balvàtu , nm: alvatu, barbatu, barvatu, brabatu Definizione una prima aradura, prus che àteru in terra annigrina, a manera chi, candho si prenet, sa terra siat prus fàcile a dha trebballare Sinonimi e contrari abbalvatadura, varvatonzu / cdh. balbatu Frasi che massaju, chi rútiu e lanzu barvatu at bortuladu a die intreu, de su sole bramaiat s'ocasu Terminologia scientifica mssr. Etimo ltn. vervactum Traduzioni Francese verdage Inglese green manure Spagnolo abono en verde Italiano sovèscio Tedesco Gründüngung.

bídre , agt, nm: birde, bilde, bildi, birdi, virde Definizione genia de colore, su de s'erba, de is fògias friscas de is matas, de su frutuàriu cruo: si narat fintzes de linna segada de pagu, chentza sicada Sinonimi e contrari friscu 1 | ctr. sicadu, sicu Modi di dire csn: birde meru, birde porrale/forrale, birdi che narba; picàresi sos birdes = istare in ziru, leàresi su logu; cadhos birdes = cadhos fatos a pessamentu (chi no si ndhe agatat in logu); no bastare ne birde e ne sicu = no bastai nudha, consumai totu, tropu; èssere birde (nadu de zente) = giòvunu Frasi in beranu su logu est birde: in istiu inoghe est totu sicu ◊ su trigu no ndhe cheret messadu birde ◊ ti fàciu furriai birdi che sa modhici! ◊ sa linna birde est mala a tènnere 2. est birdi che feli ◊ a s'istrubberi no li bastat ne birde e ne sicu 3. pitzoca remonia, no est de cussas chi si picant sos birdes: in ziru no l'addóbias mai ◊ si picabat sos birdes pro andhare a cucuja ◊ babbu candho fiat birde fiat líeru che canna Cognomi e Proverbi smb: Birde, (b)Irde Terminologia scientifica clr Etimo ltn. vir(i)de Traduzioni Francese vert Inglese green Spagnolo verde Italiano vérde Tedesco grün, Grün.

bildòre , nm Definizione su èssere birde de unu logu, de una cosa Sinonimi e contrari birdesa Frasi si distinghiat tra chercos ingroghidos e su friscu bildore de su lidone Etimo srd. Traduzioni Francese verdeur Inglese green Spagnolo verdor Italiano verdézza Tedesco Grünsein, Grün.

cucúja , nf: cucuza Definizione sa méndhula candho est pitichedha, cun su chiu apenas ingendrau e a corgiolu modhe modhe; a logos dhu narant a sa síndria Sinonimi e contrari cucusa, cucuta 1, mendhuledhu, mendhulita Frasi chie si che lu màndhigat a cucuja no ndhe at a méndhula ◊ si picabat sos birdes, in beranu, pro andhare a cucuja ◊ est límpia che chibu de cucuja Terminologia scientifica rbr Etimo srd. Traduzioni Francese amande fraîche très tendre Inglese green almond Spagnolo almendra pequeña Italiano càtera Tedesco frühzeitige Mandel.

imbidrigài , vrb: imbirdigai, imbirdigari Definizione essire o fàere de colore bidre, nau fintzes de unu candho si arrennegat a meda, incerare po fele, de su tzacu Sinonimi e contrari imbirdare, imbirdillai, imbirdire Frasi pentzu a su tempus chi currit, a s'imbirdigai e ingroghí de is istagionis 2. bastat, sigaus a nai, ca no mi bollu imbidrigai! Etimo srd. Traduzioni Francese verdir Inglese to turn green Spagnolo verdear Italiano inverdire Tedesco grün machen.

imbirdadúra , nf Definizione su imbirdare, su si fàere de colore birde Etimo srd. Traduzioni Francese reverdissement Inglese becoming green again Spagnolo reverdecimiento Italiano rinverdiménto Tedesco wieder Grünen.

imbirdèssi, imbirdèssiri , vrb Definizione essire de colore bidre, nau de su logu, naschire erba, prènnere de erba Sinonimi e contrari imbidrigai, imbirdire Etimo spn. Traduzioni Francese reverdir Inglese to make green again Spagnolo reverdecer Italiano rinverdire Tedesco wieder grün machen.

mongèta , nf: monzeta, mungeta Definizione genia de tzintzigorru in colore de castàngia (ma a papu niedhu), piticu, chi in s'istade s'interrat e tupat cun d-unu pigighedhu biancu càndhidu: si narat m. candu si arregollet giai essiu a pàschere / mungeta pei de molenti = tzintzigorru mannu Sinonimi e contrari croghedha 1, monza 1, tapada 1 Frasi sos cundhutos che tilíngias iscaint sizillèndheche sa morte che monzeta ◊ bai a arregolli tapadas e mungetas! ◊ chini non portat agulla non papat mungetas ◊ est essidu a chilcare monzeta ◊ mungetas pei de molenti in cussas terras dhoi nd’at medas Terminologia scientifica crp, helix aperta Etimo ctl. mongeta. Traduzioni Inglese green garden snail Italiano chiòcciola, monachèlla Tedesco Grunzschnecke.

«« Cerca di nuovo