dàma , nf Definitzione
fémina nóbbile; giogu chi si faet a cumpàngios, in duos, cun dóighi pedinas a cada, de duos colores diferentes, postas a filera asuba de unu cuadrau mannu ispartziu a cuadredhos biancos e niedhos fadhios: movendho s'unu a cara a s'àteru, si binchet dónnia borta chi unu podet giumpare cun sa pedina sua sa pedina de su cumpàngiu, pigandhosindhedha (papare), e sa pedina chi lompet a s'oru de fora in sa parte de su cumpàngiu addópiat, essit dama, balet prus de sa pedina e si podet mòvere cun prus libbertade a dónnia parte
Sinònimos e contràrios
Frases
dama perfeta de su sole bestida e bàsciu de sos pes portas sa luna
Sambenados e Provèrbios
smb:
Dama
Terminologia iscientìfica
ggs
Tradutziones
Frantzesu
dame,
dames
Ingresu
lady,
draughts
Ispagnolu
dama,
damas
Italianu
dama
Tedescu
Dame.
dòna , nf: donna Definitzione
títulu chi si giaiat a sa mama e a sa pobidha de is Giuighes sardos, apustis a is féminas de is famíglias nóbbiles: s'impreat fintzes coment'e númene de arrespetu po personas mannas, parentes: donna manna (ajaja), donna socra (sogra)/ donna sogra = onnasogra, sa mama de su maridu pro sa muzere, sa mama de sa muzere pro su maridu; dona ’e muru = buchemeli, annaemele, can’e linna; pira ’e d. = calidade de pira
Frases
Donna Leonora de Arborea at guvernadu sa Sardinna apustis de sa morte de su frade Ugone
2.
cussas tancas fint de Dona Vera ◊ donna Maria est filla de unu grandu conti ◊ donna Pepina cugútzula si cratzat e s'iscrutzat e bandat a Castedhu iscrutza e a capedhu
3.
una pira ’e donna mi ant dadu a manigare…
Ètimu
ltn.
domina
Tradutziones
Frantzesu
Donna,
Madame
Ingresu
woman,
lady,
mrs
Ispagnolu
doña
Italianu
Dònna,
signóra
Tedescu
Donna,
Frau.
Nostrasennòra, Nostrasignòra , nf Definitzione
nostra segnora: sa mama de Cristos, cunsiderada mama de is cristianos puru
Tradutziones
Frantzesu
la Vierge
Ingresu
our lady
Ispagnolu
la Virgen
Italianu
la Madònna
Tedescu
die Madonna,
die Gottesmutter Maria.
tzía , nf: cia,
sia 1,
tia 1 Definitzione
sa sorre, sa sorresta de sa mama, de su babbu; nau po arrispetu, css. fémina manna (o fintzes bècia)
Sinònimos e contràrios
dieta,
tadai
/
mammai
Frases
in domu nci fiat tzia mia, sa sorri de mamma ◊ sa tzia de Antoni est giovunedha ca est nàscida candu sa mama si est cojada
2.
tzia Maria est sa bixina nostra, ma no seus parentis
3.
no mi tzerrieis "tzia", no seu mancu scorantada, no!
Terminologia iscientìfica
ptl
Ètimu
ltn.
thia
Tradutziones
Frantzesu
tante,
madame
Ingresu
aunt,
lady
Ispagnolu
tía,
señora
Italianu
zìa,
signóra
Tedescu
Tante.