dàma , nf Definitzione fémina nóbbile; giogu chi si faet a cumpàngios, in duos, cun dóighi pedinas a cada, de duos colores diferentes, postas a filera asuba de unu cuadrau mannu ispartziu a cuadredhos biancos e niedhos fadhios: movendho s'unu a cara a s'àteru, si binchet dónnia borta chi unu podet giumpare cun sa pedina sua sa pedina de su cumpàngiu, pigandhosindhedha (papare), e sa pedina chi lompet a s'oru de fora in sa parte de su cumpàngiu addópiat, essit dama, balet prus de sa pedina e si podet mòvere cun prus libbertade a dónnia parte Sinònimos e contràrios Frases dama perfeta de su sole bestida e bàsciu de sos pes portas sa luna Sambenados e Provèrbios smb: Dama Terminologia iscientìfica ggs Tradutziones Frantzesu dame, dames Ingresu lady, draughts Ispagnolu dama, damas Italianu dama Tedescu Dame.

dòna , nf: donna Definitzione títulu chi si giaiat a sa mama e a sa pobidha de is Giuighes sardos, apustis a is féminas de is famíglias nóbbiles: s'impreat fintzes coment'e númene de arrespetu po personas mannas, parentes: donna manna (ajaja), donna socra (sogra)/ donna sogra = onnasogra, sa mama de su maridu pro sa muzere, sa mama de sa muzere pro su maridu; dona ’e muru = buchemeli, annaemele, can’e linna; pira ’e d. = calidade de pira Frases Donna Leonora de Arborea at guvernadu sa Sardinna apustis de sa morte de su frade Ugone 2. cussas tancas fint de Dona Vera ◊ donna Maria est filla de unu grandu conti ◊ donna Pepina cugútzula si cratzat e s'iscrutzat e bandat a Castedhu iscrutza e a capedhu 3. una pira ’e donna mi ant dadu a manigare… Ètimu ltn. domina Tradutziones Frantzesu Donna, Madame Ingresu woman, lady, mrs Ispagnolu doña Italianu Dònna, signóra Tedescu Donna, Frau.

Nostrasennòra, Nostrasignòra , nf Definitzione nostra segnora: sa mama de Cristos, cunsiderada mama de is cristianos puru Tradutziones Frantzesu la Vierge Ingresu our lady Ispagnolu la Virgen Italianu la Madònna Tedescu die Madonna, die Gottesmutter Maria.

tzía , nf: cia, sia 1, tia 1 Definitzione sa sorre, sa sorresta de sa mama, de su babbu; nau po arrispetu, css. fémina manna (o fintzes bècia) Sinònimos e contràrios dieta, tadai / mammai Frases in domu nci fiat tzia mia, sa sorri de mamma ◊ sa tzia de Antoni est giovunedha ca est nàscida candu sa mama si est cojada 2. tzia Maria est sa bixina nostra, ma no seus parentis 3. no mi tzerrieis "tzia", no seu mancu scorantada, no! Terminologia iscientìfica ptl Ètimu ltn. thia Tradutziones Frantzesu tante, madame Ingresu aunt, lady Ispagnolu tía, señora Italianu zìa, signóra Tedescu Tante.

«« Torra a chircare