bílga , nf: birga,
virga Definitzione
fuste mannu; sa natura de su magiolu / andhare in virgas de fogu = (zenia de irrocu) andai in corrias de fogu
Sinònimos e contràrios
bàcalu
/
selire
Ètimu
ltn.
virga
Tradutziones
Frantzesu
verge
Ingresu
rod
Ispagnolu
vara
Italianu
vérga
Tedescu
Rute.
magiadòrza , nf: mazadolza,
mazadòrgia,
mazadorja,
mazadorza Definitzione
frucone o pértiga de linna (fintzes canna) longa meda e fine po ndhe iscúdere o betare olia, nughe, landhe e cosas deasi de una mata, po dha fàere orrúere e pòdere arregòllere de terra
Sinònimos e contràrios
béltiga,
càrvia
Frases
a sa landhe de sos ratos altos sa mazadorza no bi arrivit ◊ si pro sorte mi ponzo a fàghere dannu ndhe lampo rampos, chimas, truncu e corza, e si benzo cun sa mazadorza ti ndhe beto su frutu ’e s'àter'annu! (Còntene)
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
gaule
Ingresu
long pole
Ispagnolu
vara
Italianu
bàcchio
Tedescu
Stange,
langer Stock zum Nüsse-Oliven-Mandel usw. abschlagen.
maivòne , nm Definitzione
bastoni de santu Giusepi, una genia de nabrighedha chi faet a cambu grussu meda e arta, a frore in colore de orrosa
Sinònimos e contràrios
marvarosa
Terminologia iscientìfica
rbl, Alcea rosea
Tradutziones
Frantzesu
bâton de Saint-Jacques
Ingresu
hollyhock
Ispagnolu
vara de San José
Italianu
malvóne
Tedescu
Roter Eibisch.
pértia , nf: pértiga Definitzione
nae o cambu de linna noàdile, deretu, longu; canna de bide; su cambighedhu fine de pònnere a iferta, innestandho; bacheta / min. pertiedha, pertighita
Sinònimos e contràrios
béltiga,
fuste,
scrichiola,
tràica
Maneras de nàrrere
csn:
pértia príngia = chi bogat frutu, de frutu, sa prus in punta de sas duas de una puda; pértia furada, pértia ciurpa = casidhada, a latzu de cani, canna de bide interrada a betare raighinas chentza ndhe la segare dae su fundhu, prantada a fundhu betadu; pértia imbrabia = chi at bogadu brabas, raighinas subra subra; pértia de istrúmbulu = su bàculu de su foete; pértia ispinada = puntorzu; pàrriri pilloni in punt'e pértia = che puzone in nae, che sétidu in punta de ispidu, sempre apunta a tucare, nadu fintzas de pessone chi no tenet frimmesa, sempre prontu a cambiare idea; andai che pudha in pértia = a trevessu, a ziru; pigai a ccn. a pertiedha = a frunza in culu, a trubbu, de malu betu, cumandhèndhelu sempre; andai in pértias de fogu = andai in corrias de fogu; iscudi de pértia = a frunza, a fuste
Frases
bella madixedha cun sa coa alleputzia, ti poniast in is pértias de sermentu e de suncuna ti fuiast
2.
dus chi bendiant furconis e pértias de istrúmbulu fiant andendi de Serrenti a Muristeni
3.
s'innestu de su sarmentu bogat frutu, si est fatu a pértia príngia ◊ in bíngia dhoi ammancat calincunu fundu: tocat a dhu torrai a ponni a pértia furada ◊ sa pértia sarda si circat s'àcua e calat a fundu
4.
fut una maista inchietosa e is corpus de pértia no beniant disigiaus
5.
cussa piciochedha est che pilloni in pértia, no parat in nisciunu logu ◊ su pilloni in punt'e pértia in su Partiu no serbit! ◊ mascus e féminas seus ogualis: isperaus chi assumancus is fillas no si fàciant pigai a pertiedha! ◊ chi dhu cassu dh'istampu is nàdias a pértia ispinada!
Terminologia iscientìfica
rbr
Ètimu
ltn.
pertica
Tradutziones
Frantzesu
perche,
sarment
Ingresu
perch,
vine-shoot
Ispagnolu
vara,
pértiga,
sarmiento
Italianu
pèrtica,
tràlcio
Tedescu
Stange,
Rebling.
pontédhu , nm: apuntedhu,
puntedhu,
puntellu Definitzione
orrugu de linna grussu e longu o frucàgiu chi si ponet asuta de calecuna cosa, o a calecuna cosa, po dh'agguantare in artu, de no che orrúere, o àteru; petzu mannu de linna, tubbu longu e grussu de ferru o una genia de intrajamentu artu po agguantare is filos de sa currente de una línia elétrica; in cobertantza, sa natura de s'ómine / èssere su puntellu de… (nau de ccn.) = èssiri s'isperu, s'aficu de…, serbiri a…
Sinònimos e contràrios
frucàrgiu,
paboni 1,
puntale,
trumponi
/
palu
Frases
sa bida nostra est che puntedhu allutu ◊ no si rezet in ancas, si no li ponent puntellu!
2.
sos puntellos de sa currente los ponent de bica in bica, ue faghet ◊ in sa bia de domu funt ponendidhoi is pontedhus de sa luxi ◊ pipat tzigarros longos cantu sos puntedhos de sa luche
Ètimu
itl.
puntello
Tradutziones
Frantzesu
poteau
Ingresu
pole
Ispagnolu
palo,
vara
Italianu
palo
Tedescu
Pfahl.