acostíre , vrb Definizione
andhare o bènnere acanta, prus apresu
Sinonimi e contrari
acodie,
acoltziare,
acosiare,
acostai,
acotziare,
apriodhai,
aprobiai,
aproghilare
| ctr.
iscostai,
istesiare
Frasi
s'àinu acostit su runcu a s'abba, ma no bufat ◊ candho si est acostiu at pigau cropos issu puru ◊ ndhe at acostidu unu margiane ◊ sa festa est acostindho e ti faes su bestire nou ◊ acostidindhe a su fogu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
approcher
Inglese
to draw close
Spagnolo
acercarse
Italiano
accostare
Tedesco
nähern.
calcúra , nf Definizione
nau de gente, su tènnere amighéntzia manna, èssere coment'e intraos apare, su si abbitare a cracu, medas bortas
Sinonimi e contrari
calchesa
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
amitié étroite,
intimité
Inglese
close frienship
Spagnolo
amistad estrecha
Italiano
amicìzia strétta,
intimità
Tedesco
innige Freundschaft.
costríntu , pps, agt, nm: custrintu Definizione
de custrínghere; chi s'istimat, chi si tenet in su coro (nau de ccn.)
Sinonimi e contrari
obbrigadu
/
corale
Modi di dire
csn:
sos custrintos = sos parentes prus de acurtzu; amigu costrintu = amigu coriale
Frasi
su sardu a su sàmbene custrintu in donzi part'e mundhu si est distintu (G.Soro)◊ l'at custrintu a fàghere su chi no cheriat
2.
sos vichinos e sos parentes custrintos picant a sa domo de su mortu sa cosa de mannicare ◊ s'avedali miu est custrintu prus che fradi
3.
fatu s'interru, in domo resteint solu sos custrintos ◊ ant dadu s'avisu a donzi custrintu chi Fulanu fit mortu ◊ su malàidu devet reposare: sa zente si aviat e imbarant solu sos custrintos
Traduzioni
Francese
obligé,
intime,
prochain
Inglese
compelled,
close
Spagnolo
forzoso,
íntimo
Italiano
costrétto,
ìntimo,
pròssimo (détto di parènti od amici)
Tedesco
gezwungen,
intim,
nah.
daboschíndhe , avb: deboscindi,
deposcindi Definizione
tempus apustis
Sinonimi e contrari
acoa,
addaboi,
apusti,
daboscas,
imbeniente,
poschindhe
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
ensuite
Inglese
afterwards,
close
Spagnolo
luego
Italiano
apprèsso,
successivaménte
Tedesco
später,
darauf.
fatuvàtu , avb Definizione
luego, deretu apustis, avatu; dónnia pagu tempus, dónnia tanti, tanti bortas, a físciu (itl. fintzes periodicamente)
Sinonimi e contrari
ifatu
/
atoratora,
fissientementi,
otora
Frasi
s'undha andhat e benit e paret chi li apat mandhadu fatuvatu s'ànima de su fizu emigradu ◊ at leadu prémiu Fulanu e fatuvatu Fulana ◊ caminaiat fatuvatu a sa mama
2.
fatuvatu mi ndhe la bido in domo ◊ fatuvatu andaus a bíngia a candu po una cosa a candu po un’àtera ◊ sos lampos fatuvatu allumant de fiama s'orizonte ◊ fit una candhela a carburu e fatuvatu mi lassaiat a s'iscuru ◊ fatuvatu mi torras a sa mente
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
aussitôt après,
souvent,
de temps en temps
Inglese
at once,
close,
often,
at intervals
Spagnolo
luego,
enseguida,
a menudo,
de vez en cuando
Italiano
sùbito apprèsso,
spésso,
sovènte,
a intervalli
Tedesco
daneben,
oft,
in Abständen.
ifàtu , avb, prep: infatu,
ivatu Definizione
in fatu, acanta ma agoa de ccn. cosa: cun númenes chi inditant tempus s’impreat fintzes coment’e agt. ma chentza acórdiu
Sinonimi e contrari
afatu,
deavatu,
fatu 2,
imbeniente
/
apustis
| ctr.
ananti,
innanti
Modi di dire
csn:
unu infatu de s'àteru = itl. uno di séguito all'altro; andhare o èssere a tzapu ifatu = andai avatu de s'arau istrechendi a marra is leis mannas de terra; èssere, bènnere, andhare ifatu apare, de pare = unu ifatu de s'àteru, unu luego apustis de s'àteru; èssere ifatu de carchi cosa = impitzados a contivizare carchi cosa, o fintzas apilliados, in chirca de una cosa, apitu pro carchi cosa; torrare a ifatu in su tempus = torrai acoa, in daisegus; ifatu meu, tou, sou, nostru e gai; a s'infatu = apustis
Frasi
su pitzinnu andhat a innantis e issos sighent ivatu ◊ si mi cumbenit ti sigu infatu ◊ semus intrados isse a dainanti e nois ifatu ◊ su pudhéricu si firmat e non ponet ifatu ◊ giuco ifatu totu sa gustissa de s'Ísula ◊ beni ifatu nostru!
2.
ispinghe su butonedhu tres vias ifatu de pare! ◊ passat santu Sidore cun is boixedhus suus infatu de is bòis de bidha ◊ cussa ndhe perdet sa conca infatu a s'ómine! ◊ at tentu sos fizos unu ifatu de s'àteru in pagu tempus ◊ bi at chie si gastat su dinari ifatu de sas féminas
3.
non bi at àpidu dificultade peruna a si fàghere torrare su fúbbaru sa chida infatu (S.Patatu)◊ su santuaini ifatu lompia sos ses annos ◊ sa die ifatu so andhadu a iscola ◊ duas cidas a s'infatu ndi fiat arribbada sa novidadi a bidha
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
derrière
Inglese
close,
behind
Spagnolo
tras,
detrás
Italiano
apprèsso,
diètro
Tedesco
hinter.
puligadúra , nf Definizione
su puligare; manera de che seberare e bogare calecuna cosa (es. fintzes de su papare, cosa chi no praghet), coment'e cricandho púlighe, a prugadura
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
épluchage
Inglese
close examination
Spagnolo
espulgo,
compulsación
Italiano
spulciatura
Tedesco
Flöhen,
Durchackern,
Durchstöberung.
sechèrre , avb Definizione
segare s. = segai a oru a oru, a rasu, secherru secherru, serente
Sinonimi e contrari
serente
Traduzioni
Francese
au ras de
Inglese
close to
Spagnolo
rasante,
rasando
Italiano
rasènte
Tedesco
dicht.