Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

cabícia , nf: cabissa, cabitza 1 Definitzione sa conca de su trigu, e de àteru chi dhi assimbígiat, fintzes sa conca de su cristianu; in is pitariolos a súlidu (es. launedhas) est su bicu o punta chi s'intrat in lavras Sinònimos e contràrios ispiga Frases benniat avatu incrua incrua ispighendi cabitza ◊ su messaju bisat cabitzas de òru ◊ in beranu su soli at a cumpriri cabitzas barracocas ◊ s'intendit unu frúscinu de seda de is cabitzas ◊ su sèmene nasset, bogat su cammitedhu, posca sa cabícia e in custa su trigu Sambenados e Provèrbios smb: Cabitza, Cabizza Terminologia iscientìfica rbr Ètimu ltn. capitia Tradutziones Frantzesu épi Ingresu ear Ispagnolu espiga Italianu spiga Tedescu Ähre.

cozorótu , nm Definitzione s'ispiga de su moriscu: gurdone de triguíndia o pipiedha de cixiniau Sinònimos e contràrios burrichedhu, cucuta, pannucra, tulatzu, trúturi 1, tutuàciu Terminologia iscientìfica rbr Tradutziones Frantzesu épi de maïs Ingresu maizecob Ispagnolu mazorca Italianu pannòcchia del granturco Tedescu Maiskolben.

cucúta , nf Definitzione s'ispiga de su moriscu: gurdone de triguíndia, pipiedha de cixiniau Sinònimos e contràrios burrichedhu, cozorotu, pannucra, tulatzu, trúturi 1, tutuàciu Terminologia iscientìfica rbr Ètimu ltn. *cucutia Tradutziones Frantzesu épi de maïs Ingresu maizecob Ispagnolu mazorca Italianu pannòcchia del granturco Tedescu Maiskolben.

ispíca , nf: ispiga, spiga Definitzione (upm puru) sa conca o cabitza de su trigu, de s'órgiu o fintzes de àteras erbas chi faent su granu a sa matessi manera, postu a fileras in punta; si narat fintzes de su moriscu: cust'i. est tundha, grussa, manna meda e imbodhigada in sa terga a tantos pígios, su granu est cracu, chentza camisa, fichiu in s'ossu a tantas fileras deretas o fintzes unu pagu a caragolu / s'ispiga de su trigu portat is naus (granos), is naus portant sa camisedha o capa chi finit cun s'arista (o braba, genia de filu longu e arrasposu); impróscimu de s'ispiga = ingrussadura in punta faghindhe s'ispiga; candho s'ispiga essit = iscabidhadura / min. ispichichedha, ispighita; a ispichinu = a zisa de ispiga, èssere a ispigas (es. tessinzu) Frases si messaiat cun sa messadoza e si faghiant sas ipigas a mannujos ◊ cussa est ispiga chena ranu ◊ in s'istula, comente che messant sos laores, bi abbarrat ispiga ◊ su trigu est inchibberendhe in sas ispigas ◊ candu messànt ndi bodhemus s'ispiga e in domu dha pistamus cun su mallu Terminologia iscientìfica rbr Ètimu ltn. spica Tradutziones Frantzesu épi Ingresu ear (of wheat) Ispagnolu espiga Italianu spiga Tedescu Ähre.

ispicàre , vrb: ispigai, ispigare, spigai Definitzione bogare o fàere s'ispiga (nau de erbas e laores); cricare e arregòllere (in terras angenas) ispiga e fintzes olia o àteru, de su chi abarrat coigiau in terra de un'incúngia apustis chi che dh'ant arregorta is meres Sinònimos e contràrios iscabidhai, iscabissare, ispighire / irrestujare Frases custu laore no bi at ispigadu ◊ s'erba a úrtimos de beranu est totu ispighendhe ◊ su labore est cumintzandhe a ispicare ◊ in veranu ispicant sos lavores, istojat su triozu fioriu 2. puzones s'isparghiant in sa terra messada a ispigare ◊ minnannu no perdoneit mai a sas puzones e ne a sas pòveras de ispigare a fura ◊ pustis collida s'olia, bi colat zente ispighendhe ca bi ndhe torrat a rúere ◊ dèu a piciochedhu seu andau a ispigai, a bodhí tomàtigas Sambenados e Provèrbios prb: chini no podit messai ispigat Ètimu ltn. spicare Tradutziones Frantzesu épier, monter en épi, glaner Ingresu to glean Ispagnolu to glean espigar Italianu spigare, spigolare Tedescu Ähren aussetzen, Ähren auflesen.

ispighíre , vrb Definitzione bogare o fàere s'ispiga, nau de unas cantu erbas e laores Sinònimos e contràrios iscabidhai, iscabissare, ispicare* Tradutziones Frantzesu épier, monter en épi Ingresu to glean Ispagnolu espigar Italianu spigare Tedescu Ähren aussetzen.

pannúcra , nf, nm: pannuga, pannuglu, prannuca Definitzione s'ispiga de su moriscu: gurdone de triguíndia o pipiedha de cixiniau; pannuga dhu narant fintzes a su frore de sa nughe, de sa castàngia, de s'olia, de su modhitzi, de sa nenciola, de su crecu, ca funt a bisura de gurdone; pintirighinu de diferente colore in sa pedhe, mescamente candho dhue ndh'at medas, cracos / p. de didu = pizighedhu de carre chi si ndhe arritzat acurtzu a s'ungra Sinònimos e contràrios burrichedhu, cozorotu, cucuta, tulatzu, tutuàciu / càmula / pibirinu, piga, pintirina Frases su trigumoriscu est cumentzendi a fai sa pannuga 2. prannucas de chessa, prudones de tandha ◊ sa chessa, mama de listíncanu, ponet prannuca ◊ cussa chessa giuchiat prannuca de listincu coment'e prudones de coradhu maduru 3. sa pipia portat sa facixedha prena prena de pannugas Terminologia iscientìfica rbr Ètimu ltn. panuc(u)la Tradutziones Frantzesu épi, inflorescence Ingresu maize cob, spike Ispagnolu panoja, panícula Italianu pannòcchia, infiorescènza Tedescu Rispe, Maiskolben.

scabidhài , vrb: iscabidhai* Definitzione bogare sa cabitza de sa canna, fàere s'ispiga, nau de is laores chi ispigant; lòmpere, nau fintzes de persona Sinònimos e contràrios iscabissare, ispicare, ispighire Frases candu su trigu iat scabidhau e si fut drimpiu fut cumparta fintzas s'erba mala ◊ sa terra etotu fait cresci su lori: prima su cambu, apustis scabidhat e infinis si drimpit s'ispiga Tradutziones Frantzesu monter en épi Ingresu to ear Ispagnolu espigar Italianu spigare Tedescu Ähren ansetzen.

tutuàciu , nm: tuturatzu Definitzione s'ispiga de su moriscu: gurdone de triguíndia o pipiedha de cixiniau Sinònimos e contràrios burrichedhu, cozorotu, cucuta, pannucra, tulatzu, trúturi 1 Terminologia iscientìfica rbr Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu épi de maïs Ingresu maize-cob Ispagnolu mazorca Italianu pannòcchia del granturco Tedescu Maiskolben.

«« Torra a chircare