àschia , nf: àscia 2 (à-scia e à-sci-a) Definition
su fusu de su carru; assaedhu, tacita o turnu de is serros, de cernera, de frontissa, de fircis e cosas deasi, su mascu de is grofales / úngiri s’àscia = dare un'ammustru, fàghere carchi regalu a ccn. pro ndhe àere carchi piaghere
Synonyms e antonyms
fusu
/
assaedhu
Sentences
s'orroda de suta de su mólinu portiat un'àschia de ferru chi artzàt a susu inue portiat s'àtera orroda ◊ at fatu laurai una bella àscia de carru de coru de íxili
Etymon
ltn.
axis
Translations
French
pivot,
tourillon
English
pivot
Spanish
perno,
espiga
Italian
pèrno
German
Zapfen.
cabícia , nf: cabissa,
cabitza 1 Definition
sa conca de su trigu, e de àteru chi dhi assimbígiat, fintzes sa conca de su cristianu; in is pitariolos a súlidu (es. launedhas) est su bicu o punta chi s'intrat in lavras
Synonyms e antonyms
ispiga
Sentences
benniat avatu incrua incrua ispighendi cabitza ◊ su messaju bisat cabitzas de òru ◊ in beranu su soli at a cumpriri cabitzas barracocas ◊ s'intendit unu frúscinu de seda de is cabitzas ◊ su sèmene nasset, bogat su cammitedhu, posca sa cabícia e in custa su trigu
Surnames and Proverbs
smb:
Cabitza, Cabizza
Scientific Terminology
rbr
Etymon
ltn.
capitia
Translations
French
épi
English
ear
Spanish
espiga
Italian
spiga
German
Ähre.
ispíca , nf: ispiga,
spiga Definition
(upm puru) sa conca o cabitza de su trigu, de s'órgiu o fintzes de àteras erbas chi faent su granu a sa matessi manera, postu a fileras in punta; si narat fintzes de su moriscu: cust'i. est tundha, grussa, manna meda e imbodhigada in sa terga a tantos pígios, su granu est cracu, chentza camisa, fichiu in s'ossu a tantas fileras deretas o fintzes unu pagu a caragolu / s'ispiga de su trigu portat is naus (granos), is naus portant sa camisedha o capa chi finit cun s'arista (o braba, genia de filu longu e arrasposu); impróscimu de s'ispiga = ingrussadura in punta faghindhe s'ispiga; candho s'ispiga essit = iscabidhadura / min. ispichichedha, ispighita; a ispichinu = a zisa de ispiga, èssere a ispigas (es. tessinzu)
Sentences
si messaiat cun sa messadoza e si faghiant sas ipigas a mannujos ◊ cussa est ispiga chena ranu ◊ in s'istula, comente che messant sos laores, bi abbarrat ispiga ◊ su trigu est inchibberendhe in sas ispigas ◊ candu messànt ndi bodhemus s'ispiga e in domu dha pistamus cun su mallu
Scientific Terminology
rbr
Etymon
ltn.
spica
Translations
French
épi
English
ear (of wheat)
Spanish
espiga
Italian
spiga
German
Ähre.
pirédhu 1 , nm Definition
genia de crau fatu de linna; in calecunu logu est fintzes s'ingurtidórgiu
Synonyms e antonyms
giau,
obbibi,
pilu 1,
pirodhu
/
agaju,
àngua,
gagaju,
gragaristu,
saxinedhu
Sentences
sa crabiga no si ndh'essit dae s'iscala ca a s'ala prus fine zughet unu piredhu a la muntènnere
Surnames and Proverbs
smb:
Pireddu
Etymon
srd.
Translations
French
cheville de bois
English
wooden pin
Spanish
clavija,
espiga
Italian
cavìcchio,
chiòdo di légno,
piuolino
German
Holzpflock,
Holznagel.
spigòni , nm Definition
cosa puntuda de ferru a bisura de agu (fintzes sa fritza de is arrellòrgios), mescamente sa coa de una ferramenta (frache, palita, raspa, o àteru) chi si faet intrare a fortza che púncia in sa màniga
Synonyms e antonyms
ispiga 1
Sentences
sa cosa chi fadiat s'ogu mannu fiat su relógiu cun su spigoni de ferru chi sinnàt is oras
Etymon
ctl., spn.
espigó, espigón
Translations
French
soie
English
tang
Spanish
espiga
Italian
códolo
German
Angel.