arruspíre , vrb: orruspire,
ruspire Definizione
bogare o fuliare salia de buca
Sinonimi e contrari
carraschiare,
gruspiare,
gruspire,
iscupiri,
ispudai
Traduzioni
Francese
cracher
Inglese
to spit
Spagnolo
escupir
Italiano
sputare
Tedesco
spucken.
carraschiàre , vrb Definizione
bogare, ispudare carràschios, ma fintzes solu arrasigare
Sinonimi e contrari
arruspire,
bodhulare,
carralciare,
gruspire,
iscarraschiare,
iscupiri,
ispudai,
sarraschiare,
sdarrasciai,
secai,
sflemmai,
taraxiai
2.
si carràschiat sa gula e si torrat a pònnere su pannutzedhu in buzaca
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
graillonner (vulg.)
Inglese
to spit
Spagnolo
gargajear
Italiano
scaracchiare
Tedesco
Schleim ausspucken.
carràschiu , nm: carràsciu,
carrascu Definizione
isprugadura de is bruncos, genia de mucu arrasigau in su gúturu, o a parte de apalas de su nasu, chi si faet a ispudadura
Sinonimi e contrari
carràlciu,
grospe,
grúspidu,
iscaràsciu,
istarràsciu,
lallaja,
larodhu,
salchedha,
scupidura,
seca,
spudu,
tòllere,
urruspu
Frasi
a murru a chelu, abbeveladu e pistu, su matzone ch'ingullit su carràsciu (P.Casu)◊ est essidu a fora a nareju ispurgàndhesi s'orguzu a carràschios
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
graillon (vulg.)
Inglese
to spit
Spagnolo
gargajo,
flema
Italiano
scaràcchio
Tedesco
Schleim.
grúspidu , nm: grúspiu Definizione
salia o àteru chi s'ispudat
Sinonimi e contrari
carràschiu,
grospe,
istarràsciu,
larodhu,
rúspia*,
salchedha,
scupidura,
seca,
spudu,
urruspu
Frasi
lu sont zocanne a grúspios a cara
Traduzioni
Francese
crachat
Inglese
spit
Spagnolo
salivazo,
escupitajo
Italiano
sputo
Tedesco
Spucke,
Speichel.
gruspidúra , nf Definizione
su ispudare; su tanti de un'ispudu, pagu pagu de cosa; in cobertantza, fintzes unghidura, cosa chi si giaet po ndhe tènnere unu praxere
Sinonimi e contrari
grúspidu,
spudu
/
paghitzedhu
2.
si no das una gruspidura no bi curret nudha
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
crachat
Inglese
spit
Spagnolo
salivazo
Italiano
sputo
Tedesco
Spucken,
Spucke,
Speichel.
gruspíre , vrb Definizione
fuliare cun fortza salia, a bortas fintzes coment'e singiale de disprétziu po gente o cosa, o fintzes po fuliare àteru chi si portat in buca
Sinonimi e contrari
arruspire,
carraschiare,
gruspiare,
iscupiri,
ispudai,
tzuspire
Frasi
a mimme mi pacant e dego faco su dovere, non gruspo a su pratu ube mànico
2.
su focu a trachedhu gruspiat sas ischintzidhas chi butabant in artu ◊ fit galu gruspindhe carchi bucone de ódiu
Traduzioni
Francese
cracher
Inglese
to spit
Spagnolo
escupir
Italiano
sputare
Tedesco
spucken,
speien.
ischidòne , nm: ischidoni,
schidoni Definizione
cantu de linna, o de ferru, fine, longu e deretu, puntudu a un'ala, po ifrichire petza (o àteru) de orrostire: a logos dhu narant sazu
Sinonimi e contrari
ispidu
Frasi
poneus s'ischidone a orrostire sa petza
Etimo
itl.
schedone
Traduzioni
Francese
broche
Inglese
spit
Spagnolo
espetón,
asador
Italiano
spièdo
Tedesco
Bratspieß.
ispídu , nm: ispitu,
spidu Definizione
cantu de linna, o de ferru, fine, longu, puntudu a un'ala, po ifrichire petza de orrostire: a logos dhu narant sazu / min. ispidedhu, ispidighedhu
Sinonimi e contrari
ischidone,
ischirru 2
/
cdh. spitu
Modi di dire
csn:
(nadu de ccn.) pàrrere in punta de i. = tènniri iscinitzu, pistighinzu, èssere orioladu pro carchi cosa, prontu a tucare, che pilloni in punta de pértia; faedhare a ispidedhinu = faedhare in manera arterada, a dirbetu, cun afuta; ispidos de fogu! (a frastimu) = lampos
Frasi
mi seo afrituridu a su fogu girèndhemi totora che peta chi s'arrustit in s'ispidu (Grolle)
2.
no sunt mancu ispidos, no, chi no los podes ingullire! ◊ e ite ti dao, ispidos, a manigare?! ◊ cudhu zòvanu fit sétzidu che in ispidos arrejonendhe cun duas piciocas bellas che fiore
Etimo
ltn.
