
Sinonimi e contrari
addabbiai,
assuprire,
imbàtere,
infèrrere,
revèrtere
Frasi
belleggai che sunt afertos a logu chi bi aiat zente ◊ a su dimandha dimandha che semus afertos a ue aimus su cumandhu
2.
unu sonu mi aferit a s'orija ◊ sa nova che li est aferta dae sos giornales
Etimo
ltn.
afferre
Traduzioni
Francese
arriver,
parvenir
Inglese
to reach
Spagnolo
llegar
Italiano
giùngere
Tedesco
ankommen.
arrannèsci, arrannèssi , vrb: arrendhèscere,
arrenèscere,
arrenèsciri,
arrennèscede,
arrennèscere,
arrennèschere,
arrennesci,
arrennèsciri,
arrennèssede,
arrennèssere,
arrinnesci,
errennèscere,
renèsciri Definizione
arresurtare a fàere una cosa, a lòmpere a un'iscopu, andhare bene in ccn. cosa / ind. pres. dèu arrennèsciu (ar-ren-nè-sciu); pps. arrennésciu (ar-ren-né-sci-u)
Sinonimi e contrari
resèssere,
resessire,
revèntere
Frasi
no arrannesceus a dhi ponni càbudu a custa cosa ◊ arrinnèsciu a donai sensu a sa vida (F.Locci)◊ àinu malu, ma s'ómine arrennesset a no che arrúere ◊ solu arrennessindhe binchidore ti apo a dare sa printzipessa ◊ no arrennesso a mi ndhe irmentigare ◊ fortzis che arrendhesceus de dhi bíede sa cara
Etimo
itl.t
rinescire
Traduzioni
Francese
réussir,
parvenir
Inglese
to succeed
Spagnolo
lograr,
conseguir
Italiano
riuscire
Tedesco
gelingen.
lòmpere, lòmpi , vrb: allòmpiri,
ciòmpere*,
còmprere,
giòmpere,
lòmpiri,
zòmpere Definizione
andhare e arribbare a unu logu, a unu tretu, a unu certu puntu; nau de frutos e cosas chi creschent, arribbare a su puntu de èssere bonos a papare, a incungiare; portare, acostire una cosa; betare is manos a unu po dh'iscúdere, o a una cosa po ndhe dha pinnigare, po si dha papare
Sinonimi e contrari
acodie,
arribbai,
assuprire,
avrastare,
illompi
/
abberare,
achiare,
crompire,
impertiae,
ingranire
/
aporrire,
batire
/
assachitzare,
atacai,
crazugai
Modi di dire
csn:
tzucau e lómpiu = puntu e mortu; no s'ídere mai lómpidu = tènniri tropu pressi, lassaisí pigai de su pressi, de sa furighedha; lòmpere sos annos = fai is annus; piga sa manu e lompimidhoi!… = a pinnigu est!…, ch'est atesu meda!
Frasi
lompe a domo de mamma tua ca ti cheret cumandhu! ◊ si ch'est lómpidu isse innanti meu e no mi at lassadu nudha ◊ s'abba ch'est lómpida, in su surcu ◊ ajó ca est lompendi su síndhigu! ◊ a ite ora ses lómpidu a bidha? ◊ binchet su pannu chie lompet innantis de sos àteros ◊ geo lompo a Austis e bio chi funt inie, poi che sódigo a bidha
2.
sa cariasa lompet in maju ◊ sa cosa semenada a regadiu no lompet frutu
3.
lompemindhe cussa cosa! ◊ a ue no lompes a manos, a bodhire sa figu lea s'unchinu ◊ bai e lompididhoi e torra luegus! ◊ bae, za ti che la lompo deo, a domo tua, custa cosa! ◊ Deus bos lompat a su disizu bostru!
4.
fis bona cantu su mele, e como dae su fele lompes a mi rafiare! ◊ si li lompo lu lasso fritu che nie!…
5.
addaghi si che ponet una cosa in conca no s'idet mai lómpidu!
Traduzioni
Francese
arriver,
parvenir,
mûrir,
parvenir à maturation
Inglese
to reach,
to ripen
Spagnolo
llegar,
madurar
Italiano
giùngere,
pervenire,
maturare
Tedesco
ankommen,
reifen.