dàma , nf Definizione
fémina nóbbile; giogu chi si faet a cumpàngios, in duos, cun dóighi pedinas a cada, de duos colores diferentes, postas a filera asuba de unu cuadrau mannu ispartziu a cuadredhos biancos e niedhos fadhios: movendho s'unu a cara a s'àteru, si binchet dónnia borta chi unu podet giumpare cun sa pedina sua sa pedina de su cumpàngiu, pigandhosindhedha (papare), e sa pedina chi lompet a s'oru de fora in sa parte de su cumpàngiu addópiat, essit dama, balet prus de sa pedina e si podet mòvere cun prus libbertade a dónnia parte
Sinonimi e contrari
Frasi
dama perfeta de su sole bestida e bàsciu de sos pes portas sa luna
Cognomi e Proverbi
smb:
Dama
Terminologia scientifica
ggs
Traduzioni
Francese
dame,
dames
Inglese
lady,
draughts
Spagnolo
dama,
damas
Italiano
dama
Tedesco
Dame.
dòna , nf: donna Definizione
títulu chi si giaiat a sa mama e a sa pobidha de is Giuighes sardos, apustis a is féminas de is famíglias nóbbiles: s'impreat fintzes coment'e númene de arrespetu po personas mannas, parentes: donna manna (ajaja), donna socra (sogra)/ donna sogra = onnasogra, sa mama de su maridu pro sa muzere, sa mama de sa muzere pro su maridu; dona ’e muru = buchemeli, annaemele, can’e linna; pira ’e d. = calidade de pira
Frasi
Donna Leonora de Arborea at guvernadu sa Sardinna apustis de sa morte de su frade Ugone
2.
cussas tancas fint de Dona Vera ◊ donna Maria est filla de unu grandu conti ◊ donna Pepina cugútzula si cratzat e s'iscrutzat e bandat a Castedhu iscrutza e a capedhu
3.
una pira ’e donna mi ant dadu a manigare…
Etimo
ltn.
domina
Traduzioni
Francese
Donna,
Madame
Inglese
woman,
lady,
mrs
Spagnolo
doña
Italiano
Dònna,
signóra
Tedesco
Donna,
Frau.
Nostrasennòra, Nostrasignòra , nf Definizione
nostra segnora: sa mama de Cristos, cunsiderada mama de is cristianos puru
Traduzioni
Francese
la Vierge
Inglese
our lady
Spagnolo
la Virgen
Italiano
la Madònna
Tedesco
die Madonna,
die Gottesmutter Maria.
tzía , nf: cia,
sia 1,
tia 1 Definizione
sa sorre, sa sorresta de sa mama, de su babbu; nau po arrispetu, css. fémina manna (o fintzes bècia)
Sinonimi e contrari
dieta,
tadai
/
mammai
Frasi
in domu nci fiat tzia mia, sa sorri de mamma ◊ sa tzia de Antoni est giovunedha ca est nàscida candu sa mama si est cojada
2.
tzia Maria est sa bixina nostra, ma no seus parentis
3.
no mi tzerrieis "tzia", no seu mancu scorantada, no!
Terminologia scientifica
ptl
Etimo
ltn.
thia
Traduzioni
Francese
tante,
madame
Inglese
aunt,
lady
Spagnolo
tía,
señora
Italiano
zìa,
signóra
Tedesco
Tante.