bentína , nf, nm: bentinnu,
bentinu,
bintinnu,
bintinu,
ventina Definizione
coloridura de su pilu, sa pilurza de cuadhos e boes (ma si narat po àteros piessignos puru, es. sa corramenta): si narat fintzes solu po colore / genias de bentina: ispanu (o arrúbiu craru), murru, niedhu, mustedhinu, petiatzu, scrosu
Sinonimi e contrari
ghentinnu*,
intinnu,
manta,
símbiu
/
cabori
/
bisura,
chígia,
grina
Modi di dire
csn:
a primu bentinu = a sas primas, a sa primu castiada; bogàrendhe a unu a sa bentina = connòschere a s'aerzu, a sa bisura
Frasi
bentinas de crabas: ceratza, nasarba, montada, làtina, trigatza, múdula, crabistada, conca niedha, schina fetada ◊ Callina connoschiat su bestiàmene a bintinu e a lúmene
2.
piús de unu paritzas boltas càmbiat bentinu comente faghet su camaleonte! ◊ sunt fioritos ricos de milli odores e bentinos
3.
su mare, sa luna e su sole si mustrant cun bentinnos diferentes ◊ sa fioca at cobertu pastura e rocas e lis at cambiadu bentinu ◊ po imbelliri su parastaxu si ponit paperi intalliau de medas bentinas: orrúbiu, grogo, asulu
4.
a primu bentinu li palfeit chi cudhu cheriat bufare ◊ ne dh'apo bogadu a sa bentina ◊ vivendhe de refudos e frighinas andhamos peri vias solitàrias cun d-una beste de milli bentinas (A.Casula)
Traduzioni
Francese
pelage
Inglese
hair,
coat
Spagnolo
manto,
pelaje,
piel
Italiano
manto,
pelame,
colóre del pelame
Tedesco
Fell,
Pelz.
ghentínnu , nm: ghentinu,
ghintinu Definizione
su colore de su pilu de is animales, ma fintzes colore, bisura de calesiògiat cosa; abbilesa de arregodare / genias de ghentinu: ispanu (o arrúbiu craru), murru, niedhu, mustedhinu, pertiatzu, scrosu
Sinonimi e contrari
bentina,
intinnu,
manta,
símbiu
/
aerzu,
bisura,
colore
/
notu
2.
sa bidha de Núgoro comintzabat a picare su ghentinu de tzitadedha ◊ at mudau ghentinu che a su camaleonte ◊ cussa fémina est perdindhe su ghintinu e si faghet figura de mistériu
3.
pro contare sas crapas a grústios de famíllia bisonzat de èssere de bonu ghentinu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pelage
Inglese
coat
Spagnolo
manto
Italiano
mantèllo degli animali
Tedesco
Fell.
intínnu , nm: intinu Definizione
prus che àteru, su colore de su pilu de un'animale, ma fintzes àteru sinnu (marcu, sinnu in origas) chi serbit a dhu connòschere méngius; colore de calesiògiat cosa
Sinonimi e contrari
bentina,
ghentinnu*,
manta,
pilu
/
colore
Frasi
mi est mancada sa crabita: de intinnu un'ala pinta, fit tzufetada e corruda ◊ connoschiant sos cadhos a s'intinnu ◊ màscios e boes de intinnu lughente as a bídere a mizas
2.
a unu a unu sont cambiandhe intinu cudhos píghidos pilos issipios ◊ no mi aggradat s'intinu chi as seberadu ◊ de ite intinu est su bestire tou? ◊ a s'intinu, cussu est fizu tou!
Traduzioni
Francese
pelage
Inglese
coat,
plumage
Spagnolo
manto,
color
Italiano
pelame
Tedesco
Fell.
ispilidúra , nf Definizione
su ispilire; manera de bodhire cosa pitica chi si faet passandho su cambu in mesu de is pódhighes, coment'e in d-unu pètene, e tirandho
Sinonimi e contrari
spinniadura
/
ispilinzu
2.
s'olia de cufetu l'amus fata a ispilidura a manu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pelage
Inglese
plucking
Spagnolo
peladura
Italiano
pelatura
Tedesco
Enthaarung.
màntu , nm Definizione
genia de ammontu de fémina, de orrobba bona, fine, a betare in pitzu e coment'e a imbodhigadura, apertu ananti, longu meda; a logos est su muncadore mannu de seda, ma giaet su númene a totu su costúmene puru; si narat fintzes po bentina, colore de su pilu de su bestiàmene mannu
Modi di dire
csn:
is mantus = sa montedhada, is nuis chi acarraxant is àrias (mantu ’e bentu, mant'e ària = nue forte de bentu)
Frasi
pro sogru meu su tempus mi dades de li tèssere unu mantu ◊ custu mantu aggradessi e tènelu arribbadu pro s'isposa chi ti as a leare ◊ su mantu de Nostra Segnora est de seda ◊ nade, Segnora, pro chie mantu niedhu portades?
2.
a bortas arribbat mantu lizeru che alenu de pitzinnu ◊ no tenit assébiu gherrendi cun mantus e bentus contràrius
Terminologia scientifica
bst
Traduzioni
Francese
manteau,
pelage (des animaux)
Inglese
mantle
Spagnolo
manto,
capa
Italiano
manto
Tedesco
Mantel,
Fell.
pilidúra , nf Definizione
su pilu de is animales, nau po sa genia e po su colore
Sinonimi e contrari
pilàgiu,
pilàmine,
pilu,
pilúrgia
Frasi
funt cadhos sempre in petas e de bona pilidura ◊ su matzone tramudat pilidura, ma intragnas nono
Cognomi e Proverbi
prb:
su fiadu si connoschet a sa pilidura
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pelage
Inglese
coat
Spagnolo
pelaje
Italiano
pelame
Tedesco
Fell.
pilúrgia , nf: pilurza,
pilutza,
piluza Definizione
su pilu de s'animale, nau po sa genia e po su colore / cambiare p. = cambiai bisura
Sinonimi e contrari
bentina,
ghentinnu,
intinnu,
manta,
pilàgiu,
pilúrtziga
Frasi
fint àinos de mannària che pare ma de divària pilurza ◊ s'ebbedha zuchiat sa pilutza lúchida
Etimo
ltn.
*piluria
Traduzioni
Francese
pelage
Inglese
coat,
plumage
Spagnolo
pelaje
Italiano
pelame
Tedesco
Fell.