capiciòba, capiciòla , nf: capitzola Definizione
filighedhu, istupa de seda o tira de orrobba; oru de is cartzas, in is costúmenes; genia de muncadore de pònnere asuta de s'iscófia
Sinonimi e contrari
burroni 1
2.
zughiat una feta e una capitzola
Cognomi e Proverbi
smb:
Capicciola, Cappicciola
Terminologia scientifica
cst
Etimo
itl.
capicciola
Traduzioni
Francese
bourre de soie
Inglese
floss
Spagnolo
cadarzo
Italiano
bavèlla,
bórra
Tedesco
Ausschußseide.
fermesílicu , nm: fermisílicu Definizione
su greme chi faet sa seda
Sinonimi e contrari
sílicu
Terminologia scientifica
crp, bombyx mori
Traduzioni
Francese
ver à soie
Inglese
silkworm
Spagnolo
gusano de seda
Italiano
baco da séta
Tedesco
Seidenraupe,
Seidenwurm.
ghilípuru , nm Definizione
su fermesílicu ingendrau ancora dormiu totu imbodhigau in sa napa
Sinonimi e contrari
drummiciolu,
mamaesonnu,
sónniga,
sonnighita
Terminologia scientifica
crp
Traduzioni
Francese
chrysalide du ver à soie
Inglese
silkworm pupa
Spagnolo
crisálida
Italiano
crisàlide del baco da séta
Tedesco
Puppe.
sèda , nf: sera 1,
seta Definizione
genia de sustàntzia, s'abbau a bisura de filu, chi bogant is gràndhulas o néulas de unos cantu bobbois (e mescamente su fermesílicu, chi dha faet a tega manna); orrobba fine fine téssia cun seda; una genia d'erba: erba de cotoni o pranta de seda (Asclepias fruticosa)/ perdeseda (peis de s.) = in cobertantza, su sonnu
Modi di dire
csn:
sa s. de su moriscu = zenia de pilu, de filos longos finedhedhos chi s'ispiga de su moriscu ndhe bogat in punta a tzufu comente at fatu su ranu; camminai asuba de una soga de s. = cun educassione e pertzisione, bene atentos a no fàghere mai male; fiore de seda = zenia de erba chi faghet istérrida in logu de roca acurtzu a mare, a fiores rujos e fozas russas; paperi de s. = itl. carta velina; perra de sera = mucadoredhu chi in su costúmene sa fémina si ponet in petorras; úmile che s. (nadu de robba)= modhe, lentu lentu
Frasi
si cret dormendhe in letu de seda ◊ sa bròscia serrat sa perr’e sera in su petus ◊ is pilus chi portat cussa pipia parint de seda
4.
candu lompet perdeseda totus si calant a sonnu!
Cognomi e Proverbi
smb:
Seda
Etimo
ltn.
sa(e)ta
Traduzioni
Francese
soie
Inglese
silk
Spagnolo
seda
Italiano
séta
Tedesco
Seide.
sílicu , nm, agt: sírigu,
síricu Definizione
su grème o bobboi chi faet sa seda; nau de ccn. po su carenale, chi est làngiu, fine fine
Sinonimi e contrari
fermesílicu
/
finigosu,
iltrízile
Cognomi e Proverbi
smb:
Sirigu
Terminologia scientifica
crp, crp, bombyx mori
Etimo
ltn.
siricus
Traduzioni
Francese
ver à soie
Inglese
silkworm
Spagnolo
gusano de seda
Italiano
filugèllo
Tedesco
Seidenraupe.
spigòni , nm Definizione
cosa puntuda de ferru a bisura de agu (fintzes sa fritza de is arrellòrgios), mescamente sa coa de una ferramenta (frache, palita, raspa, o àteru) chi si faet intrare a fortza che púncia in sa màniga
Sinonimi e contrari
ispiga 1
Frasi
sa cosa chi fadiat s'ogu mannu fiat su relógiu cun su spigoni de ferru chi sinnàt is oras
Etimo
ctl., spn.
espigó, espigón
Traduzioni
Francese
soie
Inglese
tang
Spagnolo
espiga
Italiano
códolo
Tedesco
Angel.
túdha , nf: (sa t. = nr. satúdha) artzudha
sudha 1,
tzudha Definizione
(upm) su pilu grussu de unos cantu animales (mescamente de su porcu); su pilighedhu chi portat in dossu sa carena candho si artzat e intèterat po su fritu o timendho; fintzes cambu nou chi bogant is matas
Sinonimi e contrari
intzudha
/
pilurtza
/
brossa,
bullone,
froedha,
pigionatzu
/
tudhu
Modi di dire
csn:
pònnere sa t. = artziai is pilus (de su frius, de sa timoria); tudhas de sos pódhiches = pilisungras, piunga; giúghere tudhas in su coro = èssiri disapiadau, iscanidu, isferitzadu, fàghere male chentza sentire dolu perunu
Frasi
su porcu si uscrat o si sàmunat in abba budhindhe pro che li catzare sa tudha
2.
titia, mi est posta fintzas sa tudha cun totu cussu fritu! ◊ a mimme cussas paràgulas mi fachiant essire sa tudha (F.Satta)◊ odheu, cussa chistione ndhe ponet prammu de tudha fintzas a mie!
Terminologia scientifica
crn
Etimo
srdn.
Traduzioni
Francese
poil de porc,
soie
Inglese
bristle
Spagnolo
cerda
Italiano
sétola
Tedesco
Borste.