fúste , nm: fusti Definitzione
nae de linna, longhita e ispuligada, de totunu andhare, prus che àteru po iscúdere, ma fintzes po si agguantare camminandho (mescamente in logu malu, o fintzes coment'e bacedhu); genia de pértiga longa e fine / min. fustizolu
Sinònimos e contràrios
bàcalu,
bacedhu,
maciocu
Maneras de nàrrere
csn:
fusti de sa coa = s'úrtimu tretu de s'ischina (in sos animales est própiu sa coa, mescamente su primu tretu); fusti de s'erba = cambu, truntzighedhu; fusti de colunna = sa colunna, foras su pè e su capitellu; irzarriada de fuste = iscuta, corpu dadu a fuste; torrare a domo in fustes birdes = in letu de sida, mortu de morte mala in campu; betare, iscutinare abba a fustes = pròere a meda, istraciai; èssere lanzu che fuste = marriu meda; istare o èssere a fustes ritzos cun ccn. = istare a su maza maza, gherrendhe, a briga
Frases
aguantat fintzas truncu de fusti, chi no si ponit a trabballai! ◊ nc'est andau che cani iscutu a fusti ◊ faiat andhae su fuste cun cropos furiosos a cantu essit
2.
bonu prode ti facat, ma za as a torrare tue puru a domo tua in fustes birdes!
Ètimu
ltn.
fuste(m)
Tradutziones
Frantzesu
bâton
Ingresu
stick
Ispagnolu
bastón
Italianu
bastóne
Tedescu
Stock.
magiadòrza , nf: mazadolza,
mazadòrgia,
mazadorja,
mazadorza Definitzione
frucone o pértiga de linna (fintzes canna) longa meda e fine po ndhe iscúdere o betare olia, nughe, landhe e cosas deasi de una mata, po dha fàere orrúere e pòdere arregòllere de terra
Sinònimos e contràrios
béltiga,
càrvia
Frases
a sa landhe de sos ratos altos sa mazadorza no bi arrivit ◊ si pro sorte mi ponzo a fàghere dannu ndhe lampo rampos, chimas, truncu e corza, e si benzo cun sa mazadorza ti ndhe beto su frutu ’e s'àter'annu! (Còntene)
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
gaule
Ingresu
long pole
Ispagnolu
vara
Italianu
bàcchio
Tedescu
Stange,
langer Stock zum Nüsse-Oliven-Mandel usw. abschlagen.
piànu , agt, nm: planu,
pranu Definitzione
chi est bene in paris, chi no portat giúmburos e ne fossos, lisu, e no pendhet a calecuna parte; css. tretu o cosa fata totu a unu paris (fintzes terra, campu e àteru); in is domos, su logu totu a unu paris de sa matessi artària (e de matessi mannària de is prantas), siat a paris de terra e siat in artu a un'artària parívile / min. pranicedhu; figuras pianas = in geometria, calesiògiat ispàtziu o tretu limitau cun tres puntos, tres o prus línias chi atobiandhosi in su matessi paris sestant una genia precisa de figura (es. triàngulu, cuadrau, retàngulu; cricu = línia curva serrada a 360 grados cun totu is puntos cantepare atesu de su centru)
Sinònimos e contràrios
lísciu,
paris
/
ladarza
Frases
est una tanca totu tirrinu népitu, pranu chei sa pranta de sa manu abberta ◊ fue sos chi rie rie ti passant sa manu prana: chircant de ti lusingare pro resessire in s'impignu!
2.
tèngiu una gana forti in coru miu de curri totu atressu de su planu
3.
sos polatos sunt domos a medas pianos
Sambenados e Provèrbios
smb:
(De)plano, (De)planu, Pianu, Planu, Pranu
Ètimu
ltn.
planus
Tradutziones
Frantzesu
plan,
plat
Ingresu
flat,
plain
Ispagnolu
llano,
plano,
piso,
planta
Italianu
piano
Tedescu
eben,
flach,
Fläche,
Stock.
stíca , nf, nm: isteca*,
sticu 1 Definitzione
genia de pértiga (es. po giogare a bigliardu, ma fintzes a intacas po misurare cosa), pertighedha (es. de ventàgliu); orrugu de cosa longhitu, tauledha, travedha, pruschetotu sa chi si ponet in s'ispola, o, prus curtza, a tupare unu de is tres istampos de sa carrada
Sinònimos e contràrios
tzola
Tradutziones
Frantzesu
baguette,
queue,
baleine
Ingresu
stick,
cue,
splint
Ispagnolu
varilla
Italianu
stécca
Tedescu
Stab,
Stock,
Stange.
truígu , nm Definitzione
fundhu de bide, pitzu
Sinònimos e contràrios
rabatzone
Frases
est torradu cun sa béltula prena de truigos
Tradutziones
Frantzesu
cep de vigne
Ingresu
vine stock
Ispagnolu
cepa
Italianu
céppo di vite
Tedescu
Stock.