àschia , nf: àscia 2 (à-scia e à-sci-a) Definitzione
su fusu de su carru; assaedhu, tacita o turnu de is serros, de cernera, de frontissa, de fircis e cosas deasi, su mascu de is grofales / úngiri s’àscia = dare un'ammustru, fàghere carchi regalu a ccn. pro ndhe àere carchi piaghere
Sinònimos e contràrios
fusu
/
assaedhu
Frases
s'orroda de suta de su mólinu portiat un'àschia de ferru chi artzàt a susu inue portiat s'àtera orroda ◊ at fatu laurai una bella àscia de carru de coru de íxili
Ètimu
ltn.
axis
Tradutziones
Frantzesu
pivot,
tourillon
Ingresu
pivot
Ispagnolu
perno,
espiga
Italianu
pèrno
Tedescu
Zapfen.
cabícia , nf: cabissa,
cabitza 1 Definitzione
sa conca de su trigu, e de àteru chi dhi assimbígiat, fintzes sa conca de su cristianu; in is pitariolos a súlidu (es. launedhas) est su bicu o punta chi s'intrat in lavras
Sinònimos e contràrios
ispiga
Frases
benniat avatu incrua incrua ispighendi cabitza ◊ su messaju bisat cabitzas de òru ◊ in beranu su soli at a cumpriri cabitzas barracocas ◊ s'intendit unu frúscinu de seda de is cabitzas ◊ su sèmene nasset, bogat su cammitedhu, posca sa cabícia e in custa su trigu
Sambenados e Provèrbios
smb:
Cabitza, Cabizza
Terminologia iscientìfica
rbr
Ètimu
ltn.
capitia
Tradutziones
Frantzesu
épi
Ingresu
ear
Ispagnolu
espiga
Italianu
spiga
Tedescu
Ähre.
ispíca , nf: ispiga,
spiga Definitzione
(upm puru) sa conca o cabitza de su trigu, de s'órgiu o fintzes de àteras erbas chi faent su granu a sa matessi manera, postu a fileras in punta; si narat fintzes de su moriscu: cust'i. est tundha, grussa, manna meda e imbodhigada in sa terga a tantos pígios, su granu est cracu, chentza camisa, fichiu in s'ossu a tantas fileras deretas o fintzes unu pagu a caragolu / s'ispiga de su trigu portat is naus (granos), is naus portant sa camisedha o capa chi finit cun s'arista (o braba, genia de filu longu e arrasposu); impróscimu de s'ispiga = ingrussadura in punta faghindhe s'ispiga; candho s'ispiga essit = iscabidhadura / min. ispichichedha, ispighita; a ispichinu = a zisa de ispiga, èssere a ispigas (es. tessinzu)
Frases
si messaiat cun sa messadoza e si faghiant sas ipigas a mannujos ◊ cussa est ispiga chena ranu ◊ in s'istula, comente che messant sos laores, bi abbarrat ispiga ◊ su trigu est inchibberendhe in sas ispigas ◊ candu messànt ndi bodhemus s'ispiga e in domu dha pistamus cun su mallu
Terminologia iscientìfica
rbr
Ètimu
ltn.
spica
Tradutziones
Frantzesu
épi
Ingresu
ear (of wheat)
Ispagnolu
espiga
Italianu
spiga
Tedescu
Ähre.
pirédhu 1 , nm Definitzione
genia de crau fatu de linna; in calecunu logu est fintzes s'ingurtidórgiu
Sinònimos e contràrios
giau,
obbibi,
pilu 1,
pirodhu
/
agaju,
àngua,
gagaju,
gragaristu,
saxinedhu
Frases
sa crabiga no si ndh'essit dae s'iscala ca a s'ala prus fine zughet unu piredhu a la muntènnere
Sambenados e Provèrbios
smb:
Pireddu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
cheville de bois
Ingresu
wooden pin
Ispagnolu
clavija,
espiga
Italianu
cavìcchio,
chiòdo di légno,
piuolino
Tedescu
Holzpflock,
Holznagel.
spigòni , nm Definitzione
cosa puntuda de ferru a bisura de agu (fintzes sa fritza de is arrellòrgios), mescamente sa coa de una ferramenta (frache, palita, raspa, o àteru) chi si faet intrare a fortza che púncia in sa màniga
Sinònimos e contràrios
ispiga 1
Frases
sa cosa chi fadiat s'ogu mannu fiat su relógiu cun su spigoni de ferru chi sinnàt is oras
Ètimu
ctl., spn.
espigó, espigón
Tradutziones
Frantzesu
soie
Ingresu
tang
Ispagnolu
espiga
Italianu
códolo
Tedescu
Angel.