*spitu
Traduzioni
Francese
broche
Inglese
spit
Spagnolo
espetón,
asador
Italiano
spièdo
Tedesco
Spieß.
istarràsciu , nm: sdarràsciu Sinonimi e contrari
carràschiu,
grúspidu,
iscaràsciu,
larodhu,
salchedha,
scupidura,
seca,
spudu,
tòllere
Frasi
su minadori, béciu, est tussendi a istarràscius
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
graillon,
crachat
Inglese
spit
Spagnolo
gargajo
Italiano
scaràcchio
Tedesco
Schleim.
rúspia , nf, nm: arrúspiu,
orrúspiu,
rúspiu,
ruspu Definizione
salia o àteru chi s'ispudat
Sinonimi e contrari
carràschiu,
grúspidu,
larodhu,
ríspia,
ruspiada,
scupidura,
seca,
spudu
Frasi
de su cumandhu deviant torrare prima chi su sole aeret asciutadu sa rúspia chi sos mannos poniant subra una pedra (G.Maieli)◊ custa cosa paret atacada a rúspiu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
crachat
Inglese
spit
Spagnolo
escupitajo
Italiano
sputo
Tedesco
Speichel,
Auswurf.
sabía , nf: atzalia,
salia,
saliba,
saliva,
sobia Definizione
genia de ispruma bianca chi sèberant e bogant unas cantu gràndhulas o néulas in buca, bona mescamente po agiudare a impastare e digirire totu su chi si papat; si narat fintzes in su sensu de sustàntzia
Sinonimi e contrari
fusina
/
sustànsia
Modi di dire
csn:
fuliai s. = bogare salia meda; pònniri s. in su nasu a unu = leare in ziru, collonare, giogai a unu; calai is salias, atziai is salias a buca = bènnere disizu mannu, gana de carchi cosa azummai coment'e chi unu la siat manighendhe; fai calai sa s. a unu = fàghere disizare meda, fagher bènnere su disizu; ingurtire salibedha = passare o leare fele; salias longas = salibedhas, sa salia meda chi essit candho si pessat o si abbàidat a cosa de manigare chi piaghet; salias caninas = salia de chie sufrit a brusiore de istògomo; sentza assazare mancu una salia = sentza de papai nudha
Frasi
custu fritu belat sa salia in buca ◊ no at tentu cunsolu e a bortas si est bidu achessu a pane e salia ◊ custu murdegu est biancu de sa salia de sa satzaluga
2.
cussa est terra bona, de salia ◊ custa terra no zughet salia
3.
mi apuntu a salias longas ananti de is liconerias ◊ est sempri a sabias longas e a gana maba: stau ca est príngia! ◊ ue fint sas licantzadorias rodiao solvèndhemi in salias ◊ ndi dhi calant is salias candu bit piciocas bellas ◊ bai ca no mi lassu ponni salia in su nasu de tui! ◊ crupa de sos tascaresos so abbarrau chidas ingurtindhe salibedha!
Cognomi e Proverbi
prb:
a chini spudat a celu, sa salia in faci dhi torrat
Etimo
ltn.
saliva
Traduzioni
Francese
salive
Inglese
spit
Spagnolo
saliva
Italiano
saliva
Tedesco
Speichel.
sdarrasciài , vrb: idarrasciai,
sderrasciai Definizione
ispudare sdarràsciu, bogare malesa de is bruncos cun su tussi; fàere sa boghe coment'e arrasigandho su gúturu, coment'e singiale de cosa chi si bolet nàrrere
Sinonimi e contrari
arruspire,
carraschiare,
iscarraschiare*,
iscupiri,
ispudai,
sacajare 1,
sercai,
taraxiai
2.
candu sdarràsciu, tui boga sa safata de is amaretus e su licori!
Traduzioni
Francese
graillonner
Inglese
to spit
Spagnolo
gargajear,
desflemar
Italiano
scaracchiare,
scatarrare
Tedesco
Schleim auswerfen.
sèca , nf: serca Definizione
larodhu, genia de mucu chi si faet a ispudadura
Sinonimi e contrari
carràschiu,
grúspidu,
iscaràsciu,
lallaja,
larodhu,
merca,
peca,
salchedha,
scupidura,
spudu,
treca 1
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
graillon,
crachat
Inglese
spit
Spagnolo
gargajo
Italiano
scaràcchio,
sputàcchio
Tedesco
Schleim.
tartalía , nf, nm: tataliu,
tatalliu,
tratabia,
tratalia,
trataliu,
tratalliu,
trotobie,
trotoia Definizione
sa frisciura (de pegus piticu, mescamente de angione) imbodhigada in sa napa, cun s'istentina e fata a orrostu
Sinonimi e contrari
fressura,
revea,
tatareu
Frasi
femu fúrria fúrria coment'e una tratalia posta a araxi a fogu ◊ si che at mandhigadu totu su tratalliu ◊ tratalios, cordedhas e boltados fint in bancas in terra aparitzadas ◊ fit aprontendhe su tatalliu de duos anzones chi aiat mortu
Terminologia scientifica
mng
Etimo
itl.
frattaglie
Traduzioni
Francese
fressure à la broche
Inglese
pluck roasted on the spit
Spagnolo
asaduras asadas en el espetón
Italiano
coratèlla còtta allo spièdo
Tedesco
am Spieß gebratene Geschlinge.