ammolàre , vrb Definizione
fàere una pedra a mola de molinu; fàere a mola, ingrussare in s’arraighina, nau de erbas e tupas, e de sa carre in su sensu de fàere a gurone, betare o crèschere in tita (nau de animale fémina candho est acanta a angiare); cuare in calecuna mola de matedu, fintzes pònnere asuta de calecuna mata in s'umbra comente faet su bestiàmene, pinnigare o aunire totu impare
Sinonimi e contrari
afundhare 1
/
abbusare 1,
ammagare,
atupare,
intupai
Frasi
s'antunna est ammolada ◊ sas berbeghes zughent sa tita ammolada ◊ bi at raighina de s'àrbure chi si ammolat
2.
sas berbeghes si sunt ammoladas meriendhe
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
enjaler
Inglese
to tie to the anchor stock
Spagnolo
hacer una muela,
encepar
Italiano
acceppare
Tedesco
einen Anker stocken.
calchèra , nf: callera,
carchera,
crachera Definizione
genia de lacu inue si càtzigat o cracat su furesu po dhu fàere lentu; genia de màchina po cracare (a màgios) orrobba téssia; s'orrobba etotu?; su cracare / betare sos pes che mazos de crachera = poníndhelos in terra a corpu
Sinonimi e contrari
catighera
/
carchedha
Frasi
intro de sas cracheras apo tintu lanas de vàrios colores ◊ comente betat sos pes isse parent mazos de crachera!◊ candho fit intintu s'orvessi si giughiat a sa callera po l'afinicare
2.
sas calcheras sunt fatas de lana
3.
unu leperedhu ndhe istupat dai sa chijura e che parat in sa calchera pesuda de totu cudhos pes in andhera
Terminologia scientifica
stz
Etimo
itl.
gualchiera
Traduzioni
Francese
fouleuse
Inglese
fulling stock
Spagnolo
batán
Italiano
follóne
Tedesco
Walke.
sucèlla , nf: surcella Definizione
una genia de pigione chi assimbígiat unu pagu a sa trúturi (ma dhi mancant is pinnias biancas in sa coa) e a su columbu (e de custu dhi mancat sa mància bianca in sa gropa)
Frasi
su cantu amurosu de una sucella chi ispetat debbadas…
Terminologia scientifica
pzn, columba oenas
Traduzioni
Francese
biset
Inglese
stock dove
Spagnolo
paloma zurita
Italiano
colombèlla
Tedesco
Hohltaube.
trópulu , nm, agt Definizione
trunchedhu curtzu e grussu a pònnere cosa in pitzu po dha segare, o fintzes po su fogu; trunchedhu chi si ponet prantau po dhue pònnere s'incúdine in pitzu; nau fintzes in cobertantza po gente, de animale piticu ma grussatzu
Sinonimi e contrari
giumpedhu,
trunchedhu,
tzimpedhu
/
ttrs. trópuru
/
dudhurinu
Frasi
is tropuledhus a sa ziminera! ◊ fatuvatu mi aciúngiu unu tropuledhu a su fogu ◊ cussu trópulu boit isperrau
2.
pentzadí bèni: cussu tropuledhu fait unu fogu chi ti podit callentai po totu sa vida!
Etimo
itl.
tròppolo
Traduzioni
Francese
bûche
Inglese
stock
Spagnolo
ceporro
Italiano
céppo
Tedesco
Wurzelstock.
truígu , nm Definizione
fundhu de bide, pitzu
Sinonimi e contrari
rabatzone
Frasi
est torradu cun sa béltula prena de truigos
Traduzioni
Francese
cep de vigne
Inglese
vine stock
Spagnolo
cepa
Italiano
céppo di vite
Tedesco
Stock.