cabícia , nf: cabissa,
cabitza 1 Definizione
sa conca de su trigu, e de àteru chi dhi assimbígiat, fintzes sa conca de su cristianu; in is pitariolos a súlidu (es. launedhas) est su bicu o punta chi s'intrat in lavras
Sinonimi e contrari
ispiga
Frasi
benniat avatu incrua incrua ispighendi cabitza ◊ su messaju bisat cabitzas de òru ◊ in beranu su soli at a cumpriri cabitzas barracocas ◊ s'intendit unu frúscinu de seda de is cabitzas ◊ su sèmene nasset, bogat su cammitedhu, posca sa cabícia e in custa su trigu
Cognomi e Proverbi
smb:
Cabitza, Cabizza
Terminologia scientifica
rbr
Etimo
ltn.
capitia
Traduzioni
Francese
épi
Inglese
ear
Spagnolo
espiga
Italiano
spiga
Tedesco
Ähre.
cozorótu , nm Definizione
s'ispiga de su moriscu: gurdone de triguíndia o pipiedha de cixiniau
Sinonimi e contrari
burrichedhu,
cucuta,
pannucra,
tulatzu,
trúturi 1,
tutuàciu
Terminologia scientifica
rbr
Traduzioni
Francese
épi de maïs
Inglese
maizecob
Spagnolo
mazorca
Italiano
pannòcchia del granturco
Tedesco
Maiskolben.
cucúta , nf Definizione
s'ispiga de su moriscu: gurdone de triguíndia, pipiedha de cixiniau
Sinonimi e contrari
burrichedhu,
cozorotu,
pannucra,
tulatzu,
trúturi 1,
tutuàciu
Terminologia scientifica
rbr
Etimo
ltn.
*cucutia
Traduzioni
Francese
épi de maïs
Inglese
maizecob
Spagnolo
mazorca
Italiano
pannòcchia del granturco
Tedesco
Maiskolben.
ispíca , nf: ispiga,
spiga Definizione
(upm puru) sa conca o cabitza de su trigu, de s'órgiu o fintzes de àteras erbas chi faent su granu a sa matessi manera, postu a fileras in punta; si narat fintzes de su moriscu: cust'i. est tundha, grussa, manna meda e imbodhigada in sa terga a tantos pígios, su granu est cracu, chentza camisa, fichiu in s'ossu a tantas fileras deretas o fintzes unu pagu a caragolu / s'ispiga de su trigu portat is naus (granos), is naus portant sa camisedha o capa chi finit cun s'arista (o braba, genia de filu longu e arrasposu); impróscimu de s'ispiga = ingrussadura in punta faghindhe s'ispiga; candho s'ispiga essit = iscabidhadura / min. ispichichedha, ispighita; a ispichinu = a zisa de ispiga, èssere a ispigas (es. tessinzu)
Frasi
si messaiat cun sa messadoza e si faghiant sas ipigas a mannujos ◊ cussa est ispiga chena ranu ◊ in s'istula, comente che messant sos laores, bi abbarrat ispiga ◊ su trigu est inchibberendhe in sas ispigas ◊ candu messànt ndi bodhemus s'ispiga e in domu dha pistamus cun su mallu
Terminologia scientifica
rbr
Etimo
ltn.
spica
Traduzioni
Francese
épi
Inglese
ear (of wheat)
Spagnolo
espiga
Italiano
spiga
Tedesco
Ähre.
ispicàre , vrb: ispigai,
ispigare,
spigai Definizione
bogare o fàere s'ispiga (nau de erbas e laores); cricare e arregòllere (in terras angenas) ispiga e fintzes olia o àteru, de su chi abarrat coigiau in terra de un'incúngia apustis chi che dh'ant arregorta is meres
Sinonimi e contrari
iscabidhai,
iscabissare,
ispighire
/
irrestujare
Frasi
custu laore no bi at ispigadu ◊ s'erba a úrtimos de beranu est totu ispighendhe ◊ su labore est cumintzandhe a ispicare ◊ in veranu ispicant sos lavores, istojat su triozu fioriu
2.
puzones s'isparghiant in sa terra messada a ispigare ◊ minnannu no perdoneit mai a sas puzones e ne a sas pòveras de ispigare a fura ◊ pustis collida s'olia, bi colat zente ispighendhe ca bi ndhe torrat a rúere ◊ dèu a piciochedhu seu andau a ispigai, a bodhí tomàtigas
Cognomi e Proverbi
prb:
chini no podit messai ispigat
Etimo
ltn.
spicare
Traduzioni
Francese
épier,
monter en épi,
glaner
Inglese
to glean
Spagnolo
to glean espigar
Italiano
spigare,
spigolare
Tedesco
Ähren aussetzen,
Ähren auflesen.
ispighíre , vrb Definizione
bogare o fàere s'ispiga, nau de unas cantu erbas e laores
Sinonimi e contrari
iscabidhai,
iscabissare,
ispicare*
Traduzioni
Francese
épier,
monter en épi
Inglese
to glean
Spagnolo
espigar
Italiano
spigare
Tedesco
Ähren aussetzen.
pannúcra , nf, nm: pannuga,
pannuglu,
prannuca Definizione
s'ispiga de su moriscu: gurdone de triguíndia o pipiedha de cixiniau; pannuga dhu narant fintzes a su frore de sa nughe, de sa castàngia, de s'olia, de su modhitzi, de sa nenciola, de su crecu, ca funt a bisura de gurdone; pintirighinu de diferente colore in sa pedhe, mescamente candho dhue ndh'at medas, cracos / p. de didu = pizighedhu de carre chi si ndhe arritzat acurtzu a s'ungra
Sinonimi e contrari
burrichedhu,
cozorotu,
cucuta,
tulatzu,
tutuàciu
/
càmula
/
pibirinu,
piga,
pintirina
Frasi
su trigumoriscu est cumentzendi a fai sa pannuga
2.
prannucas de chessa, prudones de tandha ◊ sa chessa, mama de listíncanu, ponet prannuca ◊ cussa chessa giuchiat prannuca de listincu coment'e prudones de coradhu maduru
3.
sa pipia portat sa facixedha prena prena de pannugas
Terminologia scientifica
rbr
Etimo
ltn.
panuc(u)la
Traduzioni
Francese
épi,
inflorescence
Inglese
maize cob,
spike
Spagnolo
panoja,
panícula
Italiano
pannòcchia,
infiorescènza
Tedesco
Rispe,
Maiskolben.
scabidhài , vrb: iscabidhai* Definizione
bogare sa cabitza de sa canna, fàere s'ispiga, nau de is laores chi ispigant; lòmpere, nau fintzes de persona
Sinonimi e contrari
iscabissare,
ispicare,
ispighire
Frasi
candu su trigu iat scabidhau e si fut drimpiu fut cumparta fintzas s'erba mala ◊ sa terra etotu fait cresci su lori: prima su cambu, apustis scabidhat e infinis si drimpit s'ispiga
Traduzioni
Francese
monter en épi
Inglese
to ear
Spagnolo
espigar
Italiano
spigare
Tedesco
Ähren ansetzen.
tutuàciu , nm: tuturatzu Definizione
s'ispiga de su moriscu: gurdone de triguíndia o pipiedha de cixiniau
Sinonimi e contrari
burrichedhu,
cozorotu,
cucuta,
pannucra,
tulatzu,
trúturi 1
Terminologia scientifica
rbr
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
épi de maïs
Inglese
maize-cob
Spagnolo
mazorca
Italiano
pannòcchia del granturco
Tedesco
Maiskolben.