Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

bète 2 , nm: vete Definitzione orrugu longu de linna o de ferru po fàere fortza Sinònimos e contràrios palanchinu, prapali Sambenados e Provèrbios smb: Bette Ètimu ltn. vecte(m) Tradutziones Frantzesu levier Ingresu lever, post Ispagnolu leva, palo Italianu lèva, palo Tedescu Stange.

mèrtza , nf Definitzione sinnu de is cartas po giogare: si narat fintzes a disprétziu in su sensu de genia, arratza Maneras de nàrrere csn: èssiri totus de una m. = de sa matessi zenia, de sa matessi calidade; s'assu de mertzas (in suspu) = su… sirile de s'ómine Frases is mertzas de is cartas sunt orus, cupas, bastus e ispadas 2. est una mertza de medianeris chi at traíxiu e béndiu sa Sardigna a is prus gavàcius de is istràngius (A.Cannas)◊ de giogus in is negótzius ndi agatas de dónnia mertza 3. a carrasecare cudhu fit chene mudannas, si artziaiat sa funnedha e fachiat a bíere s'assu de mertzas Ètimu itl.p mersa Tradutziones Frantzesu couleur Ingresu suit Ispagnolu palo Italianu séme delle carte da giòco Tedescu Farbe.

pabòni 1 , nm: palone 1, paloni Definitzione puncione, orrugu de linna a punta po prantare cosas in s'ortu; nae de linna acutzada, prus che àteru iscomada, chi si ponet po arraigare is fundhos de sa bide in is bíngias; arraighina de dente; palu, puntedhu mannu puru Sinònimos e contràrios rocu / ladicra, pontedhu Maneras de nàrrere csn: fàghere su p. = fàghere s'àrbure ritza, fai s'àrburi de s'arenada, o de sa nai; casciale a duos, a tres palones = chi portat duas, tres arréxinis; ebba de palone = sa de mesu, in s'arzola, presa a su rocu Frases si ponent fichidos che duos palones ◊ at apicau su capedhu a unu paboni Sambenados e Provèrbios smb: Palone, Paloni Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu petit pieu Ingresu stake Ispagnolu estaca, palo Italianu palétto Tedescu Pflock.

pàlu , nm: pau, pàulu Definitzione truncu longu meda, deretu e tundhu (o fintzes genia de tubbu de ferru o àteru materiale forte fatu a bisura de truncu) chi ponent prantau in terra po poderare in artu mescamente filos de currente (po cust'iscopu is prus mannos dhos faent a intrajadura); orrugu de ferru grussu e tundhu fatu a punta a una parte e a bisura de pei a s'àtera, po fàere de leva, po si abbàlere movendho cosas graes (mescamente pedra) o fintzes a fàere fossos fungudos e istrintos (sa parte a punta); cerboni, arraiga, nae chi si fichit po agguantare in artu cosa prantada; fintzes orrugu de linna curtzitu, a punta, puncione po prantare prantagedha, o de ferru po giogare (si depet arrennèscere a dhu prantare in terra tirandhodhu a cropu de artu a manera de si cravare aintru de unu tretu precisu)/ furriai su palu in testu = cambiare sas cosas nadas; su pau = zenia de zogu Sinònimos e contràrios puntellu / palighedhu / puncione, rocu Frases podiat imparai cussa faina peri in bidha, chena nci acabbai in su palu de sa furca ◊ su pastori at prantau pàulus po fai un'acorru 2. su palu chin sos ferros de sa mina mi ant fatu s'ischina a unu cantzu 3. depestis centrai tirendi su pau o unu puncioni: abundi arribbàt su pau si apoxàt su diru mannu de su pei e si tiràt sempri fintzas chi non si andàt foras Ètimu ltn. palus Tradutziones Frantzesu poteau Ingresu pole Ispagnolu palo Italianu palo Tedescu Pfahl.

pontédhu , nm: apuntedhu, puntedhu, puntellu Definitzione orrugu de linna grussu e longu o frucàgiu chi si ponet asuta de calecuna cosa, o a calecuna cosa, po dh'agguantare in artu, de no che orrúere, o àteru; petzu mannu de linna, tubbu longu e grussu de ferru o una genia de intrajamentu artu po agguantare is filos de sa currente de una línia elétrica; in cobertantza, sa natura de s'ómine / èssere su puntellu de… (nau de ccn.) = èssiri s'isperu, s'aficu de…, serbiri a… Sinònimos e contràrios frucàrgiu, paboni 1, puntale, trumponi / palu Frases sa bida nostra est che puntedhu allutu ◊ no si rezet in ancas, si no li ponent puntellu! 2. sos puntellos de sa currente los ponent de bica in bica, ue faghet ◊ in sa bia de domu funt ponendidhoi is pontedhus de sa luxi ◊ pipat tzigarros longos cantu sos puntedhos de sa luche Ètimu itl. puntello Tradutziones Frantzesu poteau Ingresu pole Ispagnolu palo, vara Italianu palo Tedescu Pfahl.

puntàle, puntàli , nm Definitzione orrugu de linna longu e grussitu de pònnere asuta po agguantare calecuna cosa; genia de punta chi si ponet a unu càbudu de calecuna cosa coment'e po fortilesa, po dha fàere prus adata a púnghere o durare de prus (es. p. de iscarpa)/ p. de àrbule = sa punta, is cambos prus in artu Sinònimos e contràrios frucàrgiu, puntedhu, trumponi / crispedhu Ètimu itl. puntale Tradutziones Frantzesu poteau Ingresu pole Ispagnolu palo Italianu palo Tedescu Pfahl.

scabéciu , nm: iscabece* 1, scabetzu, scambéciu Definitzione genia de mata americana chi faet linna tostada, de òpera, bona fintzes a tínghere in colore de binu Sinònimos e contràrios brasile 1 Frases sa mata de s'arenara bogat frori 'e scabéciu… mamma est arrennegara ca babbu est tropu béciu! Terminologia iscientìfica mt, Haematoxylum campechianum Tradutziones Frantzesu campêche, bois de campêche Ingresu logwood Ispagnolu palo de campeche Italianu campéccio Tedescu Blaubaum.

«« Torra a chircare