ammolàre , vrb Definitzione
fàere una pedra a mola de molinu; fàere a mola, ingrussare in s’arraighina, nau de erbas e tupas, e de sa carre in su sensu de fàere a gurone, betare o crèschere in tita (nau de animale fémina candho est acanta a angiare); cuare in calecuna mola de matedu, fintzes pònnere asuta de calecuna mata in s'umbra comente faet su bestiàmene, pinnigare o aunire totu impare
Sinònimos e contràrios
afundhare 1
/
abbusare 1,
ammagare,
atupare,
intupai
Frases
s'antunna est ammolada ◊ sas berbeghes zughent sa tita ammolada ◊ bi at raighina de s'àrbure chi si ammolat
2.
sas berbeghes si sunt ammoladas meriendhe
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
enjaler
Ingresu
to tie to the anchor stock
Ispagnolu
hacer una muela,
encepar
Italianu
acceppare
Tedescu
einen Anker stocken.
calchèra , nf: callera,
carchera,
crachera Definitzione
genia de lacu inue si càtzigat o cracat su furesu po dhu fàere lentu; genia de màchina po cracare (a màgios) orrobba téssia; s'orrobba etotu?; su cracare / betare sos pes che mazos de crachera = poníndhelos in terra a corpu
Sinònimos e contràrios
catighera
/
carchedha
Frases
intro de sas cracheras apo tintu lanas de vàrios colores ◊ comente betat sos pes isse parent mazos de crachera!◊ candho fit intintu s'orvessi si giughiat a sa callera po l'afinicare
2.
sas calcheras sunt fatas de lana
3.
unu leperedhu ndhe istupat dai sa chijura e che parat in sa calchera pesuda de totu cudhos pes in andhera
Terminologia iscientìfica
stz
Ètimu
itl.
gualchiera
Tradutziones
Frantzesu
fouleuse
Ingresu
fulling stock
Ispagnolu
batán
Italianu
follóne
Tedescu
Walke.
sucèlla , nf: surcella Definitzione
una genia de pigione chi assimbígiat unu pagu a sa trúturi (ma dhi mancant is pinnias biancas in sa coa) e a su columbu (e de custu dhi mancat sa mància bianca in sa gropa)
Frases
su cantu amurosu de una sucella chi ispetat debbadas…
Terminologia iscientìfica
pzn, columba oenas
Tradutziones
Frantzesu
biset
Ingresu
stock dove
Ispagnolu
paloma zurita
Italianu
colombèlla
Tedescu
Hohltaube.
trópulu , nm, agt Definitzione
trunchedhu curtzu e grussu a pònnere cosa in pitzu po dha segare, o fintzes po su fogu; trunchedhu chi si ponet prantau po dhue pònnere s'incúdine in pitzu; nau fintzes in cobertantza po gente, de animale piticu ma grussatzu
Sinònimos e contràrios
giumpedhu,
trunchedhu,
tzimpedhu
/
ttrs. trópuru
/
dudhurinu
Frases
is tropuledhus a sa ziminera! ◊ fatuvatu mi aciúngiu unu tropuledhu a su fogu ◊ cussu trópulu boit isperrau
2.
pentzadí bèni: cussu tropuledhu fait unu fogu chi ti podit callentai po totu sa vida!
Ètimu
itl.
tròppolo
Tradutziones
Frantzesu
bûche
Ingresu
stock
Ispagnolu
ceporro
Italianu
céppo
Tedescu
Wurzelstock.
truígu , nm Definitzione
fundhu de bide, pitzu
Sinònimos e contràrios
rabatzone
Frases
est torradu cun sa béltula prena de truigos
Tradutziones
Frantzesu
cep de vigne
Ingresu
vine stock
Ispagnolu
cepa
Italianu
céppo di vite
Tedescu
Stock.