àncis , avb: ansis,
antis 1,
àntzias,
antzis Definizione
foedhu chi s'impreat po inditare unu cambiamentu, una diferéntzia
Sinonimi e contrari
antisbèni
Frasi
epuru una cosa lis mancaiat, àntzias sa menzus die de s'annu lis mancaiat ◊ dàemi custu… antzis cudhu! ◊ ispeta… antzis, bae! ◊ antis ti agiungo, e cremi, amigu meu, sa fide bona durat cantu e Deu! (P.P.Pintore)◊ at tentu atrus cincu fílgius, ansis fílgias, totu féminas
Cognomi e Proverbi
smb:
Ancis
Etimo
ltn.
ante
Traduzioni
Francese
au contraire
Inglese
in fact,
or better still
Spagnolo
más bien,
es más
Italiano
anzi
Tedesco
im Gegenteil.
antisbèni , avb: antzilvene Sinonimi e contrari
ancis
Frasi
antzilvene calcuna assàlciat fena a nois!
Etimo
spn.
antes bien
Traduzioni
Francese
au contraire,
plûtot
Inglese
in fact,
or better still
Spagnolo
más bien
Italiano
anzi
Tedesco
im Gegenteil.
aterechè , prep: atrechè Definizione
meda méngius, meda prus mannu, meda peus, totu un’àtera cosa / a/c. apustis de custu foedhu, sa cunsonante de cuménciu de su foedhu prus ainnanti no mudat mai sonu e antzis si afortit (aterechè fatu!… = aterechefatu!, aterechè brullas!… = nr. aterechebbrúllas, aterechè gai!… = aterecheggài)
Sinonimi e contrari
sinochè
Frasi
atereché gai si ndh'at bidu! ◊ aterechè isse bi ndh'at! ◊ aterechè brullas: totu abberu fit! ◊ aterechè chibudha bi cheret pro essire fortes!…◊ a Larentu nachi si l'est isparadu su fusile: aterechè brullas! (G.Ruju)◊ atrechè divertimentos: a traballare est!
Traduzioni
Francese
bien plus
Inglese
something better
Spagnolo
mucho más
Italiano
tutt'altro,
bèn piú,
bèn altro
Tedesco
alles andere,
ganz anderes.
megliorài , vrb: ammellorai,
melliorai,
mellorai,
mengiorai,
metzorare,
mezorare,
milliorai Definizione
essire o fàere méngius, prus bonu, fàere mezoros, òperas de bonu
Sinonimi e contrari
abboniare,
agiuventare,
mediare
| ctr.
impeorai,
pejorare
Frasi
su malàidu est mezorendhe die cun die ◊ s'innétiat su terrinu pro mezorare s'incunza ◊ cun cussu dinari faghimus tribàglios e mezoramus sas carrelas ◊ pentzade a comente pòdere mezorare sa Sardínnia!
Etimo
ltn.
meliorare
Traduzioni
Francese
améliorer,
s'améliorer
Inglese
to better
Spagnolo
mejorar
Italiano
migliorare
Tedesco
verbessern (sich).
méglius , avb, agt: megnus,
mélgius,
mellus,
méngius,
mentzus,
menzus,
mezus Definizione
prus bene, in manera prus adata, prus giusta; chi est prus bonu, prus adatu, prus cumbeniosu, prus giustu e àteru (pigat fintzes s’avb. prus po fàere su gradu in créschia): coment'e agt. si ponet agiummai solu innanti de su nm., no càmbiat de mascu a fémina (e, ca acabbat cun /s/, mancu de sing. a pl.); coment'e nm., sa cosa méngius. A/c.: est foedhu chi ponet in mesu sèmpere unu cunfrontu e candho su cunfrontu est tra duas fràsias e si ponet sa cng. chi, custa est sèmpere cun sa nega no aifatu (menzus a fàghere chi no a ispetare, mellus a timi chi no a provai)
Sinonimi e contrari
aggratuau
/
cdh. medhu
| ctr.
pejus
Modi di dire
csn:
menzus de a tie, de a mie; menzus a… (nadu de chiesisiat), menzus chi… (si pertzisat pro chie): est menzus a fàghere goi (chiesisiat), menzus a timire (chinisiollat chi dhu fatzat) chi no a proare; est menzus de fàghere goi = (cufrontu) andhat prus bene gai chi no de goi, a fàghere gai est menzus de fàghere goi; mellus bèni = prus menzus; si como chi… mezus si… = a candho… menzus si…; in su menzus, èssere in su menzus, èssere in su menzus (+vrb. inf.) = in su mamentu prus bonu, prus addatu, prus bellu; a menzus bídere! = genia de saludu de dus chi si lassant, andendisindi s'unu o s'àteru
Frasi
menzus andhamus, no fetat tempus malu prus a tardu ◊ menzus faghimus goi chi no gai ◊ s'ofesa est menzus a la perdonare! ◊ mi agato desdiciada… piús mezus interrada, pro àere custa vida! ◊ mezus a dare chi no a pedire, mezus andhare chi no a ispetare ◊ in s'arriscu, menzus a furriare de s'oru chi no de mesu ◊ est mellus a si setzi chi no a fai móvidas chi si faint pentí ◊ issu istat mellus anch'est chi no me innòi ◊ oi s'istat mélgius de unu tempus
2.
custu est su prus menzus de totu ◊ coment'e in sas oras megnus de s'istória nostra, gherraus pro ndhe tirare sa Sardigna de su destinu de miséria ◊ sa cosa prus menzus tiat èssere a fàghere goi ◊ si aiant tancatu sos mentzus tretos ◊ cusse fit su mentzus dischente ◊ a largos annos cun menzus allegria! ◊ cussas sunt sas menzus medichinas ◊ cumentzàt a no agatai prus saboriu su mellus pisci, sa mellus cassa ◊ custu est su mellus modu de iscriri
3.
chi Deus dhis diat su menzus!
4.
chi ti tupàst sa buca fadiast mellus bèni! ◊ si est tantu rica como chi est sizerra, mezus si la podiant cultivare!…◊ ndh'agatas mezus de a mie ◊ in su mezus segat s'arréjonu ◊ immoi chi est in su mellus ndi dhu depu iscidai!
Etimo
ltn.
melius
Traduzioni
Francese
mieux,
meilleur
Inglese
better
Spagnolo
mejor
Italiano
mèglio,
miglióre
Tedesco
besser (Komp.),
am besten (Sup.).
premòre , nm: primore,
primori Definizione
cosa o calidade de is méngius, perfeta
Sinonimi e contrari
ispremore
Modi di dire
csn:
a premore = de sa menzus manera, de sa menzus calidade; èssere unu p. = su menzus de totu
Frasi
tue ses circundhada de primore ◊ Bustianu est unu primore (G.Ruju)◊ axiu tenit de circai su primori!
2.
ocannu su laore est a primore: chi sighit gasi si erricheus ◊ custa giacheta l'istat a premore ◊ det piòere a premore s'abba cun dultze carignu ◊ no si agatant pintore ne pinzellu chi asie ndhe pintent a primore ◊ como ca bi at manuza sa cosa la faghet a primore ◊ fémina, tue ses sa calamida chi atraes sos sentidos a primore ◊ teniat una loba de tentorzos a primore
Etimo
spn.
primor
Traduzioni
Francese
valeur,
qualité,
perfection
Inglese
regard,
perfection,
better
Spagnolo
cualidad,
perfección,
mejor
Italiano
prègio,
perfezióne,
eccellènza,
miglióre
Tedesco
Vorzug,
Vollkommenheit,
Perfektion,
Beste.