Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

capiciòba, capiciòla , nf: capitzola Definitzione filighedhu, istupa de seda o tira de orrobba; oru de is cartzas, in is costúmenes; genia de muncadore de pònnere asuta de s'iscófia Sinònimos e contràrios burroni 1 2. zughiat una feta e una capitzola Sambenados e Provèrbios smb: Capicciola, Cappicciola Terminologia iscientìfica cst Ètimu itl. capicciola Tradutziones Frantzesu bourre de soie Ingresu floss Ispagnolu cadarzo Italianu bavèlla, bórra Tedescu Ausschußseide.

fermesílicu , nm: fermisílicu Definitzione su greme chi faet sa seda Sinònimos e contràrios sílicu Terminologia iscientìfica crp, bombyx mori Tradutziones Frantzesu ver à soie Ingresu silkworm Ispagnolu gusano de seda Italianu baco da séta Tedescu Seidenraupe, Seidenwurm.

ghilípuru , nm Definitzione su fermesílicu ingendrau ancora dormiu totu imbodhigau in sa napa Sinònimos e contràrios drummiciolu, mamaesonnu, sónniga, sonnighita Terminologia iscientìfica crp Tradutziones Frantzesu chrysalide du ver à soie Ingresu silkworm pupa Ispagnolu crisálida Italianu crisàlide del baco da séta Tedescu Puppe.

sèda , nf: sera 1, seta Definitzione genia de sustàntzia, s'abbau a bisura de filu, chi bogant is gràndhulas o néulas de unos cantu bobbois (e mescamente su fermesílicu, chi dha faet a tega manna); orrobba fine fine téssia cun seda; una genia d'erba: erba de cotoni o pranta de seda (Asclepias fruticosa)/ perdeseda (peis de s.) = in cobertantza, su sonnu Maneras de nàrrere csn: sa s. de su moriscu = zenia de pilu, de filos longos finedhedhos chi s'ispiga de su moriscu ndhe bogat in punta a tzufu comente at fatu su ranu; camminai asuba de una soga de s. = cun educassione e pertzisione, bene atentos a no fàghere mai male; fiore de seda = zenia de erba chi faghet istérrida in logu de roca acurtzu a mare, a fiores rujos e fozas russas; paperi de s. = itl. carta velina; perra de sera = mucadoredhu chi in su costúmene sa fémina si ponet in petorras; úmile che s. (nadu de robba)= modhe, lentu lentu Frases si cret dormendhe in letu de seda ◊ sa bròscia serrat sa perr’e sera in su petus ◊ is pilus chi portat cussa pipia parint de seda 4. candu lompet perdeseda totus si calant a sonnu! Sambenados e Provèrbios smb: Seda Ètimu ltn. sa(e)ta Tradutziones Frantzesu soie Ingresu silk Ispagnolu seda Italianu séta Tedescu Seide.

sílicu , nm, agt: sírigu, síricu Definitzione su grème o bobboi chi faet sa seda; nau de ccn. po su carenale, chi est làngiu, fine fine Sinònimos e contràrios fermesílicu / finigosu, iltrízile Sambenados e Provèrbios smb: Sirigu Terminologia iscientìfica crp, crp, bombyx mori Ètimu ltn. siricus Tradutziones Frantzesu ver à soie Ingresu silkworm Ispagnolu gusano de seda Italianu filugèllo Tedescu Seidenraupe.

spigòni , nm Definitzione cosa puntuda de ferru a bisura de agu (fintzes sa fritza de is arrellòrgios), mescamente sa coa de una ferramenta (frache, palita, raspa, o àteru) chi si faet intrare a fortza che púncia in sa màniga Sinònimos e contràrios ispiga 1 Frases sa cosa chi fadiat s'ogu mannu fiat su relógiu cun su spigoni de ferru chi sinnàt is oras Ètimu ctl., spn. espigó, espigón Tradutziones Frantzesu soie Ingresu tang Ispagnolu espiga Italianu códolo Tedescu Angel.

túdha , nf: (sa t. = nr. satúdha) artzudha sudha 1, tzudha Definitzione (upm) su pilu grussu de unos cantu animales (mescamente de su porcu); su pilighedhu chi portat in dossu sa carena candho si artzat e intèterat po su fritu o timendho; fintzes cambu nou chi bogant is matas Sinònimos e contràrios intzudha / pilurtza / brossa, bullone, froedha, pigionatzu / tudhu Maneras de nàrrere csn: pònnere sa t. = artziai is pilus (de su frius, de sa timoria); tudhas de sos pódhiches = pilisungras, piunga; giúghere tudhas in su coro = èssiri disapiadau, iscanidu, isferitzadu, fàghere male chentza sentire dolu perunu Frases su porcu si uscrat o si sàmunat in abba budhindhe pro che li catzare sa tudha 2. titia, mi est posta fintzas sa tudha cun totu cussu fritu! ◊ a mimme cussas paràgulas mi fachiant essire sa tudha (F.Satta)◊ odheu, cussa chistione ndhe ponet prammu de tudha fintzas a mie! Terminologia iscientìfica crn Ètimu srdn. Tradutziones Frantzesu poil de porc, soie Ingresu bristle Ispagnolu cerda Italianu sétola Tedescu Borste.

«« Torra a chircare