afolfigàre , vrb Definizione
nàrrere male de unu
Sinonimi e contrari
aferritai,
aforticare 1,
annegiai,
slinguai,
terraguzare
Frasi
già de l'intèndhere ndhe fia istracu, afolfighèndhemi su bighinadu cun sas sabunadoras in su lacu (G.Ruggiu)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
médire
Inglese
to talk behind
Spagnolo
hablar mal
Italiano
sparlare
Tedesco
schlecht reden.
catedhína , nf Definizione
catzedhos medas; nau in cobertantza de su feduliu puru, de is iscolanos e àteros piticos
Sinonimi e contrari
catedhàmine
Frasi
cussa essit a ziru sempre cun sa catedhina de sos fizos ifatu ◊ su mastru fit cun sa catedhina de sos iscolanos
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
troupe de petits chiens,
groupe de gens
Inglese
a group of little dogs,
sequence of people staying behind like dogs
Spagnolo
banda de cachorros
Italiano
insième di cagnolini,
codazzo di persóne
Tedesco
Gruppe von Hündchen,
Schwarm.
daesécus, daeségus , avb, prep: daisecus,
daisegus,
dasegus,
dausegus,
desegus,
diesegus Definizione
apalas, s'ala contrària a ue unu (o una cosa) est abbaidandho; coment'e tempus inditat su passau / istare o èssere a daesegus de un'àteru = (nau de ccn.) èssere cunsiderau prus pagu, contare prus pagu; in daisegus meu, tou, sou, e gai
Sinonimi e contrari
acoacò,
addaesegus,
aissegus,
incuadas,
insegus
| ctr.
ananti,
innanti
Frasi
su mundhu no torrat in daesecus! ◊ si podia torrare vinti annos a daisegus, tambene! ◊ a isse lu zughia in daisegus e no lu podia bídere ◊ dae dausegus sa mama altzaiat sa chintorza addopiada fatendhe finta de l'iscúdere ◊ custa brulla mi l'ant fata sos de daisegus ◊ a diesegus dhue fuit una cortiza ◊ ponidi in diesegus!
2.
cussa cosa est in daisegus de domo ◊ si cuesit in diesegus de una punta ◊ cussa cosa est in dasegus de sa gianna ◊ neune si cheret a daesegus de un'àteru!◊ s'ómine est addainanti meu e deo so caminendhe in daisegus suo
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
derrière
Inglese
behind
Spagnolo
detrás,
atrás
Italiano
diètro
Tedesco
hinten,
hinter,
nach.
ifàtu , avb, prep: infatu,
ivatu Definizione
in fatu, acanta ma agoa de ccn. cosa: cun númenes chi inditant tempus s’impreat fintzes coment’e agt. ma chentza acórdiu
Sinonimi e contrari
afatu,
deavatu,
fatu 2,
imbeniente
/
apustis
| ctr.
ananti,
innanti
Modi di dire
csn:
unu infatu de s'àteru = itl. uno di séguito all'altro; andhare o èssere a tzapu ifatu = andai avatu de s'arau istrechendi a marra is leis mannas de terra; èssere, bènnere, andhare ifatu apare, de pare = unu ifatu de s'àteru, unu luego apustis de s'àteru; èssere ifatu de carchi cosa = impitzados a contivizare carchi cosa, o fintzas apilliados, in chirca de una cosa, apitu pro carchi cosa; torrare a ifatu in su tempus = torrai acoa, in daisegus; ifatu meu, tou, sou, nostru e gai; a s'infatu = apustis
Frasi
su pitzinnu andhat a innantis e issos sighent ivatu ◊ si mi cumbenit ti sigu infatu ◊ semus intrados isse a dainanti e nois ifatu ◊ su pudhéricu si firmat e non ponet ifatu ◊ giuco ifatu totu sa gustissa de s'Ísula ◊ beni ifatu nostru!
2.
ispinghe su butonedhu tres vias ifatu de pare! ◊ passat santu Sidore cun is boixedhus suus infatu de is bòis de bidha ◊ cussa ndhe perdet sa conca infatu a s'ómine! ◊ at tentu sos fizos unu ifatu de s'àteru in pagu tempus ◊ bi at chie si gastat su dinari ifatu de sas féminas
3.
non bi at àpidu dificultade peruna a si fàghere torrare su fúbbaru sa chida infatu (S.Patatu)◊ su santuaini ifatu lompia sos ses annos ◊ sa die ifatu so andhadu a iscola ◊ duas cidas a s'infatu ndi fiat arribbada sa novidadi a bidha
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
derrière
Inglese
close,
behind
Spagnolo
tras,
detrás
Italiano
apprèsso,
diètro
Tedesco
hinter